Սան Կառլո

Սան-Կառլո^[2] (իտալ.՝ Teatro di San Carlo), օպերային թատրոն Նեապոլում, Եվրոպայի ամենահին օպերային թատրոնը։

Սան Կառլո
Տեսակ	օպերային թատրոն, իտալական թատրոն և մշակութային կառույց
Երկիր	Իտալիա
Գտնվելու վայրը	Նեապոլ
Հիմնադրման ամսաթիվ	նոյեմբերի 4, 1737
Ճարտարապետ	Giovanni Antonio Medrano?[1] և Angelo Carasale?[1]
Կայք	teatrosancarlo.it​(իտալ.)
Teatro San Carlo (Naples) Վիքիպահեստում

Պատմություն

Թատրոնը կառուցվել է Կառլ 3-րդի հրամանով՝ «Սան-Բարտոլոմեո» թատրոնի փոխարեն (1621 թվական)։ 1737 թվականի նոյեմբերի 4-ին բացվել է նեապոլիտանական օպերան՝ կոմպոզիտոր Դոմենիկո Սարրոյի «Աքիլեսը Սկիրոսում» բեմադրությամբ (Պիետրո Մետաստազիոյի լիբրետոյի հիման վրա)։ 1815-1822 թվականներին Սան Կառլոյի թատրոնը ղեկավարել է Ջոակինո Ռոսսինին, իսկ 1822-1838 թվականներին՝ Գաետանո Դոնիցետին։

1816 թվականի փետրվարի 13-ին թատրոնը հրդեհվել է։ Շենքը վերակառուցել է ճարտարապետ Անտոնիո Նիկոլինին, որը հետագայում զբաղեցրել է «Սան Կառլոյի» թատերական նկարչի պաշտոնը։

Շենքը վերանորոգվել է 1845 և 1854 թվականներին, ինչպես նաև 1943 թվականի պայթյունից հետո։ 18-րդ դարում «Սան Կառլոն» եղել է ամենամեծ թատրոնը Եվրոպայում (3285 տեղ)^[3]։ 19-րդ և 20-րդ դարերի վերակառուցման արդյունքում նրա մասշտաբները մեծապես նվազել են։ Ներկայիս թատրոնը տեղավորում է 1386 հանդիսատես^[4]։ Թատրոնում 2011 թվականին բացվել է պատմական փաստաթղթերի «Մեմուս» թանգարանը և արխիվը։

Նվագախմբի գլխավոր դիրիժորները (և թատրոնի երաժշտական ռեժիսորները) եղել են Գաբրիել դի Կվերչիտան (1840), Նիկոլ Բոկսան (1844-45), Սալվատոր Ակարտոն (1993-95), Գաբրիել Ֆերրոն (1999—2004), Ջեֆրի Թեյտը (2005-10), Նիկոլա Լիվոտինը (2012 թվականից)։

«Սան Կառլոյի» բեմում երգել են Իտալիայի գրեթե բոլոր հայտնի եգիչները, այդ թվում Բենջամին Ջիլիին, Էնրիկո Կարուզոն, Իզաբելա Կոլբրանը, Ֆրանկո Կորելլին, Մարիա Մալիբրան, Մարիո Դել Մոնակոն, Ջուդիտա Պաստան, Ջովաննի Ռուբինին։

Խաղացանկ

Օպերա

19-րդ դարում «Սան Կառլոյում» տեղի է ունեցել բազմաթիվ օպերաների համաշխարհային պրեմիերաներ, ներառյալ Սիմոն Մայրի (1813) «Մեդեան Կորնթոսում», Ջոակինո Ռոսսինիի (1815, 1818, 1819) «Ելիզավետա՝ անգլիայի թագուհին», «Մովսեսը Եգիպտոսում», «Լճակի կույսը», Գաետանո Դոնիցետի (1835, 1837, 1848) «Լյուչիա դի Լամերմուր», «Ռոբերտո Դևերո», «Պոլիեվկտ», Ջուզեպպե Վերդիի (1845, 1849) «Ալզիրա» և «Լուիզա Միլլեր»։

Հետպատերազմյան շրջանի նշանակալի բեմադրություններից են Ալբան Բերգի (1949) «Վոցցեկ» և Կառլ Օրֆի (1960) «Լուսին», Վերդիի (1984) «Մակբեթ», Իգոր Ստրավինսկի (2001) «Պերսեփոնե» և «Թագավոր Էդիպը», Բենջամին Բրիտտենի (2009) «Փիթեր Գրեյմս» իտալական օպերաների պրեմերիաները։

Բալետ

• Արման Վեսթրիսի «Կապույտ մորուքը» Ռոբերտ ֆոն Գալլենբերգի երաժշտությամբ (1817)^[5]։

Պատկերասրահ

• 
  Դահլիճ
• 
  Սան Կառլո օպերայի տուն
• 
  Սան Կառլո թատրոնի առաստաղը
• 
  Սան Կառլոյի թատրոնը 1816 թվականի փետրվարի 13-ից հետո
• 
  Սան Կառլոյի թատրոնը 1830 թվականին
• 
  Սան Կառլո՝ Նեապոլ 1850 թվական

Ծանոթագրություններ

1. The Bourbons of Naples — London: Faber & Faber, 2009. — P. 35. — ISBN 978-0-571-24901-5
2. «Сан-Карло» // Румыния — Сен-Жан-де-Люз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2015. — С. 320-321. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 29). — ISBN 978-5-85270-366-8
3. Gubler F. Great, grand and famous opera houses. Crows Nest: Arbon, 2012, p.52.
4. Progetto di ristrutturazione del Teatro San Carlo.
5. Catalogo Unico delle biblioteche italiane

Գրականություն

Beranek L. Concert halls and opera houses. 2nd ed. New York: Springer, 2004. p. 350. ISBN 9780387955247.

Արտաքին հղումներ

• Официальный веб-сайт театра Сан-Карло

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սան Կառլո» հոդվածին։