Պիրյատինի ժողովրդական պատմաերկրագիտական թանգարան

Պիրյատինի ժողովրդական պատմաերկրագիտական թանգարան (ուկրաիներեն՝ Пирятинський районний народний краєзнавчий музей), պատմական թանգարան, որը գտնվում է Պոլտավայի մարզի Պիրյատին քաղաքում, Պուշկինի 47 հասցեում^[1]։

Պիրյատինի ժողովրդական պատմաերկրագիտական թանգարան
Տեսակ	տեղական թանգարան
Երկիր	Ուկրաինա
Տեղագրություն	Պիրյատին և Պոլտավայի մարզ
Վայր	Պիրյատին և Պոլտավայի մարզ
Հասցե	вул. Пушкіна, 47 և ул. Пушкина, 47
Հիմնադրվել է	նոյեմբեր 1967
Հավաքածուի չափս	11 000 հավաքածուի կամ ցուցահանդեսի նմուշ

Պատմություն

Պիրյատինսկի ժողովրդական պատմաերկրագիտական թանգարանը բացվել է 1967 թվականի նոյեմբերին և սկզբում նրա շենքը գտնվում էր Լենինի 33 հասցեում։ 1984 թվականին թանգարանը տեղափոխել են Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու տարածք, որն այդ ժամանակ փակվել էր ծխականների համար, իսկ ավելի ուշ թանգարանը գտնվում էր Պուշկինի 47 հասցեում։ Այդ տունը քաղաքի ամենահին շենքերից մեկն էր և ժամանակին պատկանել էր Գարկուշ-Զգուրսկիների ազնվական ընտանիքին։ Թանգարանային ցուցադրությունը ներկայացվում էր 5 սրահներում՝ 160 մետր քառակուսի մակերեսով, և տեղավորում է մեկ տվյալներով՝ գրեթե 2000 հազար, մյուսով՝ ավելի քան 3 հազար ցուցանմուշ, և պարբերաբար համալրվում է։ Թանգարանի ֆոնդերում պահվում է մինչև 12 000 ցուցանմուշ։ Թանգարանում պահվում են Պիրյատինում ծնված և ապրած հայտնի մարդկանց մասին նյութեր, որոնց թվում կան հնագետներ, ազգագրագետներ, ակադեմիկոսներ, պատգամավորներ^[2]։ Կա բաժին, որտեղ ներկայացված են աշխատանքի կերամիկական արտադրատեսակները, ծեփագործ սպասքի մասերը, քարից և մետաղից պատրաստված իրերը, զենքերը, անտիկ գտածոները, մետաղադրամները և զարդերը^[2]։ Թանգարանի հիմնադիրներից մեկը Անատոլի Սվյատոգորն էր^[3][4]։

Թանգարանի առաջին դահլիճում պահվում են ցուցանմուշներ, որոնք արտացոլում են Պիրյատինշչինի պատմությունը քարե դարից մինչև 1900 թվականը, երկրորդ դահլիճում՝ ցուցանմուշներ, որոնք վերաբերում են 1900 թվականից մինչև Հայրենական մեծ պատերազմ ընկած ժամանակահատվածին, երրորդ դահլիճում՝ ցուցանմուշներ, որոնք կապ ունեն քաղաքի բնակիչների մարտական սխրանքների հետ, չորրորդում՝ ուկրաինական ազգային կենցաղի ցուցադրությունը, հինգերորդ դահլիճում՝ ցուցանմուշներ, որոնք վերաբերում են 21-րդ դարին^[5]։

1993 թվականին շրջանային թանգարանը ժողովրդական կարգավիճակ է ստացել մշակույթի մարզային վարչության կոլեգիայի որոշման համաձայն^[5][6]։

Թանգարանում կան ցուցանմուշներ Կիևյան Ռուսիայի ժամանակներից՝ գյուղատնտեսական և արհեստագործական գործիքներ, կենցաղի առարկաներ, զարդեր, զենք, պաշտամունքային առարկաներ։ Կա մի բաժին, որը վերաբերում է կազակական դարաշրջանին։ Նրա ցուցանմուշների թվում են 17-րդ դարի առաջին կեսի բրոնզե ութանիստ գավազանը, և այն նամակը, որը գրվել է Զապորոժյեի ատաման Սեչի Պյոտր Կալնիշևսկու կողմից։ Կարելի է նաև տեսնել քաղքենիների, կազակների, մետաղադրամների, զենքի, պղնձե և փայտե սպասքի պարագաներ^[4]։

Թանգարանում պահվում են հին դասագրքեր, տարբերանշաններ, կահույք, վկայականներ, նախորդ դարերում արված լուսանկարներ^[4]։

Թանգարանային ցուցադրությունում ներկայացված են ցուցանմուշներ, որոնք առավել լիարժեք են ցուցադրում 18-19-րդ դարերում Պիրյատինշչինի կյանքը։ Այստեղ ներկայացված են աշխատանքային գործիքներ, փայտե սպասք, խեցեղենի հավաքածու, կոշիկ, սրբապատկերներ, մոմակալներ։ Ներկայացվել են Հայրենական մեծ պատերազմի իրադարձությունների վերաբերյալ նյութեր^[4]։

2016 թվականի նոյեմբերի 11-ին թանգարանը նշել է Պիրյատինում թանգարանի բացման 49-րդ տարեդարձը։ Պատմաերկրագիտական ընկերության ղեկավար Ալեքսանդր Ռուդկովսկին թանգարանի ստեղծման և բացման թեմայով շնորհանդեսներ է անցկացրել^[3]։

Թանգարանում կա նախորդ դարերի զարդերի ոչ մեծ հավաքածու, որոնց թվում կան նաև դուկաչներ՝ 18-րդ դարի վերջից մինչև 19-րդ դարավերջի կանացի զարդերը, որոնք պատրաստվել են բրոնզից։ Դուկաչները հաճախ հագցնում էին մարջանային ուլունքներին, և ընտանիքում փոխանցվում էին սերնդեսերունդ։ Այդ զարդի վրա դրոշմվել են կայսրերի, կայսրուհիների կամ սուրբ նամակի տեսարանները։ Մինչև վերջերս երկրագիտական թանգարանի ցուցադրության մեջ 5 դուկաչներ կային։ Սակայն ավելի ուշ հավաքածուն համալրվել է ևս 9 ցուցանմուշներով և այդ զարդերի մասին գրքով։ Այդպես թանգարանում հավաքվեց ամբողջական հավաքածու^[7]։

Հանգստյան օրեր թանգարանում՝ կիրակի, երկուշաբթի, սանիտարական օր՝ ամսվա վերջին շաբաթ օրը^[1]։

Ծանոթագրություններ

1. «Зворотній зв'язок».
2. «Культура».
3. «Пирятинський краєзнавчий музей відзначив 49 річницю». Міський сайт Гребінки.
4. «Завітайте до музею».
5. «Тур вихідного дня» (PDF).
6. «Туризм».
7. «Колекція дукачів Пирятинського музею».

Արտաքին հղումներ

• Пирятинський краєзнавчий музей//Європейський університет
• Пирятин//Офіційний сайт територіальної громади