Ուրբինո

Ուրբինո (իտալ.՝ Urbino. ur-BEE-noh^[1], Իտալերեն: [urˈbiːno] ( ); Romagnol: Urbìn), քաղաք Իտալիայի հյուսիս-արևելքում։ Մարկե մարզի կազմում ընդգրկված Պեզարո է Ուրբինո պրովինցիայի վարչական, մշակութային, կրթական և պատմական կենտրոնն է։ Ընկած է երկրի մայրաքաղաք Հռոմից մոտավորապես 210, մարզկենտրոն Անկոնայից՝ 75, Պեզարոյից՝ 30 կիլոմետր հեռավորության վրա^[2]։ Զբաղեցնում է շուրջ 228 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Բնակչության թվաքանակը 2014 թվականի տվյալներով եղել է շուրջ 15.200^[3]։ Մոտավորապես այդքան մարդ էլ (13000) սովորում է տեղի համալսարանում։

Քաղաք
Ուրբինո
Urbino
Զինանշան
Երկիր	Իտալիա
Մարզ	ՄարկեՄարկե
Նահանգ	Պեզարո Է Ուրբինո
Համայնք	Պեզարո է Ուրբինո
Մակերես	226,5 կմ²
ԲԾՄ	485 մետր
Բնակչություն	15 600 մարդ (2009)
Ժամային գոտի	UTC+1
Հեռախոսային կոդ	+39 722
Փոստային ինդեքս	61029
Փոստային դասիչ	61029
Ավտոմոբիլային կոդ	PU
Պաշտոնական կայք	comune.urbino.ps.it
Ուրբինո (Իտալիա) Ուրբինո (Մարկե)
Ուրբինո Վիքիպահեստում

1998 թվականին քաղաքը ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում^[4]։ Աչքի է ընկնում լավ պահպանված վերածննդյան ինքնատիպ մշակույթով, որը բուռն ծաղկում է ապրել հատկապես դուքս Ֆեդերիկո դա Մոնտեֆելտրոյի իշխանության տարիներին՝ 1444-ից 1482 թվականներին։ Այստեղ սկիզբ է դրվել մայոլիկայի արվեստին ու արտադրությանը։ 1506 թվականին հիմնադրվել է համալսարանը։ Քաղաքը դարձել է հռոմեական կոթոլիկ արքեպիսկոպոսության նստավայր։

Ուրբինոյի առավել հիշարժան պատմա-ճարտարապետական հուշարձանը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում ընդգրկ ված դքսական պալատն է՝ Palazzo Ducale-ն^[5], որի վերակառուցումն իրականացվել է անվանի ճարտարապետ Լուչանո Լաուրենայի նախագծերով ու ղեկավարությամբ։ Կառույցի առավել ինքնատիպ ճարտարապետական տարրերից են նրա աշտարակները^[6]։ Այդ պալատում գործում է հանրահայտ պատկերասրահ՝ Մարկե մարզի ազգային պատկերասրահը, որտեղ պահվում ու ցուցադրվում է համաշխարհային մասշտաբով նշանակալից վերածննդյան հավաքածու՝ Ռաֆայելի, Պիեռո դելլա Ֆրանչեսկայի, Պաոլո Ուչելլոյի և անվանի այլ վարպետների նկարներով ու քանդակներով։ Քաղաքի պատմա-մշակութային կարևոր հուշարձաններից են նաև Մայր տաճարը՝ Duomo di Urbino-ն՝ Ֆեդերիկո Բարոչչիի նկարներով^[7], Սան Դոմենիկո եկեղեցին՝ Լուկա դելլա Ռոբիայի բարձրաքանդակներով (1449), Սան Սպիրիտո եկեղեցին՝ Լուկա Սինյորելլիի գեղանկարչական աշխատանքներով (1445)... Ուրբինոյի հյուրերի հատուկ ուշադրությանն է արժանանում նաև Ռաֆայելի տուն-թանգարանը։

Տեղի համալսարանում ամեն տարի անց է կացվում եվրոպական իրավունքի միջազգային սեմինար։

Համայնքի հովանավոր է համարվում սուրբ Կրեսկենտինը։ Տոնը նշվում է հունիսի 1-ին։

Կլիմա

Ուրբինոյին բնորոշ է մերձարևադարձային կլիման, որը ծովափնյա բնակավայրերի համեմատությամբ որոշ չափով ավելի խոնավ է՝ քաղաքի բարձր դիրքի պատճառով (ծովի մակերևույթից միջին բարձրությունը 485 մետր է)։

Ամիսներ	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Ցերեկային ամենաբարձր ջերմաստիճանը (°C)	+10	+10	+14	+18	+23	+27	+30	+29	+25	+19	+14	+11
Գիշերային ամենացածր ջերմաստիճանը (°C)	+3	+4	+8	+9	+13	+17	+20	+20	+17	+12	+8	+5
Մթնոլորտ. տեղումն. քանակը (մմ)	44	49	59	57	60	48	36	59	59	78	89	56
Անձրևոտ օրերի քանակը	4	4	5	5	5	3	0	2	2	5	5	5

Քաղաքին առնչված անվանի անձինք

• Դոնատո Բրամանտե
• Ռաֆայել Սանտի
• Բալդասարե Կաստիլիոնե
• Պիետրո Բեմբո
• Տորկվատո Տասսո
• Վալենտինո Ռոսսի

Ժողովրդագրություն

Բնակչության թվաքանակի փոփոխությունները.

Քույր քաղաքներ

•  Ռուսաստան, Կազան
•  Ֆրանսիա, Բլոա
•  Ֆրանսիա, Գենգան

Պատկերասրահ

• 
  Տեսարան քաղաքի պատմական կենտրոնից
• 
  Դքսական պալատը
• 
  Տաճարն ու դքսական պալատը
• 
  Տաճարի տեսքը արևմոտքից
• 
  Սան Բեռնարդինո եկեղեցին
• 
  Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցու որմնանկարները
• 
  Սան Դոմենիկո եկեղեցին
• 
  Սան Դոմենիկո եկեղեցու ներսը
• 
  Սան Ֆրանչեսկո եկեղեցին
• 
  Քաղաքի գլխավոր հրապարակը, որը կրում է դուքս Ֆեդերիկոյի անունը

Ծանոթագրություններ

1. «Urbino». Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
2. Фізичні відстані та напрямки розраховані за координатами муніципалітетів
3. «Демографічний баланс 2014 року та населення на 31 грудня». ISTAT. Արխիվացված է օրիգինալից 26 червня 2015-ին. Վերցված է 25 грудня 2014-ին.(իտալ.)
4. «Historic Centre of Urbino». Վերցված է 25 de abril de 2015-ին.
5. Italia. — Torino: Michelin et Cie, 1995. — Р. 251
6. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.
7. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 21-ին.

Գրականություն

• «Urbino», Italy (2nd ed.), Coblenz: Karl Baedeker, 1870, OL 24140254M
• K. Baedeker, Mittel-Italien. Leipzig 1900, str. 135n.
• Negroni, F. (1993). Il Duomo di Urbino. Urbino.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

• Urbino e Provincia
• A short illustrated history of Urbino (with aerial photos shot from a kite)
• Official website of Urbino
• ItalianVisits.com
• Путеводитель по Урбино

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուրբինո» հոդվածին։