Ներսես Վարժապետյան

Ներսես Վարժապետյան (ավազանի անունը՝ Պողոս Ստեփանի ՎարԺապետյան, հունվարի 28, 1837(1837-01-28)^[1], Կոստանդնուպոլիս - հոկտեմբերի 26, 1884(1884-10-26)^[1], Կոստանդնուպոլիս), եկեղեցական, հասարակական, քաղաքական գործիչ, Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք (1874 թվականից)։

Ներսես Վարժապետյան
Ծնվել է	հունվարի 28, 1837(1837-01-28)[1]
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս
Մահացել է	հոկտեմբերի 26, 1884(1884-10-26)[1] (47 տարեկան)
Մահվան վայր	Կոստանդնուպոլիս
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Ազգություն	հայ
Կրոն	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Մասնագիտություն	պատրիարք և հասարակական գործիչ
Աշխատանք	Եկեղեկացական, քաղաքական, հասարակական գործիչ Պոլսի հայոց պատրիարք
Զբաղեցրած պաշտոններ	Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք
Nerses Varjapetian Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Սովորել է Խասգյուղի Ներսեսյան վարժարանում։ 1853 թվականից զբաղվել է ուսուցչությամբ Ադրիանուպոլսում, Տարսոնում և Նիկոմեդիայում։ 1862 թվականին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս։ Օգտվելով 1877-78 թվականների ռուս-թուրքական պատերագմից հետո Հայկական հարցի արծարծման համար ստեղծված նպաստավոր պայմաններից Վարժապետյանը Թուրքիայի 9 եպիսկոպոսների անունից խնդրագիր է ներկայացնում կայսր Ալեքսանդր II-ին՝ Ռուսաստանից հայցելով արևմտահայերի պաշտպանությունը (եւրոպական քրիստոնյաների օրինակով)։ Վարժապետյանը մեծ եոանդ է ներդրել 1878 թվականի Սան Ստեֆանոյի պայմանագրում արևմտահայերի մասին հատուկ (16-րդ) հոդված մտցնելու և հայկական հարցը Բեռլինի կոնգրեսում (1878) քննելու գործում, որի համար էլ վեհաժողով է ուղարկել հայկական ազգային պատվիրակություն՝ Մկրտիչ Խրիմյանի գլխավորությամբ։ Վարել է շրջահայաց քաղաքականություն Բարձրագույն դռան, Ռուսաստանի և Մեծ Բրիտանիայի միջև նրանց բարյացակամ վերաբերմունքը հայկական հարցում շահելու ակնկալիքով։ 1879 թվականի մայիսի 31-ին դիմել է եվրոպական երկրների ներկայացուցիչներին՝ նշելով Հայաստանում բարենորոգումներ անցկացնելու անհրաժեշտությունը՝ Բեռլինի դաշնագրի 61-րդ հոդվածը գործադրելու համար, սակայն՝ ապարդյուն։ Անպատասխան են մնացել նաև Բարձրագույն դռանը ներկայացրած բազմաթիվ հուշագրերը։ 1884 թվականին ընտրվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս, սակայն առողջական ծանր վիճակի պատճառով հրաժարվել է հոգևոր առաջնորդի տիտղոսից։ Հայաստանի ազատագրության ուղին Վարժապետյանն համարել է հայության ազգահավաքումը, խաղաղ շինարարությունն ու դիվանագիտական միջոցները։

Հրատարակված աշխատություններ

• «Քրիստոսի սուրբ եկեղեցին և անոր հակառակորդները» (1864)^[2]
• «Ուսումն համաբարբառ Աւետարանի Տեառն մերոյ» (1875)^[2]

Գրականություն

• Օրմանյան Մ., «Ազգապատում», մաս 3, Երուսաղեմ, 1927։
• Կիրակոսյան Ջ., «Բուրժուական դիվանագիտությունը և Հայաստանը» (XIX դ. 70-ական թթ.), Երևան, 1978։ Նույնի, «Բուրժուական դիվանագիտությունը և Հայաստանը» (XIX դ. 80-ական թթ), Երևան, 1980։
• Սիրունի Հ., «Պոլիս և իր դերը», հ. 3-4, Անթիլիաս, 1987-88։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. ««Կրոնի հանրագիտարան, Վարժապետյան Ներսես»». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 252)։