![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/%25D0%2590%25D0%25BB%25D0%25B5%25D0%25BA%25D1%2581%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B4%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2_%25D0%2593%25D0%25B0%25D0%25B9_%25D0%259C%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258C%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2586%25D0%25B0_%25D0%25BA%25D1%2583%25D0%25BF%25D1%2586%25D0%25B0_%25D0%259F%25D0%25BE%25D0%25B7%25D0%25B4%25D0%25BD%25D1%258F%25D0%25BA%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0_1_%25D0%25B0%25D0%25B2%25D0%25B3%25D1%2583%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0_2017_03.jpg/640px-%25D0%2590%25D0%25BB%25D0%25B5%25D0%25BA%25D1%2581%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B4%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B2_%25D0%2593%25D0%25B0%25D0%25B9_%25D0%259C%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258C%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2586%25D0%25B0_%25D0%25BA%25D1%2583%25D0%25BF%25D1%2586%25D0%25B0_%25D0%259F%25D0%25BE%25D0%25B7%25D0%25B4%25D0%25BD%25D1%258F%25D0%25BA%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25B0_1_%25D0%25B0%25D0%25B2%25D0%25B3%25D1%2583%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0_2017_03.jpg&w=640&q=50)
Մեծ Ուզեն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մեծ Ուզեն (ղազ.՝ Үлкен Өзен, Қараөзен), ներքին հոսանքի տափաստանային գետ, որը հոսում է Սարատովի մարզով և Հարավղազախստանային շրջանով։
Մեծ Ուզեն | |
---|---|
![]() | |
Բնութագիր | |
Երկարություն | 650 |
Ավազանի մակերես | 14 300 կմ² |
Ջրահոսք | |
Ակունքի տեղակայում | Ընդհանուր Սիրտ, Միլորադովկա ավանի կողքին |
Բարձրություն | 100 մ |
Գետաբերան | Կամիշ-Սամարական լճեր |
Գետաբերանի տեղակայում | Kamys-Samar Lakes? |
Կոորդինատներ | 48°54′02″ հս․. լ. 49°54′44″ ավ. ե.HGЯOL |
Տեղակայում | |
Հոսող հոսքեր | Altata?, Տավոլոժկա, Chertanla? և Ilyinka? |
Երկիր | ![]() ![]() |
Երկրամաս | Սարատովի շրջան |
Ղազախերեն անվանումը՝ Կարա-Օզեն, այսինքն Սև (չորայնության ժամանակ չցամաքող) գետ։
Մեծ Ուզենը սկիզբ է առնում հարավարևմտյան Ընդհանուր Սրտի լանջին, հոսում է հարավային ուղղությամբ։ Հարավղազախստանային շրջանի սահմաններում գետն անցնում է մանր լճերի ու ճահիճների լայնարձակ համակարգով, որոնք հայտնի են Կամիշ-Սամարական անունով։ Գետի ամբողջ երկարությունը 400 կիլոմետր է (վարար ժամանակ հասնում է մինչև 650 կիլոմետր)։ Գետի հունը բավականին խորն է, ափերը կտրուկ են, Սլամիխոնի տակ կան սահանքներ։ Վերին մասերում ջուրը քաղցրահամ է ամբողջ տարվա ընթացքում, միջինում և ստորինում մինչև ամառվա վերջ, աշնանը և ձմռանը ջուրը դառնում է դառնաղի և օգտագործելու համար անպիտան։ Ձախից Մեծ Ուզեն է լցվում Ալտատա գետը, աջից՝ ոչ մեծ հոսանքը միացնում ՝ Սակռիլ լճին։ 1973 թվականից Սարատովի ոռոգիչ ջրանցքի հետ ամեն տարի ապրիլի 15-ից նոյեմբերի 15-ը իրականանում վոլգայի ջրի փոխանցումը Մեծ Ուզեն՝ 13,2 մ³/վ միջին ծախսով։ Դրա արդյունքում ջրաբանական ռեժիմը կտրուկ փոխվեց․ ամառային եղանակաին հոսանքը սկսեց նկատվել գետի ամբողջ երկայնքով։
Ըստ տարբերակներից մեկի Մեծ Ուզենը թափվում էր Կասպից ծովի ծոց, որն ընկած էր հարավում և իր ետևից թողնում էր լճերի մի ամբողջ համակարգ՝ Կամիշ-Սամարական անունով, որոնց մակարդակը ցածր է Կասպից ծովի մակարդակից։ Այդ լճերի արքում կա նաև նստվածքային աղերով լճեր, որն ունի բավականին նկատելի դառը համ և հայտնի է «ուզենյան» աղ անունով[1]։