Մասնակից:Ida 11114/Ավազարկղ6

Դենպասար՝ Բալիի մայրաքաղաք և կղզու գլխավոր դարպասաշենք։ Քաղաքը նաև կենտրոն է Փոքր Սունդայի կղզիների այլ քաղաքների համար: Բալիում զբոսաշրջության արդյունաբերության արագ աճով Դենփանսարը խրախուսել և խթանել է բիզնեսի գործունեությունը և ձեռնարկությունները` նպաստելով, որ այն Բալի նահանգում աճի ամենաբարձր տեմպը ունենա: Դենպասարի բնակչությունը 2017^[1][2] թվականին կազմել է 897 300 մարդ՝ 2010 թվականի մարդահամարի արդյունքների համեմատ կազմելով 788 445 մարդ ։

Դենպանսար

Ստուգաբանություն

Դենպասար անվանումը՝ առաջացել է բալինյան «դեն» բառից, որը նշանակում է հյուսիս, «պասար», ինչը նշանակում է շուկա ցույց տալով քաղաքի ծագումը՝ որպես շուկայական քաղաք, այժմ այն գտնվում է Կումբասարի շուկայի տեղում (նախկին «Պեկեն Փայուք»), ներկայիս քաղաքի հյուսիսային մասում^[3]:

Պատմություն

Գաղութային դարաշրջան

18-րդ և 19-րդ դարերում Դենպասարը գործել է որպես հինդուիստական Թագավորության մայրաքաղաք՝ Մաջապահիթ Բանդունգ^[4]:Այսպիսով, քաղաքը նախկինում կոչվում էր Բադունգ։ Թագավորական պալատը թալանվել ու ավերվել է 1906 թվականին հոլանդական ներխուժման ժամանակ։ Թաման Պուպուտանում գտնվող արձանը հիշատակում է 1906 թվականին Պուպուտանը, որտեղ շուրջ հազար բալինացիներ, ներառյալ թագավորը և նրա արքունիքը, մասսայական ինքնասպանություն գործեցին հոլանդական զորքերի ներխուժման ժամանակ, նրանց հանձնվելու փոխարեն^[5]:

Անկախության դարաշրջան

1958 թվականին Դենպասարը դարձավ Բալի նահանգի կառավարության նստավայրը: Այն շարունակում էր մնալ ինչպես Բադունգ Ռեջենսի, այնպես էլ Դենպասար քաղաքի վարչական կենտրոնը^[6]: Թե՛ Դենպասարը , թե՛ Բադունգ Ռեջենսին արագորեն ֆիզիկական, տնտեսական, սոցիալական և մշակութային աճ ապրեցին^[6]: Դենպասարը դարձավ ոչ միայն կառավարության նստավայր, այլև առևտրի, կրթության, արդյունաբերության և զբոսաշրջության կենտրոն^[6]: Բնակչության միջին տարեկան աճը 4.05% է, բուռն զարգացման հետ մեկտեղ ի հայտ եկան նաև քաղաքային տարաբնույթ խնդիրներ։ Հետագայում որոշվեց, որ ծաղկող քաղաքային համայնքի կարիքներ ու պահանջներ բավարարելը լավագույնս լուծվելու է վարչական անկախություն տալով Դենպասարին՝ Բադունգ Ռեգենսից^[6]: Համաձայնություն է ձեռք բերվել Դենպասարի կարգավիճակը մինչև ինքնավար քաղաքի կարգավիճակ բարձրացնելու մասին, 1992 թվականին Թիվ 1 օրենքով պաշտոնապես ստեղծվեց Դենպասար քաղաքը՝ 1992 թվականի հունվարի 15-ին: Այն 1992 թվականի փետրվարի 27-ին հանդիսավոր կերպով բացվել է ներքին գործերի նախարարի կողմից^[6]: 2009 թվականի նոյեմբերի 16 -ին հետագա վարչական վերակազմակերպման ընթացքում համար 67 որոշմամբ Բադունգ Ռեջենսի մայրաքաղաքը Դենպասարից տեղափոխեց Մանգուպուրա ։

Աշխարհագրություն

Դենպասարը գտնվում է ծովի մակերևույթից 4 մ (13 ֆուտ) բարձրության վրա ։ Մինչդեռ ընդհանուր տարածքը 127.78 կմ քառակուսի է կամ Բալի նահանգի ընդհանուր տարածքի 2.18% -ը: Հողատարածքի 2 768 հեկտարը բրինձ է, 10 001 հեկտարը՝ ցամաք, իսկ մնացած հողատարածքը 9 հեկտարն է։ Բադունգ գետը բաժանում է Դենպասարը, որից հետո գետը թափվում է Բենոաի ծոց^[7]

Կլիմա

Դենսպասը, որը գտնվում է հասարակածից անմիջապես հարավ, ունի արևադարձային, խոնավ և չոր կլիմա՝ պահպանեոլվ տաք և խոնավ եղանակ ողջ տարվա ընթացքում: Դրանով պայմանավորված, տարվա ընթացքում տեղի է ունենում ջերմաստիճանի մի փոքր տատանում, և ջերմաստիճանը միջինում կազմում է մոտավորապես 28 աստիճան ցելսիուս: Տարին բաժանված է երկու եղանակների` թաց և չոր: Խոնավ սեզոնը տևում է նոյեմբերից մինչև մայիս, իսկ չորը՝ հունիսից մինչև հոկտեմբեր:

Ժողովրդագրություն

2010 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 788 445 մարդ՝ նախորդ տասնամյակում եղած 533 252-ի համեմատ։ 2000-2010 թվականներին Դենպասարում բնակչությունն աճել է տարեկան շուրջ 4%, 2005-2010 թվականներին Դենպասարն աճել է շատ ավելի արագ, քան նախորդ հինգ տարիների ընթացքում: 2002 թվականի Բալիի ռմբակոծությունների հետևանքները մեծ, ճնշող ազդեցություն ունեցան զբոսաշրջության, աշխատատեղերի և այլ կղզիներից ներգաղթելու վրա: Սակայն, եթե ներկայիս միտումները պահպանվեն, սպասվում է, որ հաջորդ մարդահամարին Դենփասարի բնակչությունը հեշտությամբ կգերազանցի մեկ միլիոն բնակիչը: Դենփասարում տղամարդիկ մոտ 4,57 տոկոսով ավելին են, քան կանայք։ 2015 թվականի միջխորհրդարանական հարցման տվյալներով՝ քաղաքի բնակչությունը կազմել է 879 098 մարդ^[8]: Բնակչության մոտավորապես 65,95% - ը հինդուիստներ են, մինչդեռ իսլամը թվով ամենամեծ փոքրամասնությունների դավանանքն է (24,32%), որին հաջորդում են քրիստոնեությունը (7,34%), բուդդիզմը (2,35%) և կոնֆուցիականությունը (0,03%)^[2]:

Կառավարում

Վարչականորեն քաղաքային կառավարությունը բաղկացած է չորս շրջաններից, որոնք բաժանված են 43 ենթատարածքների՝ 209 գյուղերի հետ միասին: Դեփանսարը մշակել է բազմաթիվ միջոցառումներ հանրային ծառայությունների բարելավման համար^[9]:

Դենպասարը 1949 թվականին

Շրջաններ

Դենպասարը բաժանված է չորս շրջանի, որոնք թվարկված են ստորև՝ ներկայացնելով 2010 թվականի մարդահամարի տվյալները^[10]: Դենպասար Սելաթան (Հարավային Դենպասար) 244 851 Դենպասար Տիմուր (Արևելյան Դենպասար) 138,404 Դենպասար Բարաթ (Արևմտյան Դենպասար) 229 435 Դենպասար Ուտարա (Հյուսիսային Դենպասար) 175,899

Մեծ Դենպասար

Մեծ Դենպասարը տարածվում դեպի է զբոսաշրջային շրջաններ, ներառելով Քութան և Ուբուդը^[11]:

Տնտեսություն

Զբոսաշրջության զարգացումը և տնտեսության կառուցվածքային փոփոխությունները մեծ ազդեցություն են ունեցել Դենպասարի վրա: Առևտուրը, հյուրանոցները և ռեստորաններ գերակշռում են քաղաքի համախառն տարածաշրջանային ներքին արտադրանքում։^[12]Դենպասարի տնտեսությունը խթանում է նաև արհեստագործական իրերի արտադրությունը, ինչպիսիք են հուշանվերների փորագրությունները և քանդակները: Այնուամենայնիվ արհեստագործական արդյունաբերությունը, ճնշում է գործադրում համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի ազդեցության և ասիական այլ զարգացող երկրների ՝ Վիետնամի, Թաիլանդի, Հնդկաստանի, Մալայզիայի և Չինաստանի մրցակցության պատճառով: Այս մրցակից երկրները առավելագույնի են հասցնում արտադրության մասշտաբները՝ օգտագործելով արդյունաբերական տեխնոլոգիաները, մինչդեռ Դենպասարում արհեստագործական արդյունաբերությունը շարունակում է կենտրոնացած լինել ավանդական հմտությունների և ձեռագործ ապրանքների վրա՝ սահմանափակելով արտադրության քանակը։

Դենպասարի Բադունգ շուկան:

Ճարտարապետություն

Իսկական Բալին հայտնի էր իր կավաշեն պատերով և ծղոտե դարպասներով^[13]: Այնուամենայնիվ, դարպասավորված բնակելի կառուցապատումները և խանութների տները այժմ բնութագրում են քաղաքային Բալիը: 19-րդ դարի վերջին կառուցված միջավայրը ստեղծվում էր ելնելով քաղաքի քաղաքական իրավիճակից: Դա հանգեցրել է նրան, որ իշխող ընտանիքի նստավայրը դարձել է քաղաքի կենտրոնը^[14]: Շուկայական թաղամասները կարևոր դեր խաղացին Բադունգի թագավորությունում և դա այնքան շարունակվեց երբ գաղութային տերությունները սկսեցին վերահսկողություն իրականացնել Բալիի վրա: 20-րդ դարի ընթացքում Դենպասարը բախվեց քաղաքային լանդշաֆտների փոփոխման մարտահրավերներին, որոնք առաջացել էին քաղաքական փոփոխությունների արդյունքում: Այն զարգացումները, որոնք բերվել են գաղութային տերությունների կողմից համարվում էին Բալիի բնիկ մշակույթը քայքայող: Չնայած նրան որ Դենպասարը հայտնի դարձավ որպես «վերաբնակեցվող քաղաք», այնուամենայնիվ, կար ուժեղ կապվածություն բնիկ մշակույթի հետ^[15]: 21-րդ դարի ընթացքում Դենպասարն անցել է զանգվածային չպլանավորված զարգացման զբոսաշրջության ընդլայնման կապակցությամբ, որը տանում է դեպի քաղաքի կենտրոնում ավելի ու ավելի ժամանակակից օբյեկտների կառուցման։

Զբոսաշրջություն

Դենպասարում կան բազմաթիվ տեսարժան վայրեր: Սպիտակ ավազոտ լողափերը հայտնի են ամբողջ կղզում: Սերֆինգ լողափը Սերանգան կղզին է: Սանուր լողափն ունի հանգիստ ջրեր և հիանալի է արևին լողալու և քիթսերֆինգ քշելու համար: Նգուրա Ռայի միջազգային օդանավակայանից տասը րոպե հեռավորության վրա գտնվում է Քութա քաղաքը, որտեղ տեղակայված են զբոսաշրջիկներին սպասարկող հյուրանոցներ, ռեստորաններ, մոլեր, սրճարաններ, շուկաներ և առողջարաններ: Դենպասարի շրջանում Բալինյան բոլոր տեսակի ձեռագործ աշխատանքները ներկայացված են տեղական խանութներում: Դրանք ներառում են արվեստի գործեր, խեցեգործություն, գործվածքներ և արծաթեղեն։ Բատիկի կտորը վաճառվում է ամբողջ Դենպասարում, իսկ բատիկ սարոններն ու տղամարդկանց վերնաշապիկները զգալիորեն մատչելի են:

Սանուր լողափ

Կրթություն

Դենպասարն ունի մի քանի նշանավոր համալսարաններ և հաստատություններ: Նրանցից ոմանք են Ուդայանի Համալսարան Վարմադևի Համալսարան Ազգային կրթության համալսարան Դվիջենդրայի Համալսարան Մախասարասվատի համալսարան Դենպասարում Ինդոնեզերեն Արվեստի ինստիտուտ, Դենպասարում

Փոխադրումներ

Օդային

Քաղաքը սպասարկում է Նգուրա Ռայի միջազգային օդանավակայանը, որը Ինդոնեզիայում ամենաաշխույժներից մեկն է^[16]:

Ծովային

Բենոա նավահանգիստը ծովով Դենպասար մուտքն է և ներկայումս ղեկավարվում է ՊՏ Պելինդո III-ի կողմից^[17]: Նավահանգիստը գտնվում է քաղաքի կենտրոնից մոտ 10 կմ հեռավորության վրա և գործում է 1924 թվականից։

Հողատարածք

Դենպասարի հասարակական տրանսպորտը, հատկապես քաղաքային փոխադրումների համար դառնում է անարդյունավետ և անորակ քանի որ 2010 թվականի դրությամբ մեքենաների միայն 30%-ն է շարունակում է աշխատել։ Հասարակական տրանսպորտը հանրամատչելի չէ, և այն օգտագործվում է ընդհանուր բնակչության միայն 3% -ի կողմից:^[18]: Մինչդեռ, մասնավոր տրանսպորտային միջոցների աճը կազմում է տարեկան 11% և համեմատելի չէ նոր ճանապարհների կառուցման հետ: Այդ պատճառով Դենպասար քաղաքում խցանումներն անխուսափելի են։ 2011 թվականի օգոստոսից քաղաքում գործում է սրընթաց ավտոբուսային համակարգը որը կոչվում է Տրանս Սարբագիտա։ Երկու հիմնական երթուղիներ և որոշ երկաթուղային գծեր շահագործվում են ամեն օր առավոտյան 5-ից երեկոյան 9-ը: Ավտոբուսների համար նախատեսված գոտի չկա. նրանք շրջում են կենտրոնական փողոցներով: 2012 թվականին այդ ծառայությունից օգտվել են օրականում միջինը 2800 ուղևոր^[19]: 2013 թվականին ավարտվել է ճանապարհային համակարգի երկու գլխավոր բարելավվում։ Օգոստոսին բացվել է Դյուա Ռուչի խաչմերուկում գտնվող ստորգետնյա անցումը։ Այն մի փոքր հեռու է Դենպանսարի սահմանից բայց համաֆինանսավորվեց քաղաքի կողմից՝ թողնելով իր դրական ազդեցությունը Դենպասարում տրանսպորտային երթևեկության վրա^[20]:
Այնուհետև հոկտեմբերի 1-ին բացվել է Բալի Մանդարի չորս գոտիներով վճարովի ճանապարհը միացնելով Բենոա նավահանգիստը, Նգուրա Ռայի օդանավակայանը և Նուսա Դուան։

Սպորտ

Դենպասարը հյուրընկալել է բազմաթիվ միջազգային և ազգային մարզական միջոցառումներ։ 2008 թվականին Դենպասարը, Բալիում լողափերի ասիական խաղերի անցկացման վայրն էր: 2009 թվականին Դենպասարը նաև նետաձգության Ասիայի առաջնությունն է անց կացրել: Դենպասար քաղաքում է գտնվում Պերսեդեն Դենպասար ֆուտբոլային ակումբը,^[21] որը խաղում է Նուսանթարի լիգայում։

Մշակույթ և տեսարժան վայրեր

Չնայած Դենպասարում արվեստներն ու մշակույթը հիմնականում հոմանիշ են հինդուական արվեստին և մշակույթին, և դրա հետ մեկտեղ առկա է նաև փոխգործակցության բարձր մակարդակ այլ մշակույթների հետ, որոնք ուղեկցում էին հասարակության բոլոր շերտերի այցելուների ժամանումը: Հինդուիստական կրոնական ծեսերից ներշնչված ավանդական արժեքները դեռ խիստ ազդեցություն ունենն քաղաքի վրա^[22]: Ավանդական Բալինյան մշակույթը դեռ խոր արմատներ ունի Դենպասարում: Այն կարող է արժեքներ, սահմանված կարգեր և վարքեր ներառել հասարակության մեջ, որոնք պատրիրինալ ազգակցական համակարգերի վրա են հիմնված: Այնուամենայնիվ, ժամանակի ընթացքում ընդունված սովորույթներից շատերը սկսեցի վիճարկվել մարդկանց կողմից, հատկապես սեռի և ժառանգության հարցերի վերաբերյալ^[23]: Դենպասարում կան բազմաթիվ տեսարժան վայրեր: Պուրա Ջագաթնաթհան Դենպասարի ամենակարևոր հինդուական տաճարն է: Այն կառուցվել է 1953 թվականին^[24]: Պուրի Պեմեքուտան Դենպասարի նախկին թագավորական պալատն է, որը հրդեհվել է Բալիում հոլանդական հարձակման ժամանակ (2006 թվականին):^[25] Պալատը համեմատաբար համեստ ոճով է վերակառուցվել և այն կարելի է այցելել: Պուրա Մաոսպահիտ հինդուական տաճարը կառուցվել է 14-րդ դարում և մեծապես տուժել Է 1917 թվականի Բալիական երկրաշարժից, իսկ հետո վերականգնվել^[26]: Տաճարում պահվում են Գարուդայի և Բատարա Բայուի՝ խորհրդապաշտ հսկայի երկու տպավորիչ արձաններ: Սուրբ Ջոզեֆի եկեղեցին հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի է, որը կառուցվել է հինդուիստական ոճով: Էքսկուրսիա Դենպասար քաղաքում Չկա ավելի լավ տարբերակ քան խորասուզվել՝ ուսումնասիրելով Բալիի կղզու ամենախիտ բնակեցված քաղաքը , ինչպես պատմական, այնպես էլ ժամանակակից, հարուստ մշակութային ժառանգության մեջ։ Բաջարա Սանդհի հուշարձանը Դենպասարի գլխավոր ուղենիշն է, տեղադրված է հենց Ռենոն հրապարակի կենտրոնում։ Այս վայրը գտնվում է Բալիի նահանգապետի գրասենյակի կողքին, և դժվար է չնկատել նրա վեհ կառույցը որը, հիշեցնում է Բալիի հոգևորականի կամ "բաջրայի"աղոթքի զանգը։ Պատվանդանի ներսում կա թանգարան, որը ցուցադրում է ժողովրդի անցյալում անկախության պայքարի պատմական տարբեր դիորամաներ:

Թանգարաններ

Բալիի թանգարանում ներկայացված են բալինյան արվեստը և պատմությունը: Թանգարանը կառուցված է ավանդական բալինյան ոճով: Թանգարանի ներսում կա չորս հիմնական շենք, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի ցուցանմուշների իր ուրույն մասնագիտացումը^[27]:

Քույր քաղաքներ

Պալեմբանգ, Ինդոնեզիա Մեքսիկա Վերակրուս, Վերակրուս, Մեքսիկա Իսպանիա Գրան Կանարիա, Իսպանիա Թաիլանդ Պուխետ, Թաիլանդ Չինաստան Հայկու, Չինաստանի^[28] Մալայզիա Ջորջթաուն, Մալայզիա

Ծանոթագրություններ

1. «:BPS Provinsi Bali:». Արխիվացված է օրիգինալից 1 January 2014-ին. Վերցված է 1 January 2014-ին.
2. «Denpasar in Figures 2017». Badan Pusta Statistik Denpasar. Վերցված է 30 June 2018-ին.
3. «Gambaran Umum Kota Denpasar dan Pemertahanan Bahasa Bali» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 20 May 2013-ին. Վերցված է 25 January 2013-ին.
4. Achmadi, Amanda (2010). «Reading urban Bali: Untold history, unwanted urbanism». RIMA: Review of Indonesian and Malaysian Affairs. 44 (2): 156. ISSN 0815-7251.
5. «Bali History from 1846 to 1949 – Bali Historical Guide, The Dutch Occupation in Bali». Վերցված է 25 January 2013-ին.
6. «Sejarah Kota Denpasar». Վերցված է 25 January 2013-ին.
7. «Denpasar, Indonesia Travel Weather Averages (Weatherbase)». Weatherbase. Վերցված է 2020-04-15-ին.
8. "Penduduk Bali 2015"(չաշխատող հղում)
9. Djojosoekarto, A., Siahaan, H.M.P., Setiyawati, N.H., (2008), Pelayanan publik dalam persepsi masyarakat: hasil survei persepsi masyarakat dengan metode citizen report card di daerah, Kemitraan Partnership, 979-26-9631-8
10. Biro Pusat Statistik, Jakarta, 2011.
11. «Kerja Sama Kunci Terwujudnya Perpres Rencana Tata Ruang Kawasan Perkotaan». BKPRN. Արխիվացված է օրիգինալից 1 July 2013-ին. Վերցված է 25 January 2013-ին.
12. «Motivasi Kerja Perempuan Bali pada Hotel Berbintang di Kota Denpasar» (PDF). LIPI. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 11 January 2012-ին. Վերցված է 6 April 2011-ին.
13. Achmadi, Amanda (2010). «Reading urban Bali: Untold history, unwanted urbanism». RIMA: Review of Indonesian and Malaysian Affairs. 44 (2): 149–178. ISSN 0815-7251.
14. Achmadi, Amanda (2010). «Reading urban Bali: Untold history, unwanted urbanism». RIMA: Review of Indonesian and Malaysian Affairs. 44 (2): 157–158. ISSN 0815-7251.
15. Achmadi, Amanda (2010). «Reading urban Bali: Untold history, unwanted urbanism». RIMA: Review of Indonesian and Malaysian Affairs. 44 (2): 155. ISSN 0815-7251.
16. Anjaiah, Veeramalla. «Indian firm to manage Bali airport operations». The Jakarta Post. Վերցված է 25 January 2013-ին.
17. «Benoa – Bali». PT Pelabuhan Indonesia III (PERSERO). Արխիվացված է օրիգինալից 16 January 2013-ին. Վերցված է 25 January 2013-ին.
18. «Angkot di Denpasar Mati Suri». Bali Post. Արխիվացված է օրիգինալից 17 May 2013-ին. Վերցված է 25 January 2013-ին.
19. «Trans Sarbagita buses claimed to ease traffic». TheJakartaPost. Արխիվացված է օրիգինալից 25 May 2013-ին. Վերցված է 21 March 2013-ին.
20. «Dewa Ruci underpass officially opened». TheJakartaPost.com. Արխիվացված է օրիգինալից 18 August 2013-ին. Վերցված է 14 October 2013-ին.
21. «Perseden Denpasar Tembus Babak Semifinal». KONI. Վերցված է 25 January 2013-ին.
22. Profil daerah kabupaten dan kota, Volume 2, Penerbit Buku Kompas, 2001, 979-709-054-X.
23. Mery Wanyi Rihi, Kedudukan Anak Angkat Menurut Hukum Waris Adat Bali (Studi Kasus Di Kelurahan Sesetan, Kecamatan Denpasar Selatan, Kota Denpasar dan Pengadilan Negeri Denpasar), Tesis, Universitas Diponegoro, 2006
24. Birgit Borowski. Bali and Lombok, p. 133. Ostfildern 2013
25. Birgit Borowski. Bali and Lombok, p. 137. Ostfildern 2013
26. Birgit Borowski. Bali and Lombok, p. 134. Ostfildern 2013
27. Bali and Lombok, pp. 62–62.
28. «International co-operation of Gdynia». Gdynia.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-19-ին.