Մասնակից:GG Poghosyan/Ավազարկղ2
From Wikipedia, the free encyclopedia
Տելեոլոգիական, հեռաբանական փաստարկ (հունարեն՝ τέλειος, telos, անգլ.՝ Teleological argument), (հայտնի է նաև որպես աստվածապաշտական ապացույց, «նախագծի փաստարկ» կամ «ինտելեկտիվ կառուցողական փաստարկ»)[1] աստծո գոյության, բնական աշխարհի բարդ ֆունկցիոնալության (համեմատեք «Ժամագործի նմանությունը») վերաբերյալ փաստարկ, որը վկայում է աշխարհի խելացի ստեղծողի մասին[2] ։
Բնական կարգի հիմքում գտնվող ինտելեկտի մասին գաղափարը հին է: Բայց ռացիոնալ փիլիսոփայական բանավեճը, որը հանգեցնում է այն եզրակացության, որ բնական աշխարհը հիմնված է նախագծման կամ ստեղծագործական ինտելեկտի վրա, որը հետևում է մարդկային նպատակներին, կարծես թե սկսվել է դասական փիլիսոփայությունից[3]:
Հուդայականության, հինդուիզմի, կոնֆուցիոզիզմի, իսլամի, քրիստոնեության և այլ փիլիսոփայական և կրոնական շարժումների մտածողները նույնպես մշակել են տելեոլոգիական փաստարկի տարբերակներ: Հետագայում արևմտյան փիլիսոփայության և քրիստոնեական ֆունդամենտալիզմի մեջ ձևավորվեցին «կառուցողական փաստարկ»ի տարբերակները։ Ներկայումս այդ գաղափարը ներկայացվում է «ինտելեկտուալ կառուցողական շարժման» կողմնակիցների կողմից։