թռչունների տեսակ From Wikipedia, the free encyclopedia
Հատբեկիչներ, (լատին․՝ Coccothraustes coccothraustes), ճնճղուկազգիների կարգի սերինոսազգիների ընտանիքի թռչունների խումբ։
Հատբեկիչ | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
Coccothraustes coccothraustes | ||||||||||||||
Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
Արեալ | ||||||||||||||
|
Նստակյաց է, քիչ տարածված։ Մարմնի երկարությունը՝ 18 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 29-33 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 49-57 գ։ Թվացյալ ծանրամարմին ու կարճապոչ թռչուն է, պոչի ծայրը՝ սպիտակ, թևին՝ սպիտակ և դարչնագույն-նարնջագույն մեծ շերտ, կտուցը հզոր է։ Թռիչքի պահին նկատելի է առաջնային փետուրների սպիտակ շերտը։ Բնադրման շրջանում հասունի կտուցը մուգ է։ Արուի գլուխն ու վիզը սև են, դարչնագույն-նարնջագույն և մոխրագույն հատվածներով, կենտրոնական թափահարողները՝ կապույտ-սև փայլով։ Էգի գլուխն ու վիզը ավելի խամրած են, թևի կենտրոնական փետուրները՝ մոխրագույն երիզով։ Հետբնադրման շրջանում արուի և էգի փետրածածկն ավելի խամրած է, կտուցը՝ դեղնավուն։ Երիտասարդը հասունից ավելի խամրած է և ավելի դարչնագույն, մարմինը ներքևից՝ դարչնագույն պտերով ու զոլերով։ Բավական թաքնված թռչուն է։
Հաճախ հանդիպում է ընտանեկան փոքր խմբերով՝ ծառերի սաղարթի միջով կամ վրայով թռչելիս։ Սովորաբար կերակրվում է ծառերի սաղարթի բարձր և խիտ հատվածում կամ անտառի սավանում։ Բնակվում է սաղարթախիտ անտառներում, պտղատու այգիներում։ Սնվում է սերմերով, պտուղներով, բողբոջներով, որոշ անողնաշարավորներով։ Հասուն էգերը գրանցվում են հունվարի վերջից մարտի սկիզբը, լիարժեք երգող արուները՝ փետրվարի 2-րդ կեսից։ Հայաստանում տարածված է հիմնականում հյուսիսային շրջանների խառը և սաղարթավոր անտառներում։
Բնի կառուցումն սկսվում է մարտի վերջին տասնօրյակից։ Բույնը գավաթաձև է՝ խոտաբույսերից, չոր ճյուղերից։ Բնադրում է սովորաբար խիտ թփերի կամ պտղատու ծառերի վերին սահմանում։ Դնում է 24 մմ տրամագծով, բաց կապույտ՝ դարչնավուն սև պտերով ու գծիկներով 4-5 ձու։ Թխսակալում է էգը՝ մայիսին՝ 14 օր։ Կրկնակի բնադրման դեպքում հունիսին հայտնվում են թարմ ձվերով բներ։ Հունիսի 3-րդ տասնօրյակից ձագերը դուրս են գալիս բնից և ընդհանուր երամներ են կազմում սերինոսների այլ տեսակների հետ։ Գունագեղ փետրավորման, կեցվածքի, հզոր կտուցի և վանդակային պայմաններին հարմարվելու շնորհիվ գեղագիտական որոշակի արժեք է ներկայացնում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 271)։ |
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հատբեկիչներ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հատբեկիչներ» հոդվածին։ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.