Հաջորդական և զուգահեռ միացումներ

Հաջորդական և զուգահեռ միացում, էլեկտրատեխնիկայում էլեկտրական շղթայի տարրերի երկու հիմնական միացման ձևեր։ Հաջորդական միացման դեպքում բոլոր տարրերը միացված են իրար այնպես, որ նրանց պարունակող շղթայի այդ հատվածում հանգույցներ չկան։ Զուգահեռ միացված տարրերը միանում են իրար երկու հանգույցով և այլ հանգույցների հետ կապ չունեն, եթե դա չի հակասում պայմանին։ Հաջորդական միացման դեպքում հոսանքի ուժը բոլոր հաղորդիչներում նույնն է, ընդհանուր լարումը հավասար է հաղորդիչներից յուրաքանչյուրի ծայրերին կիրառված լարումների գումարին, իսկ ընդհանուր դիմադրությունը հավասար է հաղորդիչների դիմադրությունների գումարին։

Հաղորդիչների հաջորդական և զուգահեռ միացումներ.

Զուգահեռ միացման դեպքում լարման անկումը հանգույցների միջև գտնվող յուրաքանչյուր հաղորդչի վրա նույնն է, իսկ դիմադրության հակադարձ մեծությունը հավասար է յուրաքանչյուր զուգահեռ միացված հաղորդչի դիմադրության հակադարձ մեծության գումարին^[1][2][3]։

Հաջորդական միացում

Հաջորդական միացման դեպքում հոսանքի ուժը բոլոր հաղորդիչներում նույնն է${\displaystyle I\mathrm {=} I_{1}=I_{2}=\cdots =I_{n}}$, ընդհանուր լարումը հավասար է հաղորդիչներից յուրաքանչյուրի ծայրերին կիրառված լարումների գումարին${\displaystyle U\mathrm {=} U_{1}+U_{2}+\cdots +U_{n}}$, իսկ ընդհանուր դիմադրությունը հավասար է հաղորդիչների դիմադրությունների գումարին։

Ռեզիստորներ

${\displaystyle R=R_{1}+R_{2}+\cdots +R_{n}}$

Ինդուկցիոն կոճեր

${\displaystyle L=L_{1}+L_{2}+\cdots +L_{n}}$

Էլեկտրական կոնդենսատորներ

${\displaystyle {\frac {1}{C}}={\frac {1}{C_{1}}}+{\frac {1}{C_{2}}}+\cdots +{\frac {1}{C_{n}}}}$.

Մեմիստորներ

${\displaystyle M=M_{1}+M_{2}+\cdots +M_{n}}$

Բանալիներ (անջատիչ)

Շղթան փակ է, եթե բոլոր բանալիները (անջատիչ) անջատված են։ Շղթան բաց է, եթե գոնե մեկ բանալին բաց է։

Զուգահեռ միացում

Չճյուղավորված մասում հոսանքի ուժը հավասար է զուգահեռ միացված տեղամասերում հոսանքի ուժերի գումարին։${\displaystyle I\mathrm {=} I_{1}+I_{2}+\cdots +I_{n}}$

Լարումը ամբողջ տեղամասի ծայրերին և զուգահեռ տողամասերի ծայրերին նույնն է ${\displaystyle U\mathrm {=} U_{1}=U_{2}=\cdots =U_{n}}$

Ռեզիստորներ

Ռեզիստորների զուգահեռ միացման դեպքում դիմադրության հակադարձ մեծությունը ${\displaystyle {\frac {1}{R}}}$հավասար է յուրաքանչյուր զուգահեռ միացված ռեզիստորի դիմադրության հակադարձ մեծության${\displaystyle {\frac {1}{R_{i}}}}$ գումարին։

Եթե շղթան հնարավոր է բաժանել հաջորդական կամ զուգահեռ միացված տեղամասերի, ապա սկզբում հաշվում են այդ տեղամասերի դիմադրությունները, որից հետո հաշվում ընդհանուր դիմադրությունը։

Ապացույց  

Քանի որ, ճյուղավորման դեպքում լիցքը պահպանվում է (տես. Կիրխհոֆի օրենքները), ապա։ ${\displaystyle I=I_{1}+I_{2}+I_{3}+\ldots }$

Օհմի օրենքից 

${\displaystyle I_{i}}$ հոսանքի ուժը ամեն մի ռեզիստորում ${\displaystyle I_{i}={\frac {U_{i}}{R_{i}}}}$ , իսկ պոտենցիալների տարբերությունը բոլոր ռեզիստորներում նույնն է։ Դրանից հետևում է, որ հոսանքի ուժերի գումարը կլինի։ ${\displaystyle {\frac {U}{R}}={\frac {U}{R_{1}}}+{\frac {U}{R_{2}}}+{\frac {U}{R_{3}}}+\ldots }$ Բաժանում ենք հավասարման 2 մասերը լարման արժեքի վրա և ստանում ընդհանուր դիմադրությունը։ ${\displaystyle R={\frac {1}{{\frac {1}{R_{1}}}+{\frac {1}{R_{2}}}+{\frac {1}{R_{3}}}+\ldots }}}$^[4][5]

Երբ զուգահեռ միացված ռեզիտորները երկուսն են, ընդհանուր դիմադրությունը հավասար է։ ${\displaystyle R={\frac {R_{1}R_{2}}{R_{1}+R_{2}}}}$.^[6]

Եթե ${\displaystyle R_{1}=R_{2}=R_{3}=...=R_{n}}$, ապա դիմադրությունը հավասար է ։ ${\displaystyle R={\frac {R_{1}}{n}}}$.

Զուգահեռ միացված ռեզիստորների ընդհանուր դիմադրությունը փոքր է ամենափոքր դիմադրությունից ,որ ունեն առանձին ռեզիստորները։

Ինդուկցիոն կոճեր

${\displaystyle {\frac {1}{L_{\mathrm {total} }}}={\frac {1}{L_{1}}}+{\frac {1}{L_{2}}}+\cdots +{\frac {1}{L_{n}}}}$

Էլեկտրական կոնդենսատորներ

${\displaystyle C_{\mathrm {total} }=C_{1}+C_{2}+\cdots +C_{n}}$.

Մեմիստորներ

${\displaystyle M_{total}=M_{1}\|M_{2}\|\cdots \|M_{n}=\left(M_{1}^{-1}+M_{2}^{-1}+\cdots +M_{n}^{-1}\right)^{-1}}$

Բանալիներ

Շղթան փակ է, եթե փակ է գոնե մեկ բանալի։

Տես նաև

• Չափիչ կամրջակ
• Օհմի օրենք

Ծանոթագրություններ

1. Resnick et al. (1966), Chapter 32, Example 1.
2. Smith, R.J. (1966), page 21
3. Resnick et al. (1966), Chapter 32, Example 4.
4. http://www.en-genius.net/includes/files/avt_120406.pdf
5. http://tex.stackexchange.com/questions/37912/how-to-draw-the-parallel-circuits-sign
6. Board Review Series: Physiology by Linda S. Costanzo pg. 74

Գրականություն

• Перышкин А. В. Учебник для общеобразовательных учреждений 10 класс. М.: 2011. С.121
• Перышкин А. В. Учебник для общеобразовательных учреждений 8 класс № 42