Իոնոլորտ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Իոնոլորտ, մթնոլորտի տիրույթ սկսած 50-60 կմ երկրագնդի մակերևույթից, որտեղ գազը մասամբ կամ լրիվ իոնացված է և պարունակում է մեծ թվով ազատ էլեկտրոններ։
Որպես իոնոլորտի վերևի սահման ընդունում են 15-20 հզ կմ բարձրության տիրույթը, որտեղ գազի խտությունը մոտ է միջմոլորակային տարածության խտությանը։ Ռադիոալիքների բեկումը և մթնոլորտի վերին շերտից անդրադարձումը տեղի է ունենում էլեկտրոնների և իոնների առկայության շնորհիվ։ Օդի մեկ խորանարդ ծավալի պարունակած էլեկտրոնների թիվը կոչվում է էլեկտրոնային խտություն նշանակվում է Nէ։ Համապատասխանաբար՝ դրական և բացասական իոնների խտությունը նշանակում են Nէ+ և Nէ-։ Որպեսզի տեղի ունենա գազի իոնացումը, անհրաժեշտ է կատարել որոշակի աշխատանք, որը կոչվում է իոնացման աշխատանք։ Հիմնական աղբյուրը, որը էներգիա է տալիս մթնոլորտի իոնացման համար, Արևն է, որը ճառագայթում է էլեկտրամագնիսական տատանումների լայն սպեկտրով։ Բացի Արևից իոնացված ճառագայթման աղբյուր հանդիսանում են աստղերը։ Բայց մեծ հեռավորության պատճառով իոնացումը աննշան է։ Իոնացում ստեղծում են նաև երկնաքարերը, որոնք ներխուժում են մթնոլորտ 11-72 կմ/վրկ արագություններով։
Ավելի շատ ուսումնասիրված է ներքին իոնոլորտը։ Ներքին իոնոլորտում գոյություն ունի մի քանի լիցքերի ոչ վառ արտահայտված համակենտրոնացում, որոնք կոչվում են իոնոլորտի գոտիներ կամ շերտեր։ Շերտերն ընդունված է նշանակել D, E, F պայմանանշաններով։