Եզդիների ցեղասպանություն

Եզդիների հետապնդում (Zulma Êzdiyan), ցեղասպանություն^[2][3], իրականացվել է «Իսլամական պետություն» խմբավորման կողմից Հյուսիսային Իրաքի գրավումից հետո։ Դրսևորվել է եզդիների արտաքսման, նրանց զանգվածային սպանությունների, եզդի կանանց առևանգման մեջ։ Եզդիների դեմ ԻՊ-ի գործողությունները հայտնի են դարձել որպես «հարկադիր շրջանառության արշավ»^[4][5]։

Եզդիների ցեղասպանություն
Տեսակ	ցեղասպանություն
Երկիր	Իրաք և  Սիրիա
Տեղադրանք	Սինջար
Տարեթիվ	օգոստոս 2014
Վիրավորներ	6000 ± 1000[1]
Genocide of Yazidis by the Islamic State Վիքիպահեստում

Շուրջ 50 հազար եզդի փախստական է դարձել, ևս մի քանի հազարը զոհվել է^[6][7][8]։

Մարտեր Սինջարի համար

Հյուսիսային Իրաքում հարձակման ընթացքում ԻՊ գրոհայիններին հաջողվել է գրավել Սինջար քաղաքը, ինչից հետո նրանք սկսել են իրականացնել այնտեղ ապրող եզդիների զանգվածային մահապատիժներ^[9][10], ինչի հետևանքով, տարբեր տվյալներով, 50-60 հազար եզդիներ ստիպված են եղել փախչել Շենգալի լեռներ^[7]։ Զինյալները պաշարեցին նրանց ապաստարանները լեռներում։ Պաշարվածները սննդի և ջրի պակաս ունեին^[11][12]։ Սինջարի գրավման հաջորդ օրը՝ 2014 թվականի օգոստոսի 4-ին, եզդիների հոգևոր առաջնորդ արքայազն Թահսին Սայիդը կոչ է արել միջազգային հանրությանը օգնել եզդիներին^[13]։

Միջազգային ճանաչում

2016 թվականի մարտի 17-ին ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին ԴԱԻՇ-ի գործողությունները ցեղասպանություն է անվանել քրիստոնյաների և եզդիների դեմ^[14]։ 2016 թվականի հունիսի 17-ին Միավորված ազգերի կազմակերպությունը ճանաչել է եզդիների ցեղասպանությունը^[15]։

2018 թվականին Հայաստանը ճանաչել է եզդիների ցեղասպանությունը^[16]։ 2022 թվականի հուլիսի 8-ին Գերմանիայի խորհրդարանն ընդունել է եզդիների ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձև^[17][18]։

Եզդիների ցեղասպանությունը ճանաչել են Իրաքը, Շոտլանդիան, Նիդեռլանդները, Մեծ Բրիտանիան, Բելգիան, Պորտուգալիան, Ավստրալիան, Հայաստանը, Իտալիան, Ֆրանսիան, Իրաքյան Քուրդիստանը, Իռլանդիան, Կանադան և Եվրամիությունը։

Ծանոթագրություններ

1. http://www.dailymail.co.uk/news/article-2792552/full-horror-yazidis-didn-t-escape-mount-sinjar-confirms-5-000-men-executed-7-000-women-kept-sex-slaves.html
2. «ООН обвиняет "Исламское государство" в геноциде езидов». Русская служба Би-би-си / Би-би-си. 2015 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 16-ին.
3. «ООН обвинила "Исламское государство" в геноциде езидов». Радио «Свобода». 2015 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 16-ին.
4. Arraf, Jane (2014 թ․ օգոստոսի 7). «Islamic State persecution of Yazidi minority amounts to genocide, UN says». The Christian Science Monitor (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 8-ին.
5. Blair, David (2014 թ․ օգոստոսի 21). «Isil's Yazidi 'mass conversion' video fails to hide brutal duress». The Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 24-ին.
6. «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 18-ին.
7. «Thousands of Yazidis rescued, Iraqi official says». CNN. 2014 թ․ օգոստոսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 11-ին.
8. Chulov, Martin; Borger, Julian; Norton-Taylor, Richard; Roberts, Dan (2014 թ․ օգոստոսի 13). «US troops land on Iraq's Mt Sinjar to plan for Yazidi evacuation». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 14-ին.
9. Khalel, Sheren; Vickery, Matthew (2014 թ․ դեկտեմբերի 12). «Playing Dead: How one man survived an IS massacre». Middle East Eye. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 18-ին.
10. David Stout (2014 թ․ օգոստոսի 6). «Iraq: Thousands Trapped on Mount Sinjar WIthout Water or Aid». TIME. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 18-ին.
11. «UN Security Council condemns attacks by Iraqi jihadists». BBC News. 2014 թ․ օգոստոսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 7-ին.
12. Levs, Josh (2014 թ․ օգոստոսի 7). «Will anyone stop ISIS?». CNN. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 7-ին.
13. Packer, George (2014 թ․ օգոստոսի 6). «A Friend Flees the Horror of ISIS». The New Yorker. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 22-ին.
14. «Керри назвал действия ИГИЛ геноцидом против христиан и езидов». РБК (ռուսերեն). 2016 թ․ մարտի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
15. «ООН впервые признала геноцид езидов со стороны ИГ». Interfax.ru (ռուսերեն). 2016 թ․ հունիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
16. «Парламент Армении признал геноцид езидов в Ираке». mediamax.am (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին.
17. «Bundestag will Völkermord an Jesiden anerkennen». www.evangelisch.de (գերմաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 8-ին.
18. «Немецкие законодатели признали геноцид езидов». www.hawarnews.com (թուրքերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 8-ին.