Գենդեր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Գենդեր, գենդերային (անգլ. gender, լատ. genus «սեռ»), իգականությանը և արականությանը վերաբերող և դրանք տարբերակող բնութագրիչների ամբողջություն։
Կախված համատեքստից՝ այս բնութագրիչները կարող են ներառել կենսաբանական սեռը (իգական կամ արական սեռի պատկանելու փաստը) առանձնահատկությունները, սեռի հիման վրա առանձացած սոցիալական կառուցվածքներն ու գենդերային ինքնությունը։ Շատ մշակույթներում կիրառվում է գենդերի երկբևեռ համակարգը (բինարիզմ, գենդերային բինարիզմ, գենդերիզմ), ինչը ենթադրում է, որ մարդիկ կարող են ունենալ 2 գենդեր (աղջիկ/կին կամ տղա/տղամարդ)։ Այն մարդիկ, որոնք իրենց կյանքը պատկերացնում և ապրում են երկբևեռ գենդերային համակարգից դուրս, համարվում են «ոչ բինար» կամ «քուիր/քվիր»։ Ավելին, որոշ հասարակություններ ունեն նաև այլ առանձնահատուկ գենդերներ, ինչպես օրինակ՝ Հարավային Ասիայում հաջիրաները։
Գենդերը կարող է արտահայտվել հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտներում, ներառյալ քաղաքականությունը, տնտեսությունը, իրավունքը, գաղափարախոսությունը, մշակույթը, կրթությունը, գիտությունն ու առողջապահությունը[1]։