Արդար օգտագործում

Արդար օգտագործում (անգլ.՝ Fair use), իրավական հասկացություն ԱՄՆ օրենսդրությունում, որը թույլ է տալիս օգտագործել հեղինակային իրավունքով նյութերը առանց այդ նյութերի հեղինակից թույլտվություն ստանալու։

Fair use եզրը կիրառվում է միայն ԱՄՆ-ում, սակայն որոշ անգլոսաքսոնական պետություններում օգտագործվում է նման եզր «fair dealing»^[1]:

Արդար օգտագործումը թույլ է տրվում առանց հեղինակային իրավունքի տիրոջ թույլտվության մինչ այն պահը, մինչդեռ այն նպաստում է «գիտության և օգտակար արվեստների զարգացմանը» (ԱՄՆ Սահմանադրություն, կետ 8 մաս 8 էջ 1), ինչը տարբերվում է հեղինակային իրավունքի օբյեկտի համար պաշտոնական արտոնագրի տրամադրումից։ Արդար օգտագործման ժամանակ որոշ հեղինակային իրավունքի սահմանափակումները բացատրվում են խոսքի ազատության պաշտպանության անհրաժեշտությունով, համաձայն ԱՄՆ սահմանադրության առաջին ճշգրտման^[2]։ Այսպիսով այս հասկացության շնորհիվ պահպանվում է իրավունքի տիրոջ և հասարակության հետաքրքրությունների միջև հավասարակշռությունը։

Ծանոթագրություններ

1. Երբեմն fair use եզրը թարգմանվում է որպես «արդար օգտագործում» (օրինակ՝ Управление правами в области цифровой информации: практическое руководство. Москва: Омега-Л. 2010. էջ 58. {{cite book}}: More than one of |pages= and |page= specified (օգնություն)), իսկ fair dealing եզրը որպես «պարկեշտ օգտագործում» (Օրինակ՝ Бентли Л., Шерман Б. (2004). Право интеллектуальной собственности: Авторское право. СПб.: Юридический центр Пресс. էջ 338. {{cite book}}: More than one of |pages= and |page= specified (օգնություն))
2. Aufderheide, Patricia; Jaszi, Peter (2011). Reclaiming Fair Use: How to Put Balance Back in Copyright. University of Chicago Press. էջեր 10–11. ISBN 0226032280. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 16-ին.

Արտաքին հղումներ

• U.S. Copyright Office Fair Use Index, a searchable database of notable fair use cases in U.S. federal courts
• The Fair Use/Fair Dealing Handbook, a compilation of national statutes that explicitly refer to fair use or fair dealing