Ասատա Շաքուր

Ասատա Օլուգբալա Շաքուր (անգլ.՝ Assata Olugbala Shakur, ի ծնե անունը՝ Ջոան Դեբորա Բայրոն (անգլ.՝ JoAnne Deborah Byron), ամուսնական անունը՝ Չեսիմերդ (անգլ.՝ Chesimard), հուլիսի 16, 1947(1947-07-16)^[1], Ջամեյկա, Քուինս, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի քաղաքական և հասարակական գործիչ և հետախուզվող դատապարտված հանցագործ, ազգայնական աֆրոամերիկյան «Սև հովազների կուսակցություն» և «Սև ազատագրական բանակ» խմբավորումների անդամ։ Մի շարք պետությունների հատուկ ծառայությունների կողմից հետախուզվել է սպանություններ կատարելու մեղադրանքով (1971-1973)։

Ասատա Շաքուր
Ծնվել է	հուլիսի 16, 1947(1947-07-16)[1] (77 տարեկան)
Ծննդավայր	Ջամեյկա, Քուինս, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրթություն	Նյու Յորք քաղաքի քոլեջ
Մասնագիտություն	ակտիվիստ, քաղաքական ակտիվիստ, ահաբեկիչ, գրող, բանաստեղծուհի և խմբագիր
Assata Shakur Վիքիպահեստում

Թուփաք Շաքուրի խորթ հորաքույրն է և կնքամայրը^[2]։

Կենսագրություն

Ասատա Շաքուրը ծնվել է Նյու Յորքում՝ աֆրոամերիկյան աղքատ ընտանիքում։ 1950 թվականին ծնողներն ամուսնալուծվել են, և մանկության մեծ մասն անցկացրել է Ուիլմինգթոնում (Հյուսիսային Կարոլինա նահանգ)՝ տատիկի հետ։ Շուտով փախել է տնից և թափառաշրջիկություն արել, ապա նրան դաստիարակել է մորաքույրը՝ Էվելին Ուիլյամսը, որն ավելի ուշ դատարանում պաշտպանել է նրան։ Մորաքրոջ օգնությամբ Շաքուրը հեռակա ավարտել է դպրոցը։ Սովորել է նախ Մանհեթենի քոլեջում, ապա՝ Նյու Յորքի քաղաքային քոլեջում, որտեղ 1960-ականների կեսերից սկսել է ակտիվորեն մասնակցել աֆրոամերիկյան բողոքի շարժմանը։ 1967 թվականին առաջին անգամ ձերբակալվել է, նույն տարվա ապրիլին ամուսնացել է իր համակուրսեցի ակտիվիստի հետ, բայց 1970 թվականի դեկտեմբերին ամուսնալուծվել են։ Քոլեջն ավարտելուց հետո անդամագրվել է «Սև հովազներ» կուսակցությանը՝ շուտով դառնալով նրանց ականավոր գործիչը։ 1970 թվականին փոխել է անունը։

1973 թվականի մայիսին Շաքուրը մասնակցել է Նյու Ջերսիի վճարովի ավտոճանապարհին տեղի ունեցած փոխհրաձգությանը, որի ընթացքում, ինչպես ենթադրվում է, գնդակահարել Է Նյու Ջերսիի պարեկային ոստիկան Վերներ Ֆերշթերին և ծանր վիրավորել ոստիկան Ջեյմս Հարփերին։ Սև ազատագրական բանակի անդամ Զեյն Մալիք Շաքուրը նույնպես սպանվել է այս միջադեպի ժամանակ, իսկ Շաքուրը վիրավորվել է։ 1973-1977 թվականներին Շաքուրին մեղադրանք է առաջադրվել վեց այլ ենթադրյալ հանցավոր միջադեպերի՝ սպանության, սպանության փորձի, զինված կողոպուտի, բանկի կողոպուտի և առևանգման համար։ Դրանցից երեքով նա արդարացվել է, մյուս երեք մեղադրանքի համար բավարար ապացույցներ չեն եղել։ 1977 թվականին Շաքուրը դատապարտվել է Ֆերշթերի կանխամտածված սպանության և փոխհրաձգության հետ կապված 7 այլ քրեական հանցագործությունների համար և դատապարտվել ցմահ ազատազրկման։

1970-ական թվականներին Շաքուրն ազատազրկված է եղել մի քանի բանտում։ 1979 թվականին Սև ազատագրական բանակի երեք անդամների օգնությամբ փախել է բանտից։ Վերջիններս պատանդ էին վերցրել երկու թիկնապահի։

1984 թվականից ապրում է Կուբայում, որտեղ նրան քաղաքական ապաստան են տրամադրել։ 2005 թվականի մայիսի 2-ից Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն նրան դասակարգել է որպես ներքին ահաբեկիչ և առաջարկել 1 միլիոն դոլարի պարգև՝ նրան հայտնաբերելու հարցում օգնություն ցուցաբերելու համար։ 2013 թվականի մայիսի 2-ին ՀԴԲ-ն նրան ավելացրել է առավել հետախուզվող ահաբեկիչների ցուցակում։ Ընդ որում, ՀԴԲ-ի հայտարարությամբ՝ Շաքուրն առաջին տեղն է գրավել առավել հետախուզվող կին ահաբեկիչների ցուցակում^[3]։ Նույն օրը Նյու Ջերսիի գլխավոր դատախազն առաջարկել է ավելացնել ՀԴԲ-ի խոստացված պարգևը՝ Շաքուրին բերման ենթարկելու համար հանրագումարային վարձատրությունը հասցնելով 2 միլիոն դոլարի։

Շաքուրի արտահանձնմանը հասնելու փորձերը հանգեցրել են Հռոմի Պապի նամակներին և ԱՄՆ Կոնգրեսի բանաձևերին։ Նրա կյանքը դարձել է գրական ստեղծագործությունների, ֆիլմերի և երգերի թեմա։

Ծանոթագրություններ

1. Discogs — 2000.
2. «Tupac Shakur's Godmother Added to FBI Most-Wanted Terrorists List | Rolling Stone». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 15-ին.
3. Assata Shakur becomes first woman named to FBI’s ‘most wanted terrorists’ list | theGrio

Գրականություն

• Belton, Brian A. (2007). Assata Shakur: A Voice from the Palenques. // Black Routes: Legacy of African Diaspora. Hansib Publications Ltd. ISBN 978-1-870518-92-5.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ասատա Շաքուր» հոդվածին։