Անտիվարիի ճակատամարտ

Անտիվարիի ճակատամարտ կամ Անտիվարիի գործողություն, ծովային բախում ֆրանսիական և բրիտանական ռազմանավերի մեծ նավատորմի և Ավստրո-Հունգարական նավատորմի երկու նավերի միջև, Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբում: Ավստրիական հին հածանավը (SMS Zenta ) և կործանիչը (SMS Ulan )շրջափակում էին Մոնտենեգրոյի Անտիվարի նավահանգիստը, երբ 1914 թվականի օգոստոսի 16-ին նրանք անակնկալի եկան և ենթարկվեցին հարձակման անգլո-ֆրանսիական մեծ ուժերի կողմից, որոնք թիրախավորված էին դեպի Ադրիատիկ ծով: Զենտան կռվեց և կործանվեց՝ Ուլանին փախչելու հնարավորություն տալու համար։ Ավստրիական նավատորմի նավերը Կատարոյում, իրադարձություններից անտեղյակ, դուրս չեկան նավահանգստից՝ հանդիպելու դաշնակիցների նավատորմին: Ադրիատիկը կարճ շրջափակումից հետո ֆրանսիացիները ստիպված եղան նահանջել մատակարարումների բացակայության պատճառով:

Անտիվարիի ճակատամարտ

Naval battle 

Մասն է	Առաջին համաշխարհային պատերազմ
Վայր	Bar, Ադրիատիկ ծով
Աշխարհագրական կոորդինատներ
Թվական	16 Օգոստոսի 1914
Մասնակից	Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա, Ֆրանսիա

Նախապատմություն

Երբ պատերազմ սկսվեց Ավստրո-Հունգարական կայսրության և Չեռնոգորիայի միջև, ավստրո-հունգարացիները սկսեցին Չեռնոգորիայի ափի շրջափակումը, ինչպես նաև մի քանի ռմբակոծություններ տարբեր քաղաքների, այդ թվում Անտիվարի նավահանգստի (այսօր Բար) նավահանգստի վրա, որտեղ պահպանվում էր SMS Zenta հածանավը և SMS Ulan կործանիչը: Ֆրանսիական նավատորմը որոշել էր փորձել ստիպել Ավստրո-Հունգարիայի նավատորմին վճռական գործողություններ վձեռնարկել ՝ ներխուժելով Ադրիատիկ և ներգրավել ավստրիացիներին ճակատամարտի մեջ: Դաշնակիցների ուժերը բաղկացած էին երկու Dreadnough ռազմանավերից, տաս Preadnought ռազմանավերից, չորս զրահապատ հածանավերից, մեկ պաշտպանված հածանավից և ավելի քան 20 կործանիչներից։ Ըստ Ավստրո-Հունգարիայի ռազմածովային տվյալների, Ավստրո-Հունգարիայի նավատորմի հիմնական ուժը տեղյակ չէր դաշնակիցների ներկայության մասին, մինչև որ կործանիչը (SMS Ulan) ռադիոհաղորդեց նրանց, երբ նա փախչում էր մարտից:

Ճակատամարտ

Դաշնակիցների նավատորմին հաջողվեց կտրել Զենտան Կատարոյի գլխավոր ավստրո-հունգարական ռազմածովային բազայից: Զենտայի հրամանատար, կապիտան Պաուլ Պաչները, թվաքանակով գերազանցելով, որոշեց կռվել՝ հնարավորություն տալով Ուլանին փախչել: Զենտան նաև լուրջ թերություն ուներ, քանի որ նրա 120 մմ հրանոթները զգալիորեն զիջում էին դաշնակիցների նավերի ավելի ծանր հրանոթներից: Ֆրանսիական ռազմանավերը բազմաթիվ հարվածներ են հասցրել Զենտայի վրա՝ չկրելով որևէ վնաս: Զենտան խորտակվեց 173 սպանված և ավելի քան 50 վիրավորներով, սակայն զոհաբերությունը թույլ տվեց Ուլանին փախչել։^[1]

Հետևանքներ

Անտիվարիից դուրս տիրող իրավիճակից տեղյակ չլինելով, քանի դեռ այն փաստացիորեն չի ավարտվել, ավստրո-հունգարական նավատորմի այն մասը, որը տեղակայված էր Կատարոյում, չուղարկվեց մարտեր տալու համար, ինչպես ակնկալում էին ֆրանսիացիները: Ֆրանսիական նավերը չեն տուժել ավստրիական հրազենից, սակայն 3 հիմնական հրանոթներ պայթել են կրակելիս, իսկ հաջորդ օրը Justice, Démocratie նավերը և երկու կործանիչներ վնասվել են մի շարք բախումների ժամանակ:Գործողությունը վերջ դրեց Չեռնոգորիայի Ավստրո-Հունգարական շրջափակմանը, որը հաջողություն էր Անտանտի համար ^[2]: Ֆրանսիական նավատորմը չէր կարող երկար մնալ Ադրիատիկում և ստիպված էր պարբերաբար վերադառնալ Մալթա՝ մատակարարումների համար^[3]։

Ճակատամարտի կարգ

Ֆրանսիական նավատորմ

• Courbet
• Jean Bart
• 1-ին մարտական ​​ջոկատ
  • Voltaire, pre-dreadnought ռազմանավ, դիվիզիոնի դրոշակակիր
  • Vergniaud, pre-dreadnought ռազմանավ
  • Diderot,pre-dreadnought ռազմանավ, ջոկատի դրոշակակիր
  • Danton, pre-dreadnought ռազմանավ
  • Condorcet, pre-dreadnought ռազմանավ
• 2-րդ մարտական ​​ջոկատ
  • Vérité, pre-dreadnought ռազմանավ, ջոկատի դրոշակակի
  • Justice, pre-dreadnought ռազմանավ,
  • Démocratie, pre-dreadnought ռազմանավ,
  • Patrie, pre-dreadnought ռազմանավ, դիվիզիոնի դրոշակակիր
  • République, pre-dreadnoughtռազմանավ,
• 1-ին դիվիզիա
  • Ernest Renan, զրահապատ հածանավ
  • Edgar Quinet, զրահապատ հածանավ
• 2-րդ դիվիզիա
  • Victor Hugo, զրահապատ հածանավ
  • Jules Ferry, զրահապատ հածանավ
• Jurien de la Gravière, զրահապատ հածանավ
• 3 կործանիչ ջոկատներ

Թագավորական նավատորմ

• HMS Warrior, զրահապատ հածանավ
• HMS Defence, զրահապատ հածանավ
• 4 կործանիչներ

Ավստրո-Հունգարիական նավատորմ

• Շրջափակման ուժ
  • SMS Zenta, հածանավ
  • SMS Ulan, կործանիչ
• Օժանդակ ուժ
  • SMS Monarch (1895)
  • SMS Panther (1885)
  • 2 կործանիչներ

Ծանոթագրություններ

1. Koburger, 2001, էջ 33
2. Tucker, 2014, էջ 116
3. Koburger, 2001, էջ 35

Գրականություն

• Koburger, Charles W. Jr. (2001). The Central Powers in the Adriatic, 1914–1918: War in a Narrow Sea. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-275-97071-0.
• Tucker, Spencer C., ed. (2014). World War I: The Definitive Encyclopedia and Document Collection (illus., rev. ed.). ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-965-8.

Արտաքին հղումներ

• Halpern, P. G. (1995) [1994]. A Naval History of World War I (pbk. UCL Press, London ed.). Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-85728-498-4.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտիվարիի ճակատամարտ» հոդվածին։