From Wikipedia, the free encyclopedia
Անանուն հարբեցողներ[1] կամ ԱՀ (անգլ.՝ Alcoholics Anonymous), ընկերակցություն, որը միավորում է մարդկանց, որոնք կիսում են իրենց փորձը, ուժերն ու հույսերը միմյանց հետ, որպեսզի լուծեն իրենց ընդհանուր խնդիրը և օգնեն ուրիշներին ազատվել հարբեցողությունից։
Անանուն հարբեցողներ | |
---|---|
Անանուն հարբեցողներ կազմակերպության լոգոն | |
Տիպ | Միջազգային կազմակերպություն |
Հիմնադրված | 10 հունիսի, 1935 |
Հիմնադիրներ | Բիլլ Ուիլսոն և Բոբ Սմիթ |
Տեղագրություն | ԱՄՆ, Նյու Յորք, 475 Riverside Drive, West 120st., 11-րդ հարկ |
Հիմնական անձինք | հարբեցողներ |
Անդամների թիվ | 2 միլիոն և ավելի անձ |
Կարգախոս | «Միասնություն, ծառայում, բուժում» |
Կայք | https://www.aa.org/ |
ԱՀ-ին անդամակցելու միակ պահանջը խմելը դադարեցնելու ցանկությունն է։ ԱՀ անդամները չեն վճարում ոչ սկզբնական վճար, ոչ անդամավճար։ Նրանք իրենց աջակցում են իրենց կամավոր նվիրատվություններով։
Քանի որ քրոնիկ հարբեցողն ամբողջությամբ կորցնում է վերահսկողությունը խմիչք օգտագործման քանակի նկատմամբ[2], այս համայնքի հիմնական նպատակը սթափ ապրելակերպի պահպանումն է և ալկոհոլ օգտագործելուց լիովին զերծ մնալը[3]։
ԱՀ խումբը ԱՀ ընկերակցության անդամների մի փոքր միավորում է, որոնք կանոնավոր կերպով հանդիպում են միայն մեկ նպատակով՝ կիսվելու վերականգնման փորձով ուրիշների հետ, ովքեր օգնության կարիք ունեն։ Որոշ հանդիպումների ժամանակ դուք կարող եք լսել, թե ինչպես են մասնակիցները բողոքում կյանքից և խոսում ցավոտ բաների մասին, սակայն փորձը ցույց է տալիս, որ դա կարող է խանգարել վերականգնմանը։ Վերականգնման բարձր մակարդակ ունեցող ուժեղ խմբերում նման վարքագիծը կա՛մ հաստատված չէ, կա՛մ ամբողջությամբ արգելված է խմբի կանոններով։ Նման խմբերում մասնակիցները ձգտում են կիսվել հաջողություններով, ոչ թե ցավով։ Այս պրակտիկան նպաստում է բուժմանը։
ԱՀ-ում վերականգնվում են 12 քայլ ծրագրի միջոցով, որը նկարագրված է «Անանուն հարբեցողներ» գրքում։ Այս գիրքը գրվել է ԱՀ առաջին անդամների կողմից, որոնք ապաքինվել են հարբեցողությունից։ Գրքի էջերում բացարձակ ճշգրտությամբ նկարագրում են վերականգնման ծրագիրը։
Սկսնակն արդեն կարող է մենթոր գտնել իր առաջին հանդիպման ժամանակ։ Սա առողջացած հարբեցող է, որը պատրաստ է օգնել նորեկին կատարել տասներկու քայլերը։ Մենթորի օգնությունն անվճար է[4]։
Քայլերն ավարտելու ուղղությամբ բոլոր աշխատանքները տևում են մի քանի օրից մինչև մի քանի ամիս։ Այս ընթացքում սկսնակը ստանում է անհրաժեշտ գործիքները, որոնք նա օգտագործելու է իր ողջ կյանքի ընթացքում։ Քայլերն ավարտելուց անմիջապես հետո նա ինքն էլ կարող է մենթոր դառնալ այլ սկսնակների համար։
Խմբերի ֆինանսավորումը հիմնված է մասնակիցների կամավոր նվիրատվությունների վրա՝ տարածքի համար վճարելու, անհրաժեշտ գրականություն ձեռք բերելու, ինչպես նաև թեյ, սուրճ, աղանդեր և այլ անհրաժեշտ ծախսեր ձեռք բերելու համար։ Այս ապակենտրոնացված սխեման խմբերին տալիս է ավելի մեծ ինքնավարություն և անկախություն և նպաստում է խմբային մեխանիզմի կայունությանը ողջ երկրում։
ԱՀ-ում ավանդույթ կա, որ խորհուրդ է տրվում հրաժարվել արտաքին օգնությունից և գոյատևել իր անդամների կամավոր ներդրումների հաշվին։ Նվիրատվության չափը որոշում է անձամբ խմբի անդամը և այն պարտադիր չէ։
1840 թվականին Բալթիմորում հայտնվել է Վաշինգտոնյան հասարակությունը։ Նրա անդամների թվում են եղել հարբեցողներ, որոնք փորձել են իրականացնել փոխօգնության գաղափարները։ Այս հասարակությունը շատ ակտիվ է եղել քաղաքական և սոցիալական հարցերում, ուստի որոշ ժամանակ անց սկսել է ներառել մարդկանց, ովքեր առնչություն չեն ունեցել հարբեցողության խնդրի հետ։ Իսկ Վաշինգտոնյան հասարակությունը դադարել է համարվել փոխօգնության խումբ, քանի որ խմբերի հիմնական գործունեությունը սկսել է կրել սոցիալական բնույթ։ 19-րդ դարի վերջին ստեղծվել է «Վաղ քրիստոնյաների համայնքը», որից հետագայում առաջացել է «Օքսֆորդյան խումբը» (20-րդ դարի սկիզբ)։ Նրա հիմնական նպատակներն են եղել քրիստոնեական ավանդույթների վերածնունդը։
Կազմակերպության պատմությունը սկսվում է նրանից, թե ինչպես է ամերիկացի Բիլ Ուիլսոնը, որը կրկին հոսպիտալացվել է խմելու պատճառով, սթափ մնացել վեց ամիս։ Կրկին հարբեցողությամբ զբաղվելու գայթակղվությունից ելնելով՝ նա սկսել է փնտրել մի հարբեցողի, որը նրա օգնության կարիքն ունի։ Բիլը հանդիպել է բժիշկ Բոբ Սմիթին, որը նույնպես հարբեցող է եղել։ Շփման արդյունքում նրանց մոտ միտք է ծագել, որ ապրելով որոշակի հոգևոր սկզբունքներով (ազնվություն, հավատ առ Աստված, գիտակցաբար օգնել մարդկանց և այլն) կարող են դիմակայել հիվանդությանը և իրենց գիտելիքները փոխանցել այլ հարբեցողներին։ Ահա թե ինչպես են ծնվել Անանուն հարբեցողների խումբը։ Ժամանակի ընթացքում հաղորդակցության այս տեսակը սկսել է ավելի լայն տարածում գտնել։ 1935 թվականի հունիսի 10-ին բժիշկ Բոբ Սմիթը խմել է իր վերջին ալկոհոլային խմիչքը (մի շիշ գարեջուր)։ 1935 թվականի հունիսի 10-ը համարվում է ԱԱ հիմնադրման օրն[5]։ Անանուն ալկոհոլիկները առանձնանում են Օքսֆորդի խմբից։
Այս փորձը նրանց թույլ է տվել միավորել այլ հարբեցողների և 1937 թվականին խումբն արդեն ունեցել է 40 անդամ։ 1938 թվականի դեկտեմբերին մշակվել է ԱՀ-ի 12 քայլերի տեքստը։ Մինչև 1995 թվականը ԱՀ-ն ունեցել է ավելի քան 2 միլիոն անդամ և ակտիվ է եղել141 երկրներում։ 2015 թվականին 80 երկրներից 61000 պատվիրակներ գնացել են Ատլանտա՝ նշելու ԱՀ-ի 80-ամյակը։ Գրականությունը հրատարակվել է 90 լեզուներով և տարածվել 170 երկրներում[6]։
Այս խմբերը հաճախ ստեղծվում են հարազատների կամ սիրելիների համար, որոնց կյանքի վրա բացասաբար է ազդում ալկոհոլի հիվանդությունը՝ Ալ-Անոն խմբերը։ Հարբեցողների հարազատներն ու ընկերները օգնության կարիք ունեն, քանի որ նրանք զգում են սթրես, չափից ավելի պատասխանատվություն, անհարմարություն կամ ամոթ և նրանց կյանքի սովորական գրաֆիկը խաթարվում է, երբ սիրելին ընկնում է օգտագործման այլ շրջանի մեջ։ Ալ-անոն խմբերին հաճախելը օգնում է հարազատներին կիսվել փորձով, սովորել սահմանափակել իրենց պարտականությունները, ցրել «նորմալ աշխարհից» մեկուսացման զգացումը և ստանալ բարոյական աջակցություն։ Բացի այդ խմբակային պարապունքները կարող են թուլացնել թմրամոլին պահելու էֆեկտը, որի դեպքում, նույնիսկ վերականգնման և լիակատար ձեռնպահության փուլում, հարազատները չեն վստահում նրան և կասկածում են նրա տնից բացակայությանը, տրամադրության և արտաքինի փոփոխություններին։
Դեռահասների համար, որոնց ծնողները (կամ այլ հարազատներ/ընկերներ) հարբեցող են, ստեղծվում են Ալատին խմբեր՝ հարմարեցված երիտասարդ անձանց առանձնահատկություններին։
Մեծահասակների համար, որոնց ծնողներն ու հարազատները հարբեցողներ կամ այլ կախվածություն ունեցող անձինք են՝ աշխատում են Հարբեցողների չափահաս երեխաների խմբերը։ Անանուն հարբեցողների փորձի հիման վրա ստեղծվել են նմանատիպ փոխօգնության խմբեր այլ հակումների համար՝ Անանուն թմրամոլներ, Հարբեցողների չափահաս երեխաներ, Անանուն շատակերներ, Անանուն էմոցիոնալներ, անանուն աշխատասերներ, անանուն սեքսահոլիկներ, անանուն նիկոտինամոլներ, անանուն խաղամոլներ և այլն։
ԱՀ-ի 12 քայլերը հոգևոր վերակողմնորոշման ծրագիր են հարբեցողների համար։ Նպատակն է ընդունել սեփական կախվածությունը, դիմել «ավելի բարձր ուժի»՝ ապաքինվելու համար, վերականգնել կախվածության հետևանքով ուրիշներին հասցված վնասը և բուժիչ գիտելիքներ բերել այլ թմրամոլներին։ Մեծապես հենվում է «ավելի բարձր զորության» կամ Աստծո ընդունման վրա, որը կարելի է հասկանալ տարբեր ձևերով, բայց վերականգնման կարևոր գործոն է։
Օգտագործվում է ԱՀ խմբերի աշխատանքներում։ Որպես կանոն ծրագրի փուլերով արդյունավետ աշխատելու համար անհրաժեշտ է ունենալ փորձառու մասնակից (հովանավոր, մենթոր), որը կարող է բացատրել յուրաքանչյուր քայլի սկզբունքները։
Ծրագրի հիման վրա ստեղծվել է այսպես կոչված Մինեսոտայի բուժման մոդելը, որը հավասար մասնակցի փոխարեն առաջարկում է պրոֆեսիոնալ հոգեթերապևտի մասնակցություն։
Քայլ 1՝ մենք խոստովանեցինք, որ անզոր ենք ալկոհոլի նկատմամբ, որ մեր կյանքը դարձել է անկառավարելի։ Քայլ 2՝ մենք եկանք այն համոզմանը, որ միայն մեզնից ավելի մեծ ուժը կարող է մեզ առողջություն բերել։ Քայլ 3՝ մենք որոշում կայացրեցինք վստահել մեր կամքն ու կյանքը Աստծո խնամքին այնպես, ինչպես հասկանում ենք նրան։ Քայլ 4՝ մենք խորապես և անվախորեն գնահատեցինք մեզ և մեր կյանքը բարոյական տեսանկյունից։ Քայլ 5՝ Աստծուն, ինքներս մեզ և ցանկացած այլ անձի խոստովանեցինք մեր սխալների իրական էությունը։ Քայլ 6՝ լիովին պատրաստվեք, որ Աստված մեզ ազատի մեր բոլոր թերություններից։ Քայլ 7՝ մենք խոնարհաբար խնդրեցինք Նրան ուղղել մեր թերությունները։ Քայլ 8՝ մենք կազմեցինք բոլոր այն մարդկանց ցուցակը, ում մենք վնասել էինք և պատրաստ էինք փոխհատուցել նրանց։ Քայլ 9՝ հնարավորության դեպքում անձամբ փոխհատուցել այդ մարդկանց պատճառված վնասը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դա կարող է վնասել նրանց կամ մեկ ուրիշին։ Քայլ 10՝ շարունակեցինք ինքնավերլուծությունը և երբ սխալներ էինք անում, անմիջապես ընդունում էինք դա։ Քայլ 11՝ մենք ձգտել ենք աղոթքի և մեդիտացիայի միջոցով բարելավել կապը Աստծո հետ այնպես, ինչպես հասկանում ենք նրան, աղոթելով միայն նրա կամքի իմացության համար, որը մենք պետք է կատարենք,և ուժի պարգևը ստանալու համար։ Քայլ 12՝ հասնելով այն հոգևոր զարթոնքին, որին հանգեցրին այս քայլերը, մենք փորձեցինք մեր գաղափարների իմաստը փոխանցել այլ հարբեցողներին և կիրառել այս սկզբունքները մեր բոլոր գործերում։
Համայնքում գոյություն ունի 12 ավանդույթ, որոնք որոշակի սկզբունքներ են և հիմք են հանդիսանում խմբի գործունեության համար, պահպանելով նրա զարգացումը և անդամների միջև բարեկամական հաղորդակցությունը։ 12 ավանդույթները օրենքներ կամ կանոններ չեն, այլ միայն ցանկություններ, որոնք կազմված են Անանուն հարբեցողների նախկին փորձի հիման վրա։
Ընդլայնված տարբերակ[7]՝
Ըստ որոշ կարծիքների՝ ԱՀ մեթոդի արդյունավետությունը խիստ չափազանցված է և ծրագիրն իր ժողովրդականության համար ավելի շատ պարտական է գրագետ հրապարակմանը, քան իրական արդյունքներին։ Մասնավորապես այս դիրքորոշումը կիսում է Ջո Միլլերը՝ US of ԱՀ. How the Twelve Steps Hijacked the Science of Alcoholism գրքի հեղինակը[8]։ ԱՀ-ի քննադատները նշում են, որ ծրագրի մասնակիցների միայն 5%-ն է շոշափելի հաջողությունների հասնում ալկոհոլի դեմ պայքարում։ Բացի այդ նշվում է, որ մեթոդի հիմնավորման գիտական հիմքերը էապես բացակայում են[9]։ Միևնույն ժամանակ՝ Սթենֆորդի համալսարանի գիտնականները 12 քայլ ծրագիրն անվանել են ալկոհոլիզմի դեմ պայքարի ամենաարդյունավետ միջոցը[10]։
Այնուամենայնիվ ապաքինված ալկոհոլիկները պնդում են, որ ծրագրի ցածր արդյունավետությունը բացառապես պայմանավորված է նրանով, որ ԱՀ-ի շատ անդամներ շատ քիչ ջանք են գործադրում վերականգնելու համար։ Ծրագիրը շատ լավ արդյունքներ է բերում, բայց միայն այն դեպքում, եթե դուք աշխատեք դրա վրա։ Եթե ապաքինվող հարբեցողն ազնվորեն հետևի ծրագրի բոլոր հրահանգներին, ապա նա կարող է հույս դնել լավ արդյունքների վրա։
Մեկ ուսումնասիրություն ցույց է տվել, որ բուժման առաջին տարվա ընթացքում առնվազն 27 շաբաթ այցելած մարդկանց 67%-ը ձեռնպահ է մնացել խմիչքից 16 տարի շարունակ։ ԱՀ ծրագրին չմասնակցողների միայն 34%-ն է ձեռնպահ քվեարկել։ Այլ հետազոտություններ ցույց են տվել, որ ԱՀ խմբում մասնակցելը կարող է դրական ազդեցություն ունենալ մարդու սթափության ս վրա և ավելի լավ է, քան թերապիայի այլ ձևերը՝ խրախուսելով լիակատար հրաժարվելը, այլ ոչ թե պարզապես նվազեցնել ալկոհոլի օգտագործումը[11]։
{{cite book}}
: More than one of |author=
and |last=
specified (օգնություն){{cite book}}
: More than one of |author=
and |last=
specified (օգնություն){{cite book}}
: More than one of |author=
and |last=
specified (օգնություն)Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.