Աբբաս Միրզայի մզկիթ

Աբբաս Միրզայի մզկիթ (պարս.՝ مسجد عباس میرزا), շիա իսլամական մզկիթ, որը գտնվել է Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում։ Հայտնի է եղել նաև Շահ Աբբասի մզկիթ ու Սարդարի մզկիթ անվանումներով։

Աբբաս Միրզայի մզկիթ պարս.՝ مسجد عباس میرزا
Տեսակ	մզկիթ և գոյություն չունեցող շենք կամ կառույց
Երկիր	Հայաստան
Վարչատարածք	Երևան
Կառուցման սկիզբ	1606
Կարգավիճակ	գոյություն չունի
Անվանված է	Աբբաս-Միրզա
Ճարտարապետություն
Ոճ	պարսկական ոճ

Կառուցվել է 1606 թվականին Շահ Աբբասի հրամանով։ Վերակառուցվել է Երևանի մեծ երկրաշարժից հետո։ Կրկին անգամ վերակառուցվել է 1807-1817 թվականներին, երբ Երևանի խանը Հուսեին Քաջարն էր, Պարսից թագաժառանգ ազգությամբ թուրք-քաջար Աբբաս Միրզայի հրամանով ու սրացել նրա անունը։

Մզկիթի գմբեթները արտաքինից պատված են կապտականաչավուն ապակով։ Նման ճարտարապետական ոճը բնորոշ է միայն պարսկական ճարտարապետությանը։ Ռուսների կողմից Երևանի գրավումից հետո Աբբաս Միրզայի մզկիթը ռուս զինվորների համար ծառայել է որպես զինանոց^{[1][2][3][4][5]}։ 1901 թվականին կանգուն էր, սակայն ծայրահեղ խարխլված^[6]։

Պատկերասրահ

• 
  Ֆրիտյոֆ Նանսենի հավաքածուից, 1925 թ.
• 
  Աբբաս Միրզայի մզկիթի մնացորդները, 2013 թ.
• 
  Աբբաս Միրզայի մզկիթի մնացորդները, 2013 թ.

Տես նաև

• Երևանի խանություն
• Կապույտ մզկիթ (Երևան)

Ծանոթագրություններ

1. Chopin, Historical monuments of the Armenian oblast (Исторический памятник Армянской области), p. 867 (ռուս.)
2. Ղևոնդ Ալիշան, (Այրարատ), էջ 311 (հայ.)
3. Harry F.B. Lynch, Armenia, travels and studies, Volume 1, Longman, green and co., 1901, Harvard University, p. 283
4. Երվանդ Շահազիզ, «Հին Երևան», էջեր 34—35, 182 (հայ.)
5. Ադամ Ադամյանց, «Երևանի տեղագրություն», Երևան, 1889, էջեր 38-39
6. Линч, Харри Финнис Блоссе (1910). Армения: путевые очерки и этюды X.Ф.Б. Линча (ռուսերեն). Изд. И.Е. Питоевъ.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աբբաս Միրզայի մզկիթ» հոդվածին։