Jan Jurij Vogel

Jan Jurij Vogel (němsce Johann George Vogel; * 12. februara 1739 w Trjebjeńcy, † 21. januara 1826 w Mužakowje) bě serbski superintendent a rozswětlerski spisowaćel.

Narodźi so jako syn ze Starohródskeho kraja pochadźaceho šewca a wopytowaše wot 1753 do 1759 Zhorjelski gymnazij. Wot 1759 do 1765 studowaše w Göttingenje filologiju, přirodowědy a teologiju. Wzda so poskićeneje docentury a nawróći so do Łužicy, hdźež dźěłaše najprjedy jako domjacy wučer w Bejerecach a Budyšinje. W lěće 1768 sta so z připołdnišim prědarjom a rektorom šule w Mužakowje; 1774 přewza zastojnstwo archidiakona. Wot 1776 hač do swojeje smjerće we wysokej starobje 86 lět bě Mužakowski wyši farar, superintendent a generalny inspektor tamnišich šulow.

Vogel bě hłowna wosobina Mužakowskeho rozswětlerskeho kruha. Hižo jako kandidat duchownstwa wozjewi poetiske wopisanje swojeje domizny (Empfindungen eines Christen bei dem Anblick einer schönen Gegend um Löbau und Kittlitz, Budyšin 1767). Lěto pozdźišo rysowaše tež Mužakowsku holu jako nowu domiznu na podobne wašnje (Versuch einer Schilderung von natürlichen Schönheiten der Gegend bei Muskau, Budyšin 1768). Tutón spis bu wot Johanna Bernoulli do jeho zběrki pućowanskich wopisowanjow přiwzaty. Nimo toho wozjewješe Vogel w časopisach cyły rjad přirodowědnych, hospodarskich a literarnych přinoškow.

Jako holanski lud w lětach 1770–72 dla špatnych žnjow hłódnješe, prošeše Vogel přez nowiny w cyłej Němskej wo podpěru.

Zasłužbu ma tež jako wuski sobudźěłaćer a přećel Hadama Bohuchwała Šěracha. 1774 wuda z jeho zawostajenstwa Šěrachowu knihu Waldbienenzucht z předsłowom a prěnjej biografiju jeju awtora ze swójskeho pjera. Vogel bě čłon Hornjołužiskeje pčołarskeje towaršnosće a zawostaji rukopisne krótke stawizny tuteje. Nathanael Bohuměr Leska mjenowaše dwanaće lět staršeho Vogela swojeho přećela a spěchowarja.

Vogel bě čłon Hornjołužiskeje towaršnosće wědomosćow a Lipšćanskeje ekonomiskeje society.

Literatura

• Ota Wićaz: Nan a syn ducy na uniwersitu. W Serbskich Nowinach 31. decembra 1934, přiłoha
• tóns.: Třo přećeljo ducy po holi. W Serbskich Nowinach 2. a 5. měrca 1935

Žórło

• Vogel, Jan Jurij. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 585sl.