From Wikipedia, the free encyclopedia
Lěkarska popla (Althaéa officinalis) je rostlina ze swójby šlězowych rostlinow, z roda poplow.
 | |
| Kćenje lěkarskeje pople (Althaéa officinalis) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjadownja: | (Rosopsida) |
| rjad: | (Malvales) |
| swójba: | Šlězowe rostliny (Malvaceae) |
| podswójba: | (Malvoideae) |
| ród: | Popla (Althaea) |
| družina: | Lěkarska popla |
| wědomostne mjeno | |
| Althaea officinalis | |
| L. | |
Botaniske mjeno „althaea“ wotwodźuje so wot grjekskeho słowa „άλδανω“. Woznjamjenja telko kaž hojić. Słowo malwa pochadźa wot grjekskeho słowa „μαλαχς“, kotrež mjechki a změrowacy woznjamjenja.
Lěkarska popla je zrunana, wjacelětna, zelišćowa rostlina z krutymi stołpikami. Rostlina je wšudźe kosmata. Lěkarska popla docpěwa wysokosć wot 60–150 cm (50–120 cm).
Delnje łopjena su wutrobojte a kónčkojte. Cyle horjeka wustupuja často njedźělene łopjena.
Lěkarska popla kćěje wot julija hač do septembra. Kćenja su swětłoróžojte abo (zrědka) běłe, steja w łopjenowych rozporach a docpěja šěrokosć wot 3 hač 5 cm. Zwonkowne 7–9 keluškowych łopješkow su lancetojte, krótše hač jejkojte, wótre keluškowe łopjena.
Lěkarska popla je hódnotna picowanska rostlina za pčoły.
Je lěkarska popla na włóžnych łučkach, w brjohowych kerčinach, na pastwišćach a w kultiwowanych pódy. Rostlina preferuje wapnojtu, selojtu pódu.
Rozšěrjenje saha na zapadźe hač do Iberiskeje połkupy, na juhu hač do Srjedźneho morja, na wuchodźe hač do Sibirskeje a Altaja a na sewjerje hač do južneje Skandinawiskeje. Do srjedźneje Europy bu tuta rostlina wot čłowjeka přinjesena (Archeofyt).
Korušk wobsahuje slinowe maćizny (10–20 %), pektin (maksimalny 16 %) a škrob (maksimalny 37 %), trochu eteriski wolij, tučny wolij, třěski a šterole.
Lěkarska popla wužiwa so w francoskej kuchinje a ameriskej kuchinje. Přetrjebuja stołpiki, łopjenka a koruški. Kwěty hodźa so jěsć. Młode łopjenka wužiwaja so w solotejach. Romjenjo wužiwachu rostlinu w poliwkach. Zašo buchu korjenja jědźene. Najprjedy buchu warjene a potom pječene.
W rostlinskim lěkowanstwje wužiwaja so koruški (łaćonsce Radix Althaeae) a łopjenka (łaćonsce Folia Althaeae). Zběraja koruški wot oktobra do nowembra a łopjenka wot meje do junija. Wužiwaja so drogi za zymnowodowy ekstrakt, za sirup abo za čajowy wobstatk. Grjekojo a Romjenjo znajachu wuskutki lěkowanja tuteje rostliny. Dioskurides, Theophrast, Galen a Plinius naspominaja rostlinu w swojich spisach. W srjedźowěku běše powšitkownje z wašnjom tutu rostlinu wužiwać.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
