Ultraljubičasta astronomija je dio astronomije, koja promatra nebeska tijela u području ultraljubičastog zračenja. Da pronađu najtoplije zvijezde - 50 puta toplije od Sunca - astronomi moraju iskoristiti ultraljubičasto zračenje. Zvijezda toplija od 10 000 ºC najsjajnija je na ultraljubičastim valnim duljinama. Takvim se zračenjem također pronalaze objekti sakriveni u vrućim, neprozirnim oblacima između zvijezda. Međutim, ozon u zemljinoj atmosferi jako otežava promatranja u tom dijelu spektra. Ozonski sloj štiti nas od Sunčevog ultraljubičastog zračenja - i mi se opravdano brinemo zbog ozonskih rupa - ali on astronome sprječava u promatranju ultraljubičastog zračenja iz svemira.[1]
Ultraljubičasto zračenje ima kraće valne duljine od vidljive svjetlosti, a proteže se od ljubičastog kraja vidljivog spektra (390 nanometara) do početka rendgenskog područja (10 nanometara). Valne duljine između 10 i 91 nm nazivamo ekstremno ultraljubičasto. Ultraljubičasti teleskopi moraju letjeti iznad Zemljine atmosfere, jer atomi kisika i dušika u gornjim slojevima atmosfere zaustavljaju kraće ultraljubičaste valne duljine, dok ozonski sloj na visini između 10 i 50 km zaustavlja preostale valne duljine. Većina ultraljubičastih teleskopa nalazi se na satelitima kojima se daljinski upravlja sa Zemlje. Prvi je lansiran 1972., Copernicus (engl. Orbiting Astronomical Observatory - OAO). Ultraljubičasti opservatorij Astro, nalazio se u Space Shuttleu, a njime upravljaju astronauti. On se raketoplaneom vraća na Zemlju, a između letova može se dograditi.[2]
Mnogi atomi u svemiru vrlo učinkovito upijaju ultraljubičasto zračenje. Vodik, najčešći element u svemiru, krajnje ultraljubičaste valne duljine upija tako dobro da djeluje poput magle koja skriva veći dio udaljenog svemira.
Izvori
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
