શુક્ર (ગ્રહ)

શુક્ર સૂર્યમંડળ નો દ્વીતીય ગ્રહ છે. સામાન્ય રીતે રાત્રીના આકાશનો આ સૌથી તેજસ્વી ગ્રહ છે. શુક્ર પૃથ્વીનો ભગીની ગ્રહ ગણાય છે.તેનું બાહ્ય વાતાવરણ કાર્બન ડાયૉકસાઇડ ના સફેદ વાદળો નુ બનેલું છે. તેની કક્ષા ગૉળાકાર છે.તેને કૉઇ ચંદ્ર નથી.

શુક્ર

Venus in true-color. The surface is obscured by a thick blanket of clouds.
Designations
Pronunciation	/ˈviːnəs/ (listen)
Adjectives	Venusian or (rarely) Cytherean, Venerean
Orbital characteristics[2]
Epoch J2000
Aphelion	108,939,000 km 0.728 213 AU
Perihelion	107,477,000 km 0.718 440 AU
Semi-major axis	108,208,000 km 0.723 327 AU
Eccentricity	0.006 756
Orbital period (sidereal)	224.698 day 0.615 190 yr 1.92 Venus solar day
Orbital period (synodic)	583.92 days[3]
Average orbital speed	35.02 km/s
Mean anomaly	50.115°
Inclination	3.394 58° to Ecliptic 3.86° to Sun’s equator 2.19° to Invariable plane[4]
Longitude of ascending node	76.678°
Argument of perihelion	55.186°
Known satellites	None
Physical characteristics
Mean radius	6,051.8 ± 1.0 km[5] 0.949 9 Earths
Flattening	0[5]
Surface area	4.60×108 km2 0.902 Earths
Volume	9.28×1011 km3 0.866 Earths
Mass	4.868 5×1024 kg 0.815 Earths
Mean density	5.243 g/cm3
Surface gravity	8.87 m/s2 0.904 g
Escape velocity	10.36 km/s
Sidereal rotation period	−243.018 5 day (Retrograde)
Equatorial rotation velocity	6.52 km/h (1.81 m/s)
Axial tilt	177.3°[3]
North pole right ascension	18 h 11 min 2 s 272.76°[6]
North pole declination	67.16°
Albedo	0.67 (geometric)[7] 0.90 (Bond)[7]
Surface temp. min mean max Kelvin 735 K[3][8][9] Celsius 462 °C
Apparent magnitude	brightest −4.9[10][11] (crescent) −3.8[12] (full)
Angular diameter	9.7"–66.0"[3]
Atmosphere
Surface pressure	93 bar (9.3 MPa)
Composition by volume	~96.5% carbon dioxide ~3.5% nitrogen 0.015% sulfur dioxide 0.007% argon 0.002% water vapor 0.001 7% carbon monoxide 0.001 2% helium 0.000 7% neon trace carbonyl sulfide trace hydrogen chloride trace hydrogen fluoride

શોધખોળ

પ્રારંભિક પ્રયાસ

શુક્ર, તેમજ અન્ય કોઇ પણ ગ્રહ માટે, પ્રથમ રોબોટિક અવકાશયાન મિશન, 12 ફેબ્રુઆરી 1961 માં વિનેરા 1 યાન ના પ્રક્ષેપણ સાથે શરૂ થયો. તે સોવિયેત વિનેરા કાર્યક્રમ હેઠળ પ્રથમ વાહન હતું. વિનેરા 1 મિશને સાતમે દિવસે સંપર્ક ગુમાવી દિધો, ત્યારે તે પૃથ્વી થી 20 કરોડ કિમી ની દૂરી ઉપર હતો.^[13]

શુક્ર્ માટે સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા નો શોધખોડ પણ પ્રક્ષેપણ સ્થળ પર મેરિનર 1 અવકાશયાન ને ગુમાવવા સાથે ખરાબ પરિસ્થિતિ માં શરૂ થયો. 14 ડિસેમ્બર 1962 ના તેમના 109-દિવસીય કક્ષીય સ્થળાંતર સાથે જ તે શુક્ર ની ધરતી થી 34,883 કિમી ઉપર થી પસાર થવા વારો દુનિયા નો પ્રથમ સફળ આંતરગ્રહીય મિશન બની ગયો. આ ના માઈક્રોવેવ અને ઇન્ફ્રારેડ રેડિયોમીટર થી ખબર પડી કે શુક્ર ના સૌથી ઉપરી વાદળ શાંત હતા જ્યારે પૂર્વ ના પૃથ્વી-આધારિત માપનો એ શુક્ર ની સપાટી ના તાપમાન ને ખૂબ ગરમ (425^० સેંટીગ્રેડ) હોવાની પુષ્ટિ કરી છે, ^[14] અને આના સાથે આ આશા પણ સમાપ્ત થઇ ગઇ કે આ ગ્રહ ભૂમિ-આધારિત જીવન નુ ઠેકાણું હોઇ શકે છે. મેરિનર 2 એ શુક્ર ના દડ અને ખગોળીય અંતર ને વધુ સારી રીતે મેળવ્યો, પર તે ચુંબકીય ક્ષેત્ર અથવા કિરણોત્સર્ગ પટ્ટો શોધવા માટે અસમર્થ હતું. ^[15]

વાતાવરણીય પ્રવેશ

પાયનિયર વીનસ મલ્ટીપ્રોબ

સોવિયત વિનેરા 3 યાન, 1 માર્ચ 1966 માં શુક્ર ઉપર ઉતરતા વખતે દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થઇ ગયો. વાયુમંડળ મા પ્રવેશ કરનાર અને કોઇ પણ બીજા ગ્રહ ની સપાટી થી ટકરાવવા વારી આ પ્રથમ માનવ-નિર્મિત વસ્તુ હતી. ભલે આની સંચાર પદ્ધતિ નિષ્ફળ થઇ ગઇ પણ એના પહેલા તે તમામ પ્રકાર ની ગ્રહીય માહિતી વહન કરવા માટે સક્ષમ હતું. ^[16]

સંદર્ભો

1. Lakdawalla, Emily (21 September 2009), Venus Looks More Boring than You Think It Does સંગ્રહિત ૨૦૧૨-૦૧-૦૬ ના રોજ વેબેક મશિન, Planetary Society Blog (retrieved 4 December 2011)
2. Yeomans, Donald K. "HORIZONS System". JPL Horizons On-Line Ephemeris System.—At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: ELEMENTS", "Target Body: ગુ" and "Center: Sun".
3. Williams, David R. (15 April 2005). "Venus Fact Sheet". NASA. મેળવેલ 2007-10-12.
4. "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 3 April 2009. મૂળ માંથી 2009-05-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-04-10. (produced with Solex 10 સંગ્રહિત ૨૦૦૮-૧૨-૨૦ ના રોજ વેબેક મશિન written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
5. doi: 10.1007/s10569-007-9072-y
   This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
6. "Report on the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements of the planets and satellites". International Astronomical Union. 2000. મૂળ માંથી 2011-08-10 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-04-12.
7. Mallama, A.; Wang, D.; Howard, R.A. (2006). "Venus phase function and forward scattering from H₂SO₄". Icarus. 182 (1): 10–22. Bibcode:2006Icar..182...10M. doi:10.1016/j.icarus.2005.12.014.
8. "Venus: Facts & Figures". NASA. મૂળ માંથી 2006-09-29 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2007-04-12.
9. "Space Topics: Compare the Planets: Mercury, Venus, Earth, The Moon, and Mars". Planetary Society. મેળવેલ 2007-04-12.
10. Mallama, A. (2011). "Planetary magnitudes". Sky and Telescope. 121 (1): 51–56.
11. "HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=299)". JPL Horizons On-Line Ephemeris System. 2006-Feb-27 (GEOPHYSICAL DATA). મેળવેલ 2010-11-28. Check date values in: |date= (મદદ) (Using JPL Horizons you can see that on 2013-Dec-08 Venus will have an apmag of −4.89)
12. Espenak, Fred (1996). "Venus: Twelve year planetary ephemeris, 1995–2006". NASA Reference Publication 1349. NASA/Goddard Space Flight Center. મેળવેલ 2006-06-20.
13. Mitchell, Don (2003). "Inventing The Interplanetary Probe". The Soviet Exploration of Venus. મેળવેલ 2007-12-27.
14. Mayer, McCullough, and Sloanaker; McCullough; Sloanaker (1958). "Observations of Venus at 3.15-cm Wave Length". Astrophysical Journal. The Astrophysical Journal. 127: 1. Bibcode:1958ApJ...127....1M. doi:10.1086/146433. ISSN 0004-637X. Unknown parameter |month= ignored (મદદ)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
15. Jet Propulsion Laboratory (1962). "Mariner-Venus 1962 Final Project Report" (PDF). SP-59. NASA. Cite journal requires |journal= (મદદ)
16. Mitchell, Don (2003). "Plumbing the Atmosphere of Venus". The Soviet Exploration of Venus. મેળવેલ 2007-12-27.