Prosopagnosia

A prosopagnosia (do grego πρόσωπον: aspecto, e de ἀγνωσία: descoñecemento) é unha forma específica de agnosia visual, caracterizada por unha incapacidade de recoñecer os rostros. O termo foi acuñado en 1947 polo médico Joachim Bodamer, que a definiu como a “interrupción selectiva da percepción de rostros, tanto do propio como do dos outros, os que poden ser vistos pero non recoñecidos como os que son propios de determinada persoa”.

Prosopagnosia
Clasificación e recursos externos
Animación da área fusiforme, a área danada na prosapagnosia.
ICD-10	R48.3
ICD-9	368.16
OMIM	610382
MeSH	D020238
Aviso médico. Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

A definición segue sendo vixente, pois serve para caracterizar o trastorno sen diagnosticalo ou prognosticalo, aínda que agora sabemos que pode ter distintas características.

Características da prosopagnosia

• A pesar de que se creu que era consecuencia dun traumatismo no cerebro, xa están documentados casos de persoas que a padecen dende o nacemento.
• A pesar de que o característico deste trastorno é a incapacidade de ver rostros, nalgúns casos pódense percibir os rostros de familiares ou amigos, sempre que teñan algo que os caracterice extremadamente. Por exemplo, en The Man Who Mistook His Wife for a Hato de Oliver Sacks, fálase dun home con prosopagnosia, que unicamente recoñecía a tres persoas do seu traballo: unha delas por un chamativo lunar que tiña na meixela, outra por ser extremadamente alto e delgado, e a outra porque tiña un tic nun ollo que facía que o pechara constantemente. Por iso, a súa muller ía sempre cun gran sombreiro chamativo, co fin de que o seu marido a recoñecera.
• Certos pacientes poden percibir con maior claridade, aínda que de forma borrosa, os rostros das mulleres e non os dos homes, e viceversa.
• A pesar de que os suxeitos que padecen este trastorno poden identificar os órganos que se encontran na cara, son incapaces de recordar a exacta situación dos mesmos dentro da cara.
• O trastorno tamén foi diagnosticado como un padecemento psicolóxico, aínda que se documentou que é somático.
• Quen padece de Prosopagnosis pode recordar, do mesmo xeito que calquera outra persoa, quen son os seus amigos, familiares e persoas coas que se relaciona, incluso recordan o cabelo e os tons da pel, os aromas, a voz e todo o que en xeral se denomina “contexto” da persoa; porén, non poden ver ou comprender o rostro das persoas: non recoñecen xestos, emocións.

Antecedentes

A pesar de que este trastorno era coñecido dende antes do século XX, especialmente por referencias dos escritores de diferentes épocas, ata o século XX non se puido documentar medicamente o primeiro caso.

Durante a segunda guerra mundial, despois de que un tenente do exército alemán fose apresado e atendido dunha ferida na cabeza, os médicos constataron que o paciente non podía ver os rostros das persoas, no obstante polo demais gozaba dun estado saudable e non había ningún outro problema na súa vista. Joachim Bodamer foi o médico que efectuou, en 1947, o primeiro estudo clínico do trastorno, que consta de 47 follas, onde se destacan experimentos clásicos.

O feito de que o número de persoas que padecen prosopagnosia é unha proporción mínima da poboación, non despertou o interese dos laboratorios nin dos institutos de investigación médica. O seu coñecemento conservouse na categoría das curiosidades clínicas ata finais da década de 1990.

O interese despertado pola prosopagnosia

A expansión de Internet e a creación de sitios especializados para persoas con intereses particulares permitiu a finais do pasado século que algunhas persoas como Bill Choisser, quen colocou un aviso en Usenet que dicía “Problema para recoñecer rostros”, o que ocasionou o achegamento entre especialistas, curiosos e persoas afectadas, crear unha comunidade que logrou despertar o interese da sociedade, expresado en diarios e revistas como Wired sen contar a prensa especializada, tanto en Psicoloxía como en Neuroloxía.

Prevalencia

A frecuente ignorancia dos enfermos sobre o seu déficit e a posibilidade de compensar o déficit de percepción ata un certo grao mediante a eficiencia da aprendizaxe, conduciu a que por moito tempo se considerara que a prosopagnosia era unha enfermidade extremadamente rara. Investigacións recentes presumen que 2,5 % da poboación padece a enfermidade^{[Cómpre referencia]}.

Interese da tecnoloxía da información

O MIT interesouse nesta incapacidade selectiva, considerando que o coñecemento dos mecanismos da prosopagnosis permitirá grandes avances para enfrontar os máis grandes retos na intelixencia artificial (IA) para a próxima xeración de computadoras, programas de software e no desenvolvemento das novas máquinas robóticas. O estudo deste padecemento permitirá cambios importantes nos instrumentos de identificación de persoas, así como unha maior efectividade na identificación de terroristas e delincuentes nas fronteiras.

Na literatura

A prosopagnosia serviu de inspiración ao escritor e neurólogo Oliver Sacks, que relata o caso dun home que agarrou a cabeza da súa muller pensando que era un sombreiro en The Man Who Mistook His Wife for a Hato.

No cine

A prosopagnosia tamén foi levada ao cine. En Faces in the Crowd Milla Jovovich interpreta a unha muller que, tras presenciar un asasinato e quedar inconsciente durante unha semana, desperta sen poder recoñecer ningunha cara.

Tamén é un problema común a todas aquelas persoas que padecen SA (Síndrome de Asperger), e calquera outro problema relacionado co espectro autista (TGD).

En declaracións á revista Esquire, o actor Brad Pitt revelou que sofre deste trastorno, manifestando que lle afectou na súa vida social.

Nos videoxogos

A prosopagnosia é un dos temas centrais de 999: Nine Hours, Nine Persons, Nine Doors, unha novela interactiva e xogo de crebacabezas programado por Chunsoft para Nintendo DS.