Feudalismo

O termo feudalismo é o sistema político, económico e social creado durante a Idade Media na Europa onde o señor proporcionaba protección aos seus vasalos a cambio de tributos e traballos nas súas terras. Os señores feudais eran nobres ou membros da Igrexa e tiñan unha relación de dependencia máis ou menos forte co rei de cada rexión. O termo foi acuñado por primeira vez polos revolucionarios franceses do século XVIII, como sinónimo das desigualdades xurídico-sociais contra as que loitaban. Así, pasou á Historia relacionado con dereito de pernada, barbarie, séculos escuros... Pero o concepto histórico (non é un sistema político, máis ben un modo de organización social), abrangue moitos máis aspectos dos que nun primeiro momento se pensan.

Campesiño arando as terras no modo de vida do Feudalismo.

Sociedade

A estrutura social feudal na súa meirande parte estaba constituída por unha lexión de campesiños que alimentaba todo o conxunto da sociedade por medio dunha economía pechada de carácter agrario. O poder, fundamentado na propiedade da terra, estaba en mans dunha aristocracia militar que exercía o control político e outra relixiosa que se reservaba o control ideolóxico. Estaba rexido por un complexo sistema piramidal de vasalaxe, no que o rei estaba no cumio e os campesiños eran practicamente propiedade do seu señor feudal. Había cidadáns libres que só debían obediencia e vasalaxe ao rei nas cidades.

Había nobres de varios niveis, todos eles dentro da estrutura de vasalaxe. Así, o cabaleiro podía ser señor dunha aldea pertencente a un condado, sendo polo tanto vasalo do conde, que o sería á súa vez dun duque ou directamente do rei. Estes xuramentos estaban baseados na honra e na fe, até o punto de que se un nobre era excomungado polo papa, o seu señor podía despoxalo das súas pertenzas e os seus vasalos negarlle a obediencia e maila lealdade.

Alegoría da sociedade feudal: un monxe, un cabaleiro e un campesiño, os tres estamentos.

Este sistema daba lugar a moitas guerras internas, dende rebelións até reclamacións de nobres sobre outros títulos, e creaba situacións como que o rei de Inglaterra fose vasalo do rei de Francia por posuír territorios franceses como o ducado de Normandía.

Entre o século IX e o século XII a sociedade europea vive a plenitude do feudalismo. Arraigou con máis forza nos dominios do Imperio Carolinxio, noutras rexións a súa implantación foi máis superficial: na España cristiá polo enfrontamento contra o islam e na Italia medieval polo contacto co Imperio bizantino.

• O clero tiña como función oficial rezar. Na práctica, exercía grande poder político sobre unha sociedade bastante relixiosa, onde o concepto de separación entre a relixión e a política era descoñecido. Mantiñan a orde da sociedade evitando, por medio de persuasión e criación de xustificativas relixiosas, revoltas e contratacións campesiñas.
• A nobreza (tamén chamados señores feudais) tiña como principal función de loitar, alén de exercer un considerábel poder político sobre os demais estamentos. O rei cedíalles terras e estes xurábanlle axuda militar (relacións de suzeranía e vasalaxe).
• Os servos da gleba constituían a maior parte da poboación campesiña: estaban presos á terra, sufriron unha forte explotación, eran obrigados a prestaren servizos á nobreza e a pagarlles diversos tributos en troco do permiso de uso da terra e de protección militar. Para recibiren dereito a morar nas terras dos seus señores, xurábanlle fidelidade e traballo. Mentres, os nobres, para obteren a posesión do feudo facían o mesmo xuramento aos reis.
• Os vasalos ofrecen ao señor ou suzerano, fidelidade e traballo en troco de protección e un lugar no sistema de produción. As redes de vasalaxe estendíanse por varias rexións, sendo o rei o soberano máis poderoso. 

Un vasalo axeonllado realiza a inmixtio manum durante a homenaxe ao seu señor sentado, e un escribente toma nota.

Véxase tamén

Outros artigos

• Incomuniación