Liña Massa-Senigallia

A liña Massa-Senigallia (polas localidades de La Spezia e Rimini) ou liña La Spezia-Rimini (polas localidades de Massa e Senigallia) é un límite lingüístico que separa as linguas galoitálicas do norte e as linguas italianas centro-meridionais. A propia liña está definida por un feixe de isoglosas que diferencian ambos os grupos lingüísticos.

Liña Massa-Senigallia (La Spezia-Rimini).

Exemplos de isoglosas

A maior parte de isoglosas asociadas á liña La Spezia-Rimini son naturalmente isoglosas fonéticas. O seguinte cadro presenta algunhas das características típicas que diferencian as variedades románicas ao norte e ao sur de devandita liña:

LATÍN		UNUM	NŎCTE(M)	LĂCTE(M)	FĂCTU(M)	CĂNE(M)	CLAVE(M)	HŎMINE(M)	LUPU(M)	FORMICA(M)	ROTA(M)
Galoitálico	Lombardo	yn	nɔʧ	laʧ	faʧ	ka	tʃav	ɔm	luf	furmiga	røda
	Lígur	yn	nøtʃe	lajt / lœt(e)	fajt	kan	tʃavæ	omu	lu	furmiga	rua
	Piemontés	yn	nøit	lajt	fajt	kan	tʃav	ɔm	luv	furmja	rua
	Emiliano-romañol	on	nɔt	lat	fat	kan	tʃav	ɔmen	lauv	furmiga	roda
	Véneto	un	note	late	fato	kan	tʃave	ɔmo	luvo	formiga	roda
	Istriota	un	nwɔto	lato	fato	kan	tʃave	ɔmo	lwɔvo	furmiga	ruda
Liña La Spezia-Rimini
Italo-románico	Toscano	uno	nɔte	late	fato	kane	kiave	wɔmo	lupo	formica	rwɔta
	Romanesco	uno	nɔte	late	fato	kane	kiave	ɔmo	lupo	formica	rɔta
	Napolitano	unə	nɔtə	latə	fatə	kanə	kiavə	ɔmmə	lupə	formica	rɔta
	Siciliano	unu	nɔti	lati	fatu	kani	kiavi	ɔmu	lupu	formica	rɔta

División entre a Romanía occidental e oriental

A liña Massa-Senigallia como división entre as linguas romances occidentais e orientais.

Moitos autores que consideran que a división primaria entre as linguas románicas occidentais (galoibérico) e as orientais (italorrumano) a liña Massa-Senigallia é a fronteira entre ambos os grupos, as linguas occidentais estarían limitadas ao norte de devandita liña, e as linguas orientais ao sur de devandita liña, en base algunhas isoglosas como na conservación ou sonorización de /p, k, t/ intervocálicas e formación do plural con (s) e (e, i). Con todo, non todos os autores comparten a idea de que esta liña é a división entre o romance occidental e o romance oriental. A clasificación de Ethnologue tampouco toma en conta estes criterios.

Formas de plural

Actualmente a maioría das linguas románicas occidentais (iberorromances, galorromances e sardo) usa como morfema o plural -s (francés, castelán, portugués, catalán) derivada da marca de acusativo plural do latín, mentres que as linguas ao sur e leste da liña Massa-Senigallia (italiano, romanés) usan formas de plural derivadas do nominativo plural (-e, -i):

Latín (nominativo)	Romanés	Italiano	Latín (acusativo)	Castelán	Galego
VĪTA, VĪTÆ	viata, viate	vita, vite	VĪTAM, VĪTĀS	vida, vidas	vida, vidas
LUPUS, LUPĪ	lupo, lupi	lupo, lupi	LUPUM, LUPŌS	lobo, lobos	lobo, lobos

Oclusivas xordas intervócalicas /p, k, t/

Tradicionalmente díxose que as linguas que sonorizan ou perden as oclusivas xordas intervocálicas /p, k, t/ forman parte das linguas romances occidentais e as que conservan ditas oclusivas son parte das linguas romances orientais.

Latín	Romanés	Italiano	Galego	Sardo	Catalán	Francés	Friulano	Piemontés	Véneto
Capra(m)	capră	capra	ca(b)ra	cra(b)a	ca(b)ra	chè(v)re	cja(v)re	cra(v)a	ca(v)ara
Sapere	sen palabra latina	sapere	sa(b)er	sa(b)ere	sa(b)er	sa(v)oir	sa(v)e	sa(v)ej	sa(v)er
Sapone	săpun	sapone	xa(b)ón	sa(b)one	sa(b)ó	sa(v)on	sa(v)on	sa(v)on	sa(-)on
Formica(m)	furmică	formica	formi(g)a	formi(g)a	formi(g)a	formi(-)	furmi(-)e	formij(-)a	formì(g)a
Ortica(m)	urzică	ortica	orti(g)a	orti(g)a	orti(g)a	orti(-)e	urti(-)e	urtij(-)a	antri(g)a
Auriculu(m)	ureche	orecchio	orella	origra	orella	oreille	oreie	orija	orecia
Rota(m)	roată	ruota	ro(d)a	ro(d)a	ro(d)a	rou(-)e	rue(d)e	ro(-)a	ro(d)a
Sabbatu(m)	sâmbătă	sabato	sába(d)o	sàba(d)u	sen palabra latina	same(d)i	sabi(d)e	sabà(-)	sàb(-)o
<>	ajutor	aiutare	axu(d)ar	agiu(d)are	aju(d)ar	ai(d)er	ju(d)â	agiu(d)é	ju(d)ar

Véxase tamén

Bibliografía

• C. Grassi, A. A. Sobrero, T. Telmon. Fondamenti dei dialettologia italiana, Roma-Bari, Editori Laterza, 1997, ISBN 88-420-5131-4.
• L. Renzi. Nuova introduzione alla filologia romanza. Bologna, Il Mulino. Pagg. 504. ISBN 88-15-04340-3