Leabharlann Nàiseanta na h-Alba

'S e leabharlann nàiseanta ann an Dùn Èideann, Alba a th' ann an Leabharlann Nàiseanta na h-Alba.

Leabharlann Nàiseanta na h-Alba
Prìomh-thogalach Leabharlann Nàiseanta na h-Alba
Stèidhichte	1925
Suidheachadh	Edinburgh
Làrach-lìn	https://www.nls.uk/

Tha e stèidhichte ann an grunn thoglaichean ann an Dùn Èideann leis a' phrìomh thogalach air Drochaid Seòras IV anns an t-seann bhaile. Chaidh togalach nas ùire a thogadh anns na 1980an air taobh a deas a' bhaile air Causewayside anns a bheil mapaichean, cruinneachaidhean saidheansail agus stòrasan a bharrachd.^[1]

Ann an 2016, dh'fhosgail Tasglann nan Dealbhan Gluasadach aig Talla Cheilbhinn ann an Glaschu far am faighear tasglann de dh'fhilmichean.^[2][3]

Eachdraidh

Chaidh an Leabharlann Nàiseanta a stèidheachadh ann an 1925 às dèidh Achd Phàrlamaid.^[1][4] Roimhe sin, b' e Leabharlann an Luchd-Tagraidh (Advocate's Library) an leabharlann a bha aithniche gu laghail mar leabharlann oifigeil. Dh'fhosgladh siud ann an 1689.^[1] An uair sin, fo Achd Còrach-lethbhreac (1710), chaidh inbhe 'leabharlann tasgaidh laghail' (legal deposit) le a bhuileachadh air.^[1] Tha siud a' ciallachadh gu bheil ceud aige leth-bhreac den a h-uile foillseachadh a thèid a chlò-bhualadh ann am Breatainn a ghabhail mar stòras nàiseanta.

Anns na 1920an, bha cosgaisean an leabharlainn ro mhòr do bhuidheann phrìobhaideach agus chaidh cruinneachaidhean an leabharlainn a chur gu buidheann ùr, Leabharlann Nàiseanta na h-Alba, fo Achd Phàrlamaid.^[1] Chuireadh air dòigh an leabharlann ùr le dìleab airgid luach £100,000 o Sir Alasdair Grannd (Alexander Grant) à Farrais.^[1][4]

Bho 1999 nuair a dh'fhosgail Pàrlamaid na h-Alba, tha an Leabharlann maonaichte le Riaghaltas na h-Alba.^[4]

Stòrasan

Tha còrr is 7 muillion leabhar, 14 muillion stuthan clò-bhuailte agus 2 mhuillion mapa aig an Leabharlann Nàiseanta.^[1] Anns a' chruinneachadh, tha leth-bhreac den Bhìoball Gutenberg, làmh-sgrìobhainn le Alasdair Mac Mhaighstir Alasdair agus litrichean le Charles Darwin.^[1]

Cruinneachaidhean Gàidhlig

Tha an cruinneachadh Gàidhlig as motha air an t-saoghail ann. Tha cuid de na leabhraichean Gàidhlig agus leabhraichean mun Ghàidhlig ri fhaighinn an asgaidh air-loidhne. 'S iad na cruinneachaidhean nach eil fo dhlighe-sgrìobhaidh (copyright):

• Early Gaelic Book Collections
• Rare Items in Gaelic

Tha tasglann a' Chomuinn Ghàidhealaich cuideachd aig NLS agus tha pàirt dheth ri fhaicinn air-loidhne. Ged a tha pàirtean den tasglann fo dhlighe-sgrìobhaidh fhathast, faodar fhaicinn an asgaidh air-loidhne:

• Tasglann a' Chomuinn Ghàidhealaich

Gnìomhan-ionnsachaidh

Bidh an NLS a' cur làraich air dòigh anns a bheil stuthan ionnsachaidh air iomadh cuspair. Tha dà làrach le Gàidhlig aca:

• Iolaire
  • Làrach mu thubaist na h-Iolaire

• Bàird na Ceapaich
  • Làrach mun Urr. Dr. Alasdair Irbhinn, fear-chruinneachaidh nan dàn a chruinnich dàn le Sìleas na Ceapaich agus Iain Lom.

Iomraidhean

1. “National Library of Scotland” (Beurla). The European Library. Air a thogail 9mh dhen t-Samhain 2017.
2. “Scotland's past comes alive at Kelvin Hall” (Beurla). NLS. Air a thogail 9mh dhen t-Samhain 2017.
3. “Kelvin Hall to officially reopen after £35m refurbishment” (Beurla). STV. Air a thogail 9mh dhen t-Samhain 2017.
4. “Brief history of the National Library” (Beurla). Leabharlann Nàiseanta na h-Alba. Air a thogail 9mh dhen t-Samhain 2017.

Ceanglaichean a-muigh

• Làrach-lìn oifigeil
  • Leabhraichean tearca Gàidhlig
  • Cruinneachaidhean de thràth-leabhraichean Gàidhlig
    • Cruinneachadh Oisin
    • Cruinneachadh J.F. Campbell
    • Cruinneachadh Hew Morrison
    • Cruinneachadh MhicMhathain
    • Cruinneachadh Blair
• NLS aig Kelvin Hall
• BBC Naidheachdan 2018-10-30: Seann sgrìobhainnean gan taisbeanadh