Antonio Machado Ruiz

B' e bàrd barraichte Spàinnteach a bha ann an Antonio Cipriano José María Machado Ruiz (1875–1939). Rugadh e ann an Sevilla ann an 1875. Tha a bhàrdachd pailt agus ioma-sheòrsach: eibhinn, brònach, aotrom, domhainn tuairisgeulach, feallsanachail – ach an còmhnaidh sgoinneil, bòidheach, fìorghlan, treibhdhireach, uasal. Bha e ‘na comh-aimsireach do bhàrd mòr eile, Federico Garcia Lorca a rugadh, mar Mhachado, ann an Andalusia, ceann iar-dheas na Spàinne. Mu thimcheall Mhachado, sgrìobh an leabhar mòr-eòlais Larousse:

...bàrd Spàinnteach, a rugadh ann an Sevilla ...a thug gu buil, air feadh beatha iriosail, uaigneich mar teagasgair na Fraingise..., cruthachadh obair bàrdachd a bha anabarrach luachmhor.

Antonio Machado Ruiz
Beatha
Ainm slàn	Antonio Cipriano José María Machado Ruiz
Breith	Sevilla, 26 dhen Iuchar 1875
Dùthaich	An Spàinn
Àite-fuirich	Madrid Paris Soria Baeza Segovia Sevilla Rocafort (en) Barcelona Collioure
Bàs	Collioure, 22 dhen Ghearran 1939
Àite-adhlacaidh	Collioure
Teaghlach
Athair	Antonio Machado Álvarez
Màthair	Ana Ruiz Hernández
Cèile	Leonor Izquierdo  (1909 -  1912)
Bràithrean ⁊ peathraichean	liosta Manuel Machado Francisco Machado (en) Cipriana Machado (en) José Machado Ruiz (en)
Foghlam
Foghlam	Oilthigh a' Mheadhain
Cànain	Spàinntis Fraingis
Dreuchd
Dreuchd	bàrd, sgrìobhadair, sgrìobhaiche-dràma, neach-teagaisg agus intellectual (en)
Obraichean comharraichte	Soledades. Galerías. Otros poemas (en) Campos de Castilla (en) Juan de Mairena (en)
Duaisean a fhuaras	liosta Hijo Adoptivo de Zaragoza
Ballrachd	Royal Spanish Academy (en)
Gluasad	Ginealach '98
Gnè ealain	bàrdachd dràma-eòlas aiste
IMDb	nm0004676

Campos de Soria (Achaidhean Shoria)

Seo, mar eisimpleir den bhàrdachd tuairisgeulaich aige, beagan rann às a dhuan fada (naoi earrannan agus còig rann deug) a sgrìobh e do bhaile dan ainm Soria ann an ceàrn beanntach, anns an àirde tuath den Spàinn, far an do theagaisg Machado agus far an do phòs e a aon bhean ionmhainn Leonor a chaochail nuair nach robh i ach òg. Ann an 1989 chaidh Antonio Machado ainmeachadh le UNESCO mar Poeta Universal (“Bàrd Uile-choitcheann”).

Tha fearann Shoria neo-thorrach, tartmhor, fuar

Air na cnuic chruinne is na beanntan maola,

Cluaintean glasa agus sgùrran ciar,

Thig agus thèid an t-Earrach

A’ fàgail eadar feur is luibhean cùbhraidh

Neòineanan beaga bàna air an làr.

Cha dhuisg an ùir ‘s an raon ‘na chadal fhathast,

Air tùs a’ Ghiblein bidh e ‘g cur an t-sneachd

Air leitir àird a’ mhonaidh;

Pasgaidh fear-siubhail a mhuineal is a bheul

‘Na ghuailleachan clòimhe, agus ceumaidh

Ciobairean seachad ann an cleòcan fada.

Soria glan nam beann fuara

Ceann de Roinn Extramadura

Le làrach caisteal ceathairne

Air bruaich abhainn Duero;

Leis a bhàbhain chnàimhte

Is a thaighean dubhaichte!

……….

Thèid sibh còmhla rium ann am chridh’!

IX

Seadh, thèid sibh còmhla rium, achaidhean Shoria

Feasgairean sìochail agus beanntan purpaidh,

Doireachan aibhne, aislingean uaine

Den fhearrann odhar, ‘s den duslach ghlas

Agus den bhaile chrìon,

Dhrùidh sibh air m’anam –

No an robh sibh ann mu thràth?

‘Mhuinntir àrd-chòmhnaird tìr Numancia:A leanas ri Dia mar sean-Chrìosdaidhean,

Gun lìonadh grian na Spàinne sibh le aoibhneas,

Le solas, saidhbhreas agus soirbheachadh!

(Air a eadar-theangachadh le Garbhan MacAoidh.)

Iomradh

• Màthair-adhbhar: GAIRM, Àireamh 155, An Samhradh 1991, t.d. 253-257.