dia na nGallach From Wikipedia, the free encyclopedia
Dia Ceilteach ó thús ba ea Sucellos (/suːˈkɛləs/), léirithe ag iompar caite mór agus olla (nó bairille). D'adhrtaí é ag na Gaill-Rómhánaigh, agus fosta sa Raetia agus sa Bhreatain. Tá sé gaolmhar le talamhaíocht agus fíon, go háirithe i gceantar na n- Aeduorum.[1]
Cineál | dia de chuid na gCeilteach dia an bháis |
---|---|
Comhthéacs | |
Miotaseolaíocht | miotaseolaíocht na gCeilteach |
Dáta | |
Inscne | fireann |
Léirítear Sucellos de ghnáth mar fhear féasógach ag caitheamh wolf-skin, le casúr fadchrannach, agus bairille beorach crochta ar cuaille. Feictear scaití a chéile Nantosuelta in éineacht leis. Agus iad le chéile, tá in aice leo siombail rathúnais agus teaghlachas.
Feictear an dís i rilíf mór le rá as Sarrebourg, gar do Metz, Tá Nantosuelta ina seasamh ar chlé, ag caitheamh gúna fhada. Ina láimh chlé aici, tá réad beag tí-cruthach le dhá pholl chiorclacha agus díon stuacach – colmlann b'fhéidir – ar ceann fada. Ina a láimh dheis aici, tá patera agus sí á doirteadh ar altóir sorcóireach. Tá Sucellos féasógach ina sheasamh ar dheis, ag caitheamh ionair le brat thar a ghualainn dheis. Ina láimh dheis aige, tá casúr agus ina láimh chlé tá olla. Ós cionn na bhfíoracha tá inscríbhinn thiomanta agus faoina mbun tá Rilíf íseal d'fhiach dubh . As foirm na litreacha, chuir Reinach, dáta ar an ndealbh idir deireadh na chéad aoise agus tús na dara.Teimpléad:Sfnp
Tá ar a laghad aon inscríbhinn déag do Sucellus atá ar ar eolas,[2] go formhór as an nGaill. Tá ceann amháin acu (RIB II, 3/2422.21) as Eboracum (Eabhrac an lae inniu) sa Bhreatain.
Aithnítear Sucellus le Silvanus ar inscríbhinn as Augusta Rauricorum (Augst an lae inniu):[3]
Feictear an sincréiteachas de Sucellus agus Silvanus i saothar ealaíne as Narbonensis.[4]
Tá Sucellus gaolmhar le Silvanus na Rómhánach. Cosantóir na gcoillte agus na ngort ba ea é, i dteannta le silvani áitiúla, triúr le gach réadmhaoin: an teach, na goirt agus na teorannacha.[5] Cosnaíonn Silvanus na tréada ar mhic tíre, agus feictear é agus craiceann mhac tire á chaitheamh aige.[6]
Sa Ghaill, aithníodh Silvanus le Sucellus agus a casúr agus babhla aige. Tá sé míolta gur le haghaidh foirgníochta agus tógáil claíocha, ach ní léir seo.[7][8] Molann Green gur dia chthonic é Sucellus, ag cisaint an teorainn idir na daoine beo agus na marbh.[9]
D'fhéadfadh é go bhfuil brí ’buailteoir’ leis an bhfréamh Gaillise cellos, é féin fréamhaithe ón Próit-Ind-Eorpach *-kel-do-s, as a thagann fosta an Laidin per-cellere, an Ghréigis klao ('bris') agus an Liotuáinis kálti ('gaibhnigh').Teimpléad:Sfnp Tá brú 'maith' leis an réimír su-, a fheictear i n-ainmneacha pearsanta na nGallach.Teimpléad:Sfnp Aistrítear Sucellus go minic sa bharr mar 'an buailteoir maith.'
Moltar sanas eile ag Blanca María Prósper, as an bhfréamh derivative of the Próit-Ind-Eorpach *kel- ‘cosain’, .i. *su-kel-mó(n) "le dea-chosaint", nó an fhoirm ghníomhaíoch *su-kel-mṇ- (tharlódh ansin simpliú agus comhshamhlú carn sondach). Dar le Prósper, bheadh gaol ann idir é agus an t-ainm Indice Suśarman-.[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.