Leabharlann Choláiste na Tríonóide

Tá Leabharlann Choláiste na Tríonóide suite i gColáiste na Tríonóide i lár Bhaile Átha Cliath.^[1] Is í an leabharlann is mó in Éirinn í ina bhfuil os cionn 5 milliún imleabhar clóite, ina measc bailiúcháin mhóra leabhar, irisí, lámhscríbhinní, léarscáileanna agus ceoil, a léiríonn breis agus 400 bliain d’fhorbairt acadúil. Faigheann an leabharlann os cionn 100,000 ábhar nua a fhoilsítear sa Ríocht Aontaithe agus in Éirinn gach bliain.

1937 Reading Room agus an Long Room Hub

Berkeley Library^[2]

WD Bosca Sonraí Foirgneamh Leabharlann Choláiste na Tríonóide
Sonraí
Cineál	Leabharlann agus leabharlann ollscoile
Cuid de	Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
Foirgníocht	1592
53° 20′ 38″ N, 6° 15′ 17″ O
Suíomh gréasáin oifigiúil	tcd.ie…

Taighde

Tacaíonn an Leabharlann le riachtanais teagaisc agus foghlama gach disciplíne sa Choláiste; is leabharlann mhór taighde í a bhfuil clú agus cáil uirthi ar fud an domhain; cuireann sí seirbhísí ar fáil do raon leathan úsáideoirí agus institiúidí seachtracha; cuireann sí le forbairt tionscnamh cruthaitheach maidir le faisnéis a chur ar fáil agus meallann na taispeántais lámhscríbhinní agus seoda eile na céadta míle cuairteoir chun cuairt a thabhairt ar an tSean-Leabharlann gach bliain.

Gaeilge

Tugtar eolas riachtanach ar ár leabharlanna, ár mbailiúcháin agus ár seirbhísí Gaeilge ar an suíomh gréasáin.

Bronnadh páipéir Mháirtín Uí Chadhain ar an Leabharlann.^[3] I measc na bpáipéar tá ː

• lámhscríbhinní dá chuid úrscéal agus gearrscéal,
• nótaí a rinne sé agus é dhá scríobh, a obair iriseoireachta agus mar cholúnaí nuachtáin,
• a shaothar ar ghramadach na Gaeilge, ar stair na Gaeilge, agus ar mheath na teanga sin,
• cuid dá obair ullmhúcháin dona chuid ranganna i gColáiste na Tríonóide, áit a raibh sé ina léachtóir agus níos déanaí ina ollamh le Gaeilge,
• páipéir ar Ghael Linn, Chonradh na Gaeilge agus eagraíochtaí eile Gaeilge, agus ar pholasaí an rialtais i leith na Gaeilge (ábhair conspóide go minic),
• a bhailiúchán téipeanna ar bhéaloideas, ar chanúintí agus le haghaidh cleachtadh foghraíochta, chomh maith le filíocht dá chuid féin agus nótaí a rinne sé le linn dó bheith i gcampa géibhinn an Churraigh,
• a leabharlann chlóbhuailte (ina measc leabhar inar scríobh sé nótaí), agus nótaí dá chuid léitheoireachta (cuid de i bhfoirm duillíní leabharlainne dár choimeád sé).

Le feiceáil

An Long Room

Sa leabharlann tá seomra mór fada ann freisin le 200,000 leabhar. Tá an Long Room 65 méadar ar fad. Chomh maithleis na leabhair, tá 40 dealbh sa seomra mór seo. Is dealbha de dhaoine cáiliúla ón stair iad. Ní raibh aon bhean ina measc go dtí 2020, nuair a cuireadh ceithre dhealbh de mhná ann, ina measc, an matamaiticeoir Ada Lovelace (1815-1852).^[4] Thuig sí go raibh ríomhairí in ann níos mó a dhéanamh ná suimeanna.

Leabhar Cheanannais

Tá Leabhar Cheanannais le feiceáil sa Choláiste. Sa bhliain 2019, chuaigh níos mó ná milliún duine ar cuairt chun é a fheiceáil. Osclaíodh ionad nua in 2024.

Berkeley

Shaibhrigh George Berkeley é féin ar dhroim sclábhaithe.^[5] Dá bharr sin, d'athainmnigh leabharlann i Coláiste na Trionóide, BÁC sa bhliain 2023/2024.^[6]

Stair

Téann stair na Leabharlainne siar chomh fada le bunú an Choláiste sa bhliain 1592.

Bronnadh pribhléid ar an Leabharlann maidir le taisceadh dlíthiúil sa bhliain 1801

Tagairtí

1. tcd.ie. "Leabharlann TCD". Dáta rochtana: 2020.
2. Ellen Kenny, Conor Healy (2023-11-15). "College opens submissions for renaming of the Berkeley Library" (en-US). Trinity News. Dáta rochtana: 2024-05-18.
3. "Máirtín Ó Cadhain 1905-70". www3.smo.uhi.ac.uk. Dáta rochtana: 2020-11-27.
4. Má Nuad (20 Samhain 2020). "Eleathanach" (368).
5. "Trinity College to 'dename' Berkeley Library due to slavery links". www.bbc.com. Dáta rochtana: 2024-01-14.
6. Ellen Kenny, Conor Healy (2023-11-15). "College opens submissions for renaming of the Berkeley Library" (en-US). Trinity News. Dáta rochtana: 2024-05-18.