Péineas

Is é an péineas (uaireanta dá ngairtear an bod) an príomh-ghnéasorgán a úsáideann ainmhithe fireanna chun baineannaigh (nó heirmeafraidítigh) a inseamhnú le linn na cúplála.^[1][2] Tarlaíonn orgáin den sórt sin i go leor ainmhithe, idir veirteabrach agus inveirteabrach, ach ní iompraíonn fireannaigh péineas i ngach speiceas ainmhí, agus sna speicis sin ina n-iompraíonn an fireann péineas mar a thugtar air, ní gá go bhfuil na péinis sna speicis éagsúla homalógach.

Péineas

Sonraí
Cuid de	córas atáirgthe fireann agus córas eisfheartha
In-néarógú	dorsal nerve of the penis (en)
Acmhainní seachtracha
EB Online	science/penis
Téarmaíocht anatamaíoch

Baineann an téarma péineas le go leor orgáin intromittent, ach ní le gach ceann. Mar shampla, is é an t-orgán intromittent den chuid is mó ceifealapód an hectocotylus, lámh speisialaithe, agus baineann damháin alla fireann úsáid as a gcuid péidiphailpeanna. Fiú amháin laistigh de na Vertebrata tá leaganacha moirfeolaíocha ann le téarmaíocht shonrach, mar shampla hemiphéineas.

Sa chuid is mó de na speicis ainmhithe ina bhfuil orgán a bhféadfaí a rá go réasúnta gur péineas é, níl aon fheidhm mhór aige seachas intromission, nó ar a laghad an speirm a iompar chuig an baineannach, ach sna mamaigh phlacainteacha iompraíonn an péineas an chuid aimhneasach den úiréadra, a scaoileann fual agus seamhan araon le linn na cúplála. ^[3]

Anatamaíocht

Bíonn breall ar bharr na sáfaí. Is é an breall an chuid is íogaire den bhod. Bíonn cadairne nó bosán ag bun na sáfaí. Istigh sa chadairne atá na magairlí. Is baill iad a bhfuil cruth ar nós uibheacha orthu na magairlí. Gintear síol an fhir sna magairlí.

Is é an péineas an t-aon ball den choirp, fireann nó baineann, ar féidir méadú agus laghdú as féin. Níl an cumas seo ag aon ball eile den choirp. De ghnáth, bíonn an péineas neamhtheann, ach chomh luath is a thagann éirí ar fhear, tosaíonn fuil ag líonadh an bhoid agus éiríonn sé, sé sin le rá méadaíonn sé agus éiríonn sé níos faide. Bíonn sé crua.

Ainmneacha malartacha

Ball fearga ainm malartach air freisin. Is iomaí leasainm atá ag fir ar a mbaill. I measc na leasainmneacha atá air, tá adharc, ball, péineas, boidín, cipín, crann clis, cuiteog, ispín, matán an ghrá, pilibín, slat, slat fhearga, slat na seirce. I ndáiríre, níl teorainn le líon na n-ainmneacha ar an bpéineas.

Féach freisin

Tagairtí

1. "The Evolution of Primary Sexual Characters in Animals" (18 June 2010). Oxford University Press.
2. "Mating behaviour in the sea slug Elysia timida (Opisthobranchia, Sacoglossa): hypodermic injection, sperm transfer and balanced reciprocity" (2007). Frontiers in Zoology 4. doi:10.1186/1742-9994-4-17. PMID 17610714.
3. Marvalee H. Wake (15 September 1992). "Hyman's Comparative Vertebrate Anatomy". University of Chicago Press.

Naisc sheachtracha

Is síol anatamaíochta é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.