Iain Mac a' Ghobhainn

File agus úrscéalaí Albanach ab ea Iain Mac a' Ghobhainn (1 Eanáir 1928 - 15 Deireadh Fómhair, 1998), a d’úsáid an t-ainm Béarla John Crichton Smith freisin. Scríobh sé filíocht, úrscéalta, gearrscéalta agus drámaí i nGaeilge agus i mBéarla.

Iain Mac a' Ghobhainn

Beathaisnéis
Breith	1 Eanáir 1928 Glaschú, Scotland
Bás	15 Deireadh Fómhair 1998 70 bliana d'aois
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Oilthigh Obar Dheathain
Gníomhaíocht
Gairm	scríbhneoir, file
Seánra	Filíocht
Teangacha	Gaeilge na hAlban agus Béarla
Gradam a fuarthas  Oifigeach Ord Impireacht na Breataine  Gradam Cholmondeley

Beathaisnéis

Rugadh é i nGlaschú i bPabail bhliain 1928, ach ba as Leòdhas dá thuismitheoirí agus d'aistrigh an teaghlach go Leòdhas nuair a bhí sé fós óg, sa bhliain 1930. Tógadh é i bPabail, an baile céanna inar tógadh Ruaraidh MacThòmais agus Anne Frater. Is í Gaeilge na hAlban a phríomhtheanga. Fuair a athair bás leis an eitinn. Chuaigh sé go Sgoil Phabail, Sgoil MhicNeacail i Steòrnabhagh agus sa bhliain 1949 bhain sé céim amach sa Bhéarla ó Oilthigh Obar Dheathain. Rinne sé seirbhís náisiúnta agus tar éis na seirbhíse, d'oibrigh sé mar mhúinteoir i mBruaich Chluaidh agus ar feadh mblianta, in Oban. D'fhág sé Àrd-Sgoil an Òbain i 1977, toisc go raibh sé ag iarraidh scríobh go lánaimseartha. Nuair a phós sé Donalda Gillies Logan, bhog siad go Taigh an Uillt. Sa bhliain 1980 fuair sé OBE. Faraor, bhuail an ailse é GUS fuair sé bás i 1998, nuair a bhí sé 70 bliain d'aois.

Suimeanna

Bhí suim ag Mac a' Ghobhainn in bhFuadach na nGael: pléann a úrscéal Béarla, Consider the Lilies, an dráma Gàidhlig, An Chúirt, agus an dán Gaelach leis an téama seo.

Leabharliosta

Bàrdachd Ghàidhlig

• Bìobuill is Sanasan Reice (Glaschu: Gairm, 1965)
• Eadar Fealla-dha is Glaschu (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1974)
• Na h-Eilthirich (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1983)
• An t-Eilean agus an Cànan (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1987)

Rosg Gàidhlig

• 'An Coigreach', Gairm 25 (1958): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (133-138).
• Bùrn is Aran (1960) 'An Duine Dubh', 'Bùrn': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (deas. le Dòmhnall Iain MacÌomhair, Glaschu: Gairm, 1985, 102–103, 167–171).
• An Dubh is an Gorm (Obair-Dheadhain: Oilthigh Obair-Dheadhain, 1963). 'An Comhradh', 'Aig a' Chloich-Chuimhne', 'An Taghadh': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (113–115, 127–129, 150–154)
• 'Ioseph', Gairm 43 (1963): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (11-13).
• Iain am Measg Nan Reultan (1970)
• Maighstirean is Ministearan (1970)
• An t-Adhar Ameireaganach (1973)
• Rabhdan is Rudan (1973)
• An t-Aonaran (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1976)
• 'Mairead', Gairm 120 (1982): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (41-43).
• Bùrn is Aran (1987)
• A' Bheinn Oir (1989)
• Na Speuclairean Dubha (1989)
• Turas tro Shaoghal Falamh (1991)
• Na Guthan (1991)
• An Dannsa mu Dheireadh (1992)

Drámaí i nGaeilge na hAlban

• A' Chùirt.

Filíocht sa Bhéarla

• The Long River (1955)
• Deer on the High Hills (1962)
• The Law and the Grace (1965)
• Love Poems and Elegies (1972)
• The Exiles (1984)
• The Village and Other Poems (Manchester: Carcanet Press, 1989)

Úrscéalta sa Bhéarla

• Consider the Lilies (1968)
• The Last Summer (1969)
• The Permanent Island (1975)
• An End to Autumn (1978)
• In the Middle of the Wood (1987)
• Thistles and Roses (1961)
• At Helensburgh (1968)
• From Bourgeois Land (1969)
• Survival Without Error (1970)
• My Last Duchess (1971)
• Goodbye Mr Dixon (1974)
• Hami Autumn (1974)
• The Notebooks of Robinson Crusoe (1975)
• River, River (1978)
• On the Island (1979)
• Murdo (1981)
• A Field Full of Folk (1982)
• The Search (1982)
• Mr Trill in Hades (1984)
• The Tenement (1985)
• A Life (1986)
• The Dream (1989)
• An Honourable Death (1992)

Gearrscéalta i mBéarla

• The Black and the Red (1970)
• The Hermit and Other Stories (1977)
• "Greater Love" ann an The Grafton Book of Scottish Short Stories (deas. le James Campbell. London: Grafton Books, 1984. pp. 227-235)

Dánta Roghnaithe

• Selected Poems (1970)
• Selected Poems 1955–1982 (1982)
• Selected Poems (1985)
• Selected Poems (1990)
• Collected Poems (1992)

Ailt

• The Golden Lyric: an Essay on the Poetry of Hugh MacDiarmid. 196;7
• Towards the Human: Selected Essays. Edinburgh: MacDonald,1986.
• ann an The Literature or Region and Nation. 1989. R. P. Draper (deas.) London: MacMillan; New York: St. Martin's Press.

Aistriúcháin

• Eimhir translated by Iain Crichton Smith, with an introduction by Professor Donald Meek (Steòrnabhagh: Acair Earranta, 1999)
• Modern Gaelic Verse (1966)
• 'Moladh Beinn Dòbhrainn' le Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir (1969)

Mar eagarthóir

• Moments in Glasshouses (1987)
• còmhla ri C. King: Twelve More Modern Scottish Poets (1986)

Aistí scolártha faoi;

• Frederic Lindsay (1977) "Disputed Angels. The Poetry of Iain Crichton Smith." Akros 12:3 December, 15-26.
• John Blackburn. The Poetry of Iain Crichton Smith. Glasgow: Association for Scottish Literary Studies, 1993.
• Colin Nicholson (deas.). Iain Crichton Smith: Critical Essays. 1992.
• Carol Gow (deas.). Mirror and marble: the Poetry of Iain Crichton Smith. 1992.
• Jon Sanders (2015) 'The Ecology of Iain Crichton Smith's 'High Hills'', Scottish Literary Review 7:1, 75-88

Naisc sheachtracha

External links

• Iain Crichton Smith publications on the Carcanet website
• BBC bio - Làrach nam Bàrd
• Aberdeen University Celtic Department Experts on Iain Crichton Smith's writing, especially in Gaelic
• The Contribution of Iain Crichton Smith - An essay on Crichton Smith's poetry, by Edwin Morgan
• Iain Crichton Smith - An extensive exploration of his life, work, and legacy - Dissertation focusing on the Gaelic prose of Crichton Smith, by Alexander Shevellin
• "Real People in a Real Place" and "Between Sea and Moor" Iain Crichton Smith's essays

Tagairtí