Dlí Avogadro

Is éard is Dlí Avogadro ann (dá ngairtear uaireanta hipitéis Avogadro nó Prionsabal Avogadro) ná gásdlí turgnamhach, a deir;

"Bíonn an líon céanna móilíní ag toirteanna comhionanna de gháis sna tosca teochta agus brú céanna.

I gcás maise ar leith de ghás idéalach, bíonn toirt agus méid (móil) an gháis comhréireach go díreach, má tá an teocht agus an brú tairiseach".

Amedeo Avogadro

Ainmnítear an dlí i ndiaidh Amedeo Avogadro a thug an hipitéis, in 1812, go bhfuil an líon céanna móilíní in dhá shampla áirithe de ghás idéalach, den toirt chéanna agus ag an teocht agus an brú céanna. Mar shampla, tá an líon céanna móilíní i méideanna comhionanna de hidrigin mhóilíneach agus nítrigin nuair a bhíonn siad ag an teocht agus an brú céanna, agus leanann siad iompraíocht an gháis idéalaigh. Go praiticiúil, léiríonn fíorgháis dialltaí beaga ón iompar idéalach agus ní sheasann an dlí ach a bheag nó a mhór, ach is garmheastachán úsáideach é fós d’eolaithe.

Sainmhíniú matamaiticiúil

Is féidir an dlí a scríobh mar:

${\displaystyle V\propto n\,}$

nó

${\displaystyle {\frac {V}{n}}=k}$

i gcás gurb é

V toirt an gháis;

n méid shubstaint an gháis (arna thomhas i móil);

k tairiseach le haghaidh teocht agus brú ar leith.

Déantar cur síos sa dlí seo, faoin riocht céanna teochta agus brú, go bhfuil an líon céanna móilíní i méideanna comhionanna de gach gás. Chun an tsubstaint chéanna a chur i gcomparáid faoi dhá shraith coinníollacha éagsúla, is féidir cur síos úsáideach a dhéanamh ar an dhlí mar seo a leanas:

${\displaystyle {\frac {V_{1}}{n_{1}}}={\frac {V_{2}}{n_{2}}}}$

Taispeánann an chothromóid, de réir mar a mhéadaíonn líon na mól gáis, go méadaíonn méid an gháis i gcomhréir freisin. Ar an gcaoi chéanna, má laghdaítear líon na mól gáis, ansin laghdaíonn an toirt freisin. Dá bhrí sin, tá líon na móilíní nó na n-adamh i méid sonrach de ghás idéalach neamhspleách ar a méid nó ar mhais mholarach an gháis.

Díorthú ón dlí gáis idéalach

Leanann díorthú dhlí Avogadro go díreach ó dhlí an gháis idéalaigh, .i.

${\displaystyle PV=nRT}$,

i gcás gurb é R an gástairiseach, is é T an teocht i gCeilbhiní, agus is é P an brú (i bpascail).

Ag réiteach do V / n , faighimid mar sin

${\displaystyle {\frac {V}{n}}={\frac {RT}{P}}}$.

Déan comparáid idir sin agus

${\displaystyle k=\ frac{RT}{P}}$

atá tairiseach do bhrú seasta agus teocht sheasta.

Is féidir foirmliú coibhéiseach den ghásdhlí idéalach a scríobh trí úsáide a bhaint as tairiseach Boltzmann k _B , mar

${\displaystyle PV=Nk_{\ rmB}T}$,

i gcás gurb é N líon na gcáithníní sa ghás, agus go bhfuil an cóimheas R thar k _B cothrom leis an tairiseach Avogadro.

San fhoirm seo, i gcás gur tairiseach é V / N tá

${\displaystyle {\frac {V}{N}}=k'={\frac {k_{\text{B}}T}{P}}}$.

Má ghlactar le T agus P ag teocht agus brú caighdeánach (TBC), ansin tá k′ = 1/n₀, áit a bhfuil n₀ an tairiseach Loschmidt.