Cumraíocht leictreon
From Wikipedia, the free encyclopedia
San fhisic adamhach agus sa cheimic chandamach, is éard is cumraíocht leictreon ann ná dáileadh leictreon adaimh nó móilíní (nó struchtúr fisiceach eile) i bhfithiseáin adamhacha nó móilíneacha.[1]
Bíonn na leictreoin cóirithe i leibhéil fuinnimh. Is é an leibhéal fuinnimh n=1 an ceann is cóngaraí don núicléas. Tá leibhéil fuinnimh déanta d’fhoscealla atá déanta d’fhithiseáin. Is réigiún é fithiseán taobh istigh d’adamh a dtig leis suas le dhá leictreoin a bhfuil guairní fritreomhara acu a thoilleadh. Ar na samplaí tá s-fhithiseáin atá sféarúil agus p-fhithiseáin atá ar dhéanamh tromán lúith: Thig le s-fhosceall suas le 2 leictreon a thoilleadh, p-fhosceall suas le 6 cinn, d-fhosceall suas le 10 gcinn, agus f-fhosceall suas le 14 cinn.
Mar shampla, is é cumraíocht leictreon an adaimh Neon 1s22s22p6, rud a chiallaíonn go bhfuil 2, 2 agus 6 leictreon á líonadh ag na fosceallaí 1s, 2s agus 2p faoi seach.
Déanann cumraíochtaí leictreonacha cur síos ar gach leictreon mar a ghluaiseann sé go neamhspleách i bhfithiseán, i gnáthréimse a chruthaíonn gach fithiseán eile. Go matamaiticiúil, déanann deitéarmanaint Slater, nó feidhmeanna staide cumraíochta, cur síos ar na cumraíochtaí.
De réir dhlíthe na meicnice candamaí, maidir le córais nach bhfuil ach leictreon amháin acu, tá leibhéal fuinnimh bainteach le gach cumraíocht leictreoin agus i ndálaí áirithe, tá leictreoin in ann bogadh ó chumraíocht amháin go ceann eile trí chandaim fuinnimh a astú nó a ionsú, i bhfoirm fótóin.
Tá eolas ar chumraíocht leictreon na n-adamh éagsúil úsáideach chun struchtúr thábla pheiriadaigh na ndúl a thuiscint. Tá sé seo úsáideach freisin chun cur síos a dhéanamh ar na naisc cheimiceacha a choinníonn adamh le chéile. I mbulcábhair, cabhraíonn an smaoineamh céanna seo le hairíonna uathúla léasar agus leathsheoltóirí.