géineas prótasón From Wikipedia, the free encyclopedia
Orgánaigh aoncheallacha ina dtarlaíonn próisis iomlána na beatha laistigh de chill amháin. Tá 6,000 speiceas ar domhan ó 2000 milliún bl. ó shin. Cónaíonn siad san ithir, i locháin, san fharraige. Is cineál cille nó orgánach í ina bhfuil an cumas aici a cruth a athrú, go príomha trí shíneadh agus tharraing a bréagphóidiamaí/bréagchosa.[1] Ní chruthaíonn aiméibí grúpa tacsanomaíoch amháin; ina ionad sin, tá siad ar fáil i ngach mórghinealach d'orgánaigh eocarótacha. Tarlaíonn cealla aiméabóideacha, ní hamháin i measc na protozoa, ach freisin i bhfungais, in algaí, agus in ainmhithe.[2][3][4][5][6]
Úsáideann siad bréagphóidiamaí/bréagchosa don ghluaiseacht agus don chothú, a bhfuil ina boilg de cíteaplasma déanta trí ghníomh comhordaithe de mhicreasnáithíní aictine ag brú amach an scannánphlasmach a timpeallaíonn na cille.[7] De ghnáth, bogann an aiméibe trí bhréagphóidiam a leathnú amach, agus é a cheangal leis an tsubstráit agus é a líonadh le cíteasol, ansin ag scaoileadh a sciar chúil ón tsubstráit, arb é an toradh go ghluaiseann an t-orgánach ar aghaidh.[8]
Cuireann an t-aicmiú is déanaí géinis na na n-aiméibí éagsúla ins na grúpaí seo a leanas:
Foghrúpaí | Mórghrúpaí agus géinis | Moirfeolaíocht |
---|---|---|
Amoebozoa |
|
|
Rhizaria |
|
|
Excavata |
|
|
Heterokonta |
|
|
Alveolata |
|
|
Nucleariid |
|
|
Ungrouped/ unknown |
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.