Le livre de chœur d'Eton (Eton College MS. 178) est une collection de manuscrits richement enluminés de musique sacrée anglaise composée au cours de la fin du XVesiècle. C'est l'une des rares collections de musique liturgique latine à avoir survécu à la Réforme anglaise et en tant que telle une importante source d'information. Il contenait à l'origine de la musique de 24 compositeurs différents; Cependant, la plupart des pièces sont endommagées ou incomplètes. C'est l'un des trois grands livres de chœur survivants du début de l'Angleterre des Tudor (les autres sont le livre de chœur de Lambeth et le livre de chœur de Caius).
Le livre de chœur est compilé entre approximativement 1500 et 1505 à l'usage du Collège d'Eton. Sa présentation actuelle date du milieu du XVIesiècle. 126 des 224 folios originaux nous sont parvenus, dont l'index. La version originale comprenait un total de 93 compositions distinctes, toutefois seules 64 sont demeurées soit complètes soit partielles. Certains des 24 compositeurs ne sont connus qu'en raison de leur inclusion dans le livre de chœur d'Eton. John Browne est celui dont le plus de compositions sont reprises (10), suivi de Richard Davy (9) et Walter Lambe (8).
Du point de vue stylistique, la musique contenue dans le livre de chœur montre trois phases dans le développement du début de la polyphonie de la musique de la Renaissance en Angleterre. La première phase est représentée par la musique de Richard Hygons, William Horwood et Gilbert Banester. La plus grande partie de cette musique de la première phase est polyphonique mais non imitative, avec un contraste obtenu par l'alternance de plein grain à cinq voix avec des parties chantées par moins de voix. La deuxième phase, qui inclut de la musique de John Browne, Richard Davy et Walter Lambe, emploie l'imitation, les techniques du cantus firmus et de fréquentes fausses relations(caractéristique qui allait devenir un son distinctif de la polyphonie du début de l'époque Tudor). La phase finale représentée dans le livre de chœur comprend de la musique de William Cornysh et Robert Fayrfax, composée aux alentours de 1500. Les points d'imitation sont fréquents, les techniques du cantus firmus disparaissent et de façon générale le son de la musique est plus continental.
Toutes les compositions du livre sont de la musique vocale sacrée en latin. Selon l'index, il contenait initialement 93 œuvres. Toutefois, une partie de son contenu a été perdue et seulement 64 œuvres ont survécu, quelques-unes d'entre elles incomplètes. Ce sont:
L'inventaire qui suit représente les contenus tels qu'ils sont énumérés par l'index, avec des numéros de folio pour les compositions qui nous sont parvenues.
1. f. 1v-4: O Maria salvatoris mater - John Browne (i)
2. f. 4v-8: Gaude flore virginali - Hugh Kellyk
3. f. 8v-9v: O Maria plena gratiae - Walter Lambe
4. f. 10-11: Gaude flore virginali - Richard Davy
5. f. 11v-14: Stabat mater dolorosa - ?John Browne (ii)
6. f. 14v: O regina caelestis gloriae - Walter Lambe
7. f. 15-17: Stabat virgo mater Christi - ?John Browne (i)
8. f. 17v-19: Stabat juxta Christi crucem - ?John Browne (i)
9. f. 19v-22: O regina mundi clara - ?John Browne (i)
10. f. 22v-25: Gaude virgo mater Christi - Sturton
11. f. 25v: O virgo prudentissima- Robert Wilkinson [incomplet]
12. perdu: Gaude flore virginali - Robert Wilkinson
13. perdu: Salve regina vas mundiciae - Fawkner
14. f. 26: Gaude flore virginali - William Cornysh (l'ancien) [incomplet]
15. f. 26v-29: Salve regina mater misericordiae - Robert Wilkinson
16. f. 29v-30: Salve regina mater misericordiae - William Brygeman
17. f. 30v-32: Salve regina mater misericordiae - William Horwood
18. f. 32v-34: Salve regina mater misericordiae - Richard Davy
19. f. 34v-36: Salve regina mater misericordiae - ?William Cornysh (senior)
20. f. 36v-38: Salve regina mater misericordiae - ?John Browne (ii)
21. f. 038v-40: Salve regina mater misericordiae - Walter Lambe
22. f. 40v-042: Salve regina mater misericordiae - John Sutton
23. f. 42v-44: Salve regina mater misericordiae - Robert Hacomplaynt
24. f. 44v-46: Salve regina mater misericordiae - Nicholas Huchyn
25. f. 46v-48: Salve regina mater misericordiae - Robert Wilkinson
26. f. 48v-50: Salve regina mater misericordiae - Robert Fayrfax
27. f. 50v-52: Salve regina mater misericordiae - Richard Hygons
28. f. 52v-54: Salve regina mater misericordiae - ?John Browne (i)
29. f. 54v-56: Salve regina mater misericordiae - John Hampton
30. f. 56v-59: O Domine caeli terraeque creator - Richard Davy
31. f. 59v-62: Salve Jesu mater vera - Richard Davy
32. f. 62v-65: Stabat mater dolorosa - Richard Davy
33. f. 65v-68: Virgo templum trinitatis - Richard Davy
34. f. 68v-71: In honore summae matris - Richard Davy
35. f. 71v-74: O Maria et Elisabeth - Gilbert Banester
36. f. 74v-76: Gaude flore virginali - William Horwood
37. f. 76v-77v: Gaude virgo mater Christi - William Horwood
38. perdu: O regina caelestis gloriae - Walter Lambe
39. perdu: Gaude flore virginali - Walter Lambe
40. perdu: Virgo gaude gloriosa - Walter Lambe
41. perdu: Stabat mater dolorosa - Robert Fayrfax
42. perdu: Ave cuius conceptio - Robert Fayrfax
43. perdu: Quid cantemus innocentes - Robert Fayrfax
44. perdu: Gaude flore virginali - John Dunstaple
45. perdu: Ave lux totius mundi - ?John Browne (i)
47. perdu: Stabat mater dolorosa - ?William Cornysh (senior)
48. f. 78-80: Stabat mater dolorosa - ?William Cornysh (senior)
49. f. 80v-82: Gaude virgo salutata - Fawkner
50. f. 82v-85: Gaude rosa sine spina - Fawkner
51. f. 85v-87: Gaude flore virginali - Edmund Turges
52. f. 87v-88: Nesciens mater virgo virum - Walter Lambe
53. f. 88v: Salve decus castitatis - Robert Wilkinson
54. f. 89: Ascendit Christus hodie - Nicholas Huchyn
55. f. 89v-91v: O mater venerabilis - ?John Browne (i)
56. perdu: Ad te purissima virgo - ?William Cornysh (senior)
57. f. 92v-93v: Ave lumen gratiae - Robert Fayrfax
58. perdu: O virgo virginum praeclara - Walter Lambe
59. f. 94-95: Gaude virgo mater Christi - Robert Wilkinson
60. f. 95v-97: Stabat virgo mater Christi - ?John Browne (i)
61. f. 97v-99: Stella caeli extirpavit que lactavit - Walter Lambe
62. f. 99v-101: Ascendit Christus hodie - Walter Lambe
63. f. 101v-103: Gaude flore virginali - Walter Lambe
64. f. 103v-105: Gaude flore virginali - Edmund Turges
65. f. 105v-106: Ave Maria mater Dei - ?William Cornysh (senior)
66. f. 106v-108: Gaude virgo mater Christi - ?William Cornysh (senior)
67. f. 108v-110v: Gaude virgo salutata - Holynborne
68. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Browne (i)
69. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Richard Davy
70. f. 111: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Nesbet
71. f. 111v-113: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - William Horwood
72. f. 113v-116: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Hugh Kellyk
73. f. 116v-118: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Walter Lambe
74. f. 118v: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Browne (i)
75. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Robert Fayrfax
76. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - William Brygeman
77. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Robert Wilkinson
78. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Robert Mychelson
79. f. 119-119v: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Robert Wilkinson
80. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - William Cornysh (Junior)
81. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Browne (i)
82. f. 120-120v: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Sygar
83. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Browne (i)
84. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Edmund Turges
85. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Edmund Turges
86. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Baldwin
87. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Sygar
88. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - John Baldwin
89. perdu: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Edmund Turges
90. f. 121: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - Richard Davy
91. f. 121v-123: Magnificat: Et exultavit spiritus meus - William Stratford
92. f. 124-126: Passio Domini - Richard Davy
93. f. 126v: Jesus autem transiens - Robert Wilkinson
Les compositeurs représentés dans le manuscrit sont: John Browne (10 compositions), Richard Davy (9), Walter Lambe (8), Robert Wilkinson (7), William Cornysh (5), William Horwood (4), Robert Fayrfax (2), John Fawkyner (2), Nicholas Huchyn (2), Hugh Kellyk (2), Edmund Turges (2), Gilbert Banester, Brygeman (1), Robert Hacomplaynt (1), John Hampton (1), Holynborne (1), Richard Hygons (1), Nesbet (1), Edmund Sturton (1), John Sutton (1), Sygar (1) et William Stratford (1).
D'autres compositeurs tels que Baldwyn, John Dunstable et Mychelson apparaissent également dans l'index mais leurs œuvres sont perdues.
Harold Gleason and Warren Becker, Music in the Middle Ages and Renaissance (Music Literature Outlines Series I). Bloomington, Indiana. Frangipani Press, 1986. (ISBN0-89917-034-X)
Sources, MS, Renaissance Polyphony, from Grove Music Online ed. L. Macy (consulté le ), (sur inscription)
Williamson, Magnus: The Eton Choirbook, Facsimile with introductory study (Oxford: DIAMM Publications, 2010)
Curtis, Gareth; Wathey, Andrew: 'Fifteenth-Century English Liturgical Music: A List of the Surviving Repertory' RMA Research Chronicle 27 (1994), 1-69
Williams, Carol J.: 'The Salve Regina Settings in the Eton Choirbook' Miscellanea Musicologica [Adelaide] X (1979), 28-37 [CCM descriptor(s): LpDis]
Phillips, Peter: 'Performance Practice in l0th-Century English Choral Music' Early Music VI (1978), 195-9 [CCM descriptor(s): FpDis]
Benham, Hugh: Latin Church Music in England c. 1460-1575 (London, 1977), 58ff, passim [CCM descriptor(s): DpLpTpFpDis]
Sandon, Nicholas: 'Fragments of Medieval Polyphony at Canterbury Cathedral' Musica DisciplinaXXX (1976), 37-53, 51-3
Bent, Margaret; Bent, Ian; Trowell, Brian (eds.): John Dunstable complete works, Musica Britannica Vol. VIII (London, 1970) [2nd revised edn], X-XII
Bent, Margaret; Bent, Ian: 'Dufay, Dunstable, Plummer-A New Source' Journal of the American Musicological Society XXII (1969), 394 - 424
Warren, Edwin B.: Life and Works of Robert Fayrfax, MSD Vol. 22 (American Institute of Musicology, 1969), 42
Kirsch, Winfried: Die Quellen der mehrstimmigen Magnificat- und Te Deum Vertonungen bis zur Mitte des 16. Jahrhunderts (Tutzing, 1966), 135
Harrison, Frank Ll.: Music in Medieval Britain (London, 1963), 307-29
Westrup, J. A.; et al., (eds.): New Oxford History of Music (London, New York, and Toronto, 1954-), III, Plate III
Harrison, Frank Llewellyn: 'The Eton Choirbook: Its Background and Contents (Eton College Library ms. 178)' Annles Musicologiques I (1953), 151-75
Harrison, Frank Llewellyn: 'The Eton College Choirbook (Eton College MS 178)', in International Musicological Society: Report of the 4th Congress, Utrecht 1952 (1952), 224-32
Blume, Friedrich (ed.): Die Musik in Geschichte und Gegenwart: Allgemeine Enzyklopädie der Musik (Kassel, 1949–79) [Cited by volume and column number], II, 1591-5, Tafel 48
Hughes, Dom Anselm: 'The Eton Manuscript' Proceedings of the Royal Musical Association LIII (1926-7), 67-83
Squire, W. Barclay: 'On an early Sixteenth Century MS. of English Music in the Library of Eton College' Archaeologia LVI (1898), 89-102
James, Montague Rhodes: A Descriptive Catalogue of the Manuscripts in the Library of Eton College (Cambridge, 1895), 108-12