Anarkisma

Anarkisma er heimspekilig og politisk hugsjón, sum vil avtaka alla almenna stýring. Ofta er funnist at anarkismu fyri at bera dám av lógloysi og kaosi. Anarkisma merkir "Uttan vald" og høvuðstankin aftanfyri hana er, at øll skulu gera sum tey vilja. har eru rættiliga fá dømir um anarkistisk samfeløg, eitt dømi er, Frístaðurin Christiania í Keypmannahavn, Danmark. annars er eisini onkur sum metir at jøda samelags hátturin nevnd ein Kibbutz, kemur undir anarkismu.

Wikimedia Commons logo

Sí miðlasavnið

»Anarkisma« í Wikimedia Commons.

Tað er týdningarmikið at anarkisma hevur tvær høvðus tulkingar, eina høgravenda og eina vinstravenda, hvørgan hugsjónin tekur hina í álvara og tí er oftani nógv stríð í kjakinum harímillum.

Vinstravend anarkisma´ er onkuntí nevnd Komunisitsk anarksima, ella anarko-kommunisma, har man væntar at fólk uttan mótstríð frá einum settum (ella mett órættvísum) valdi yvir teimun koma at liva saman, og arbeiða saman náttúrligt, tí tey meta at hettar er hvat menniskja ger fyri seg sjálvt.

Har eru tvær tulkingar av høgravendari anarkismu, ein er kalla Kristilig anarkisma, ella anarko-kristni, oh ein er kalla Kapitalistisk anarkisma, ella anarko-kapitalisma. Kristilig anarkisma byggir uppá metingina at um eitt samfelag er kristiligt, er ein statur ikki neyðugur tí kristindómurin byggir ein moralskan botn fyri fólki at leggja sær eftir. Meðan Anarko-kapitalisma metir at tað eru bara politisk vald sum er mett at vera órættvíst, og tí er búskaparligt vald ikki ein innrás ímóti tí anarkistiska, teir meta at uttan statin klára fyritøkur og privatir persónar at klára seg sjálvan, og tí er óneyðugt at hava ein almennan geira yvirhøvur.

Einki dømi er til um hesi bæði, av tí at ongin nakrantíð hevur roynt tey. Tó er religión eisini ein partur av einari Kibbutz, tó er hettar ikki kristindómur.