From Wikipedia, the free encyclopedia
مواد گداخته درون زمین که ماگما نام دارند گاه از طریق شکستگی‌های لایه‌های زمین به بالا می‌آیند و در این حالت از جای‌گیری ماگما در سنگ‌های قدیمی‌تر سنگ‌هایی پدید می‌آیند که تودهٔ نفوذی نامیده می‌شوند. در زمین‌شناسی، به آن دسته از توده‌های نفوذی که از اعماق به سمت بالا آمده ولی به سطح زمین نمی‌رسد و در درون پوسته زمین سرد شده ژرف‌توده (pluton) گفته می‌شود. ژرف‌توده‌ها توده‌های سنگی همچون گرانیت را پدید می‌آورد.
در زمین‌شناسی به سنگ‌های حاصل از انجماد مواد گداخته، سنگ‌های آذَرین می‌گویند، و بنابر این، به تعریف دیگر، ژرف‌توده، تودهٔ نفوذی حاصل از انجماد سنگ‌های آذرین در عمق زیاد پوسته زمین است.
سنگ آذرینی که در ژرفای بسیار تشکیل شده‌است سنگ ژرف‌توده‌ای یا پلوتونیت plutonite نام دارد. سنگ‌های دگرگونی‌ای که از سنگ‌های ژرف‌توده‌ای مشتق شده‌اند را سنگ‌های ژرف‌توده‌زاد plutogenic می‌گویند.
به نظریه‌ای که بر پایهٔ آن سنگ‌ها در نتیجهٔ جامد شدن یک تودهٔ مذاب تشکیل شده‌اند ژرف‌توده‌گرایی plutonism گفته می‌شود.
سنگ‌های آذرین نفوذی بر حسب اندازه، شکل و رابطه‌ای که با سنگ‌های اطراف دارند طبقه‌بندی شده‌اند. بر این اساس سنگ‌های آذرین نفوذی را به آذرین‌لایه‌ها sill، آذرین‌تیغه‌ها dike، کاوسنگ‌ها lopolith، کوژسنگ‌ها laccolite و ژرفاسنگ‌ها batholith تقسیم می‌کنند.
اگر سنگی که مورد هجوم ماگما قرار گرفته‌است دارای لایه‌بندی مشخص باشد و دو سطح بالایی و پایینی ماگما با این لایه‌بندی موازی باشند ماگما را همشیب و در صورتی که این دو سطح لایه‌بندی را قطع کند ماگما را ناهمشیب می‌نامند.
اگر ضخامت یک ژرف‌توده از سایر ابعاد آن کوچکتر باشد آن را ژرف‌توده صفحه‌ای یا تخت می‌نامند.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
