خَزَر (به ترکمنی: Hazar، حازار) یا چهارکان شهری است در کنار دریای خزر در کشور ترکمنستان. این شهر در شبه‌جزیره چهارکان قرار دارد و جزئی از استان بلخان به‌شمار می‌آید.
خزر | |
|---|---|
  خزر | |
| مختصات: ۳۹°۲۴′۴۶″ شمالی ۵۳°۷′۴۱″ شرقی | |
| کشور |  ترکمنستان |
| استان | استان بلخان |
| شهرستان | شهر بلخان‌آباد |
| جمعیت | ۱۳۸۶۵ نفر (سرشماری ۱۹۸۹)[1] |
نام پیشین این شهر چهارکان بود که نامی است فارسی. این نام از سوی ترکمن‌ها به صورت چهارکن و چله‌کن ((به ترکمنی: Çeleken، چِله‌کن) تلفظ می‌شود.[2]
جغرافیا
کوه‌های کپه‌داغ در شرق و قفقاز در غرب دریای خزر در امتداد یک‌دیگر قرار دارند و ادامه این دو رشته‌کوه در زیر دریای خزر برجستگی‌هایی را در زیر آب سبب شده‌است. دو انتهای این برجستگی‌ها در شرق شبه‌جزیره چهارکان و در غرب شبه‌جزیره آبشوران را پدیدآورده است.[3]
چهارکان در اوایل سده بیستم به صورت جزیره بوده ولی بعدها به جهت کاهش سطح آب خزر به شبه جزیره بدل شده‌است.[4]
این شهر، در ۹ نوامبر ۲۰۲۲، استقلال خویش به عنوان شهر هم‌درجه شهرستان را از دست داد، و تحت مدیریت شهر بلخان‌آباد قرار گرفت.[5]
پیشینه
دزدی دریایی قبایل ترکمن در شرق دریای خزر که از سده چهارم قمری/دهم میلادی با تاراج کشتی‌ها در شبه‌جزیره سیاه‌کوه (منقشلاق) آغاز شده بود در سده دوازده قمری/ هیجده میلادی به اوج خود رسید. منطقه اصلی این دزدان دریایی در نزدیکی سواحل صخره‌ای دماغه چهارکان و جزایر نزدیک به‌آن یعنی جزایر درگان و اُگورت‌جای، بود. هدف این دزدان، بیشتر کرانه‌های گرگان، مازندران و گیلان بود. نادرشاه، شاه ایران برای جلوگیری از این حملات دژی مشرف بر خلیج بلخان برپا کرد اما موفق نشد جلوی حملات این دزدان دریایی را به‌طور کامل بگیرد.[6]
در این منطقه بعدها نفت پیدا شد. در سفرنامه گریگوری ملگنوف روسی آمده‌است که: «ترکمن‌ها ترجیح می‌دادند نفتی را که به‌دست می‌آوردند به‌ویژه از منطقه چله‌کن، به ایرانیان بفروشند تا این‌که به‌دست روس‌ها بیفتد.»[7]
کرانه‌های چهارکان زمانی از جاذبه‌های گردشگری منطقه بود، اما پس از استخراج نفت در منطقه، امروزه این سواحل از آلودگی و بی‌توجهی رنج می‌برد. با وجود این‌که در این سواحل لوله‌ها، تجهیزات صنعتی، و لکه‌های نفتی پراکنده‌اند هنوز مردم برای شنا به این ساحل می‌آیند.[8]
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
