چرخه قاعدگی
گونهای از چرخهٔ تخمکگذاری که در صورت بروز حاملگی، آندومتر ریخته میشود / From Wikipedia, the free encyclopedia
چرخه قاعدگی (به انگلیسی: Menstrual cycle) مجموعهای از تغییرات طبیعی در تولید هورمون و ساختارهای رحم و تخمدانهای دستگاه تولیدمثل در زنان است که بارداری را امکانپذیر میسازد. «چرخه تخمدانی» تشکیل اووسیت و ترشح دورهای استروژن و پروژسترون را کنترل میکند و «چرخهٔ رحمی» در آمادهسازی و نگهداری پوشش داخلی رحم برای دریافت سلول تخم و لانهگزینی جنین نقش دارد. این چرخهها همزمان و هماهنگ بوده و معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز در زنان بالغ (با متوسط ۲۸ روز) به طول میانجامند و حدود ۳۰ تا ۴۵ سال ادامه مییابند.
هورمونها، چرخههای قاعدگی را ایجاد میکنند. افزایش و کاهش دورهای هورمون محرک فولیکولی موجب تولید و رشد سلولهای فولیکولی و اووسیتها (سلولهای جنسی نابالغ) میشود. هورمون استروژن نیز پوشش داخلی رحم (آندومتر) را ضخیم نموده تا در صورت لقاح، رویان را در خود جای دهد و تسهیل خونرسانی به این پوشش ضخیم شده، مواد مغذی را برای جنینی که با موفقیت لانهگزینی شده است فراهم میکند. اگر لانهگزینی اتفاق نیفتد، پوشش داخلی از بین رفته و خونریزی آغاز میشود. قاعدگی که با کاهش سطح استروژن و پروژسترون ایجاد میگردد (در اصطلاح رایج «پریود») تخریب دورهای آندومتر را به همراه دارد و نشانهای از عدم بارداری است.
هر چرخه بر اساس رویدادهای تخمدان (چرخه تخمدان) یا رحم (چرخه رحم) به فازهای مختلفی تقسیم میشود. چرخهٔ تخمدان از فاز فولیکولی، تخمکگذاری و فاز لوتئال تشکیل شده و چرخهٔ رحم نیز شامل قاعدگی، فاز تکثیری و ترشحی است. نخستین روزِ چرخه قاعدگی، ابتدای فرایند قاعدگی است که حدود پنج روز به طول میانجامد، سپس آندومتر مجدداً ضخیم شده (فاز تکثیری) و با ثبات آندومتر، فاز ترشحی که معمولاً لانهگزینی در آن اتفاق میافتد آغاز میشود. چرخهٔ تخمدان با رشد و تولید فولیکولها شروع و در حدود روز چهاردهم، با تخمکگذاریِ معمولاً یک اووسیت، به فاز دوم خود میرود. فاز لوتئال که با فاز ترشحی رحم همزمان است، با تشکیل جسم زرد همراه بوده و در صورت عدم بارداری، قاعدگی را ممکن میسازد. منارک (شروع اولین قاعدگی) معمولاً در حدود سن دوازده سالگی رخ میدهد.
چرخه قاعدگی در برخی از زنان با سندرم پیش از قاعدگی همراه است که علائمی همچون درد در پستانها و خستگی دارد. علائم شدیدتری که بر زندگی روزمره تأثیر میگذارد به عنوان اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی طبقهبندی میشوند و ۳ تا ۸ درصد از زنان آن را تجربه میکنند. در چند روز نخست قاعدگی، برخی از زنان دچار درد پریود میشوند که گاهی از شکم به پشت و بالای رانها گسترش یابد. چرخه قاعدگی را میتوان با داروهای ضدبارداری هورمونی تغییر داد.