پارینهسنگی
From Wikipedia, the free encyclopedia
دوران پارینهسنگی یا پالئولیتیک[1] (Paleolithic) قدیمیترین دوران ماقبل تاریخ انسان و فرهنگ مادی انسانی و دورانی است که در آن انسان برای نخستین بار از ابزار سنگی دستساز استفاده کرد. پارینهسنگی از حدود ۳٫۳ میلیون سال پیش تا زمان عقبنشینی یخچالها از نیمکرهٔ شمالی در فاصلهٔ سالهای ۱۰ هزار تا۸۵۰۰ قبل میلاد ادامه داشته است. به پارینهسنگی، عصر سنگ کهن و دیرینهسنگی هم گفته شده است.
تقسیمبندی سهگانه اعصار | ||||||
عصر تاریخی | ||||||
دوره لا تن | نیاتاریخ | |||||
دوره هالشتات | ||||||
عصر آهن | ||||||
پسین | ||||||
میانه | ||||||
پیشین | ||||||
عصر برنز | ||||||
دوران نوسنگی | عصر مس | |||||
نوسنگی با سفال | پیشاتاریخ | |||||
نوسنگی پیش از سفال ب | ||||||
نوسنگی پیش از سفال آ | ||||||
میانسنگی | میانسنگی، فراپارینهسنگی | |||||
پارینهسنگی | پسین | |||||
میانه | ||||||
پیشین | ||||||
عصر سنگ |
واژه پارینهسنگی در سده نوزدهم میلادی برای نامیدن عصر حجر مورد استفاده قرار گرفت. در این دوران ابزار سنگی به طریق ابتدایی و خشن و بدون صیقل ساخته میشد و مانند آنچه در ادوار بعدی یعنی در دوران نوسنگی تولید میشد، نیست. بهزودی ضرورت تقسیمات بیشتری برای دوران پارینهسنگی در پژوهشهای باستانشناسی محسوس گردید و در اروپا و آسیای غربی این دوران دیرپا را به سه دوره پارینهسنگی قدیم، میانه و جدید تقسیم کردند. هر یک از ادوار سهگانه فوق به سه دوره کوتاهتر زیرین و میانی و زبرین تقسیم میشوند.[2]
دوران پارینهسنگی ابتداییترین و طولانیترین مرحله زندگی انسان است (در واقع ۹۹٪ آن را پوشش میدهد). در این دوره روند فرگشت فکری، جسمی، فرهنگی و فناورانه انسان شکل میگیرد. اولین ابزارها به دست گونههای نخستین انسان به وسیله سنگ در این دوره ساخته میشود. مکان آن نیز شرق آفریقا در اتیوپی، کنیا، تانزانیا به ویژه ناحیه الدوایی و در آسیا و اندونزی است. در همین دوره بود که انسان از شکل شاخههای اولیه سرده انسانی نظیر انسان ماهر Homo habilis تحول یافته و به شکل انسان امروزی یعنی انسان خردمند Homo sapiens درآمد.
در دوران پارینهسنگی، انسانها در گروههای نسبتاً کوچکی گرد هم آمده و به گردآوری گیاهان، ماهیگیری و شکار پرداختهاند. ساخت ابزار سنگی ویژگی اصلی این دوران است، اما انسانها در سراسر پارینهسنگی از ابزارهای چوبی و استخوانی نیز بهره میگرفتهاند. انسانها در آن دوران از چرم و الیاف گیاهی نیز استفاده کردهاند. در اواخر دوران پارینهسنگی، انسانها نخستین بار اقدام به آفرینش هنری کردند که شامل هنر صخرهای و ساخت اشیا و نقاشی درون غارها میشد. همچنین آغاز رفتار مربوط به باورهای دینی همچون برگزاری آیینها و آیین خاکسپاری مربوط به اواخر پارینهسنگی است.[3]
آبوهوای پارینهسنگی متشکل از دورههای یخبندان و بین یخبندان بود و بهطور متناوب دماهای سرد و گرمی را تجربه میکرد.