راهنما:واژههای جادویی
From Wikipedia, the free encyclopedia
واژههای جادویی دستوراتی هستند که باعث میشوند نرمافزار مدیاویکی (که ویکیپدیا بر آن استوار شدهاست) کارهای خاصی را انجام بدهد. برخلاف متن عادی صفحات و دستورهای معمولی مانند دستور [[تصویر:...]]، دستورهای جادویی باعث میشوند که نرمافزار مدیاویکی کارهایی فراتر از نمایش یک متن یا تصویر را انجام بدهد.
دستورهای جادویی ممکن است به شکلهای زیر باشند:
- یک کلمه که در دو طرف آن، نویسه (کاراکتر) خطِ زیر (underscore یا همان _) دو بار تکرار شدهاست، مانند __NOTOC__. این دستورها اگر به زبان انگلیسی وارد شوند حتماً تمام حروفشان باید بزرگ باشد (یعنی مثلاً __notoc__ یک کلمهٔ جادویی نیست.)
- یک شیء XML مانند آن چه که بین دستورهای <nowiki> و </nowiki> قرار میگیرد. این دستورها، مانند دستورهای HTML، با یک نویسهٔ کوچکتر (>) شروع میشوند، با متن دستور دنبال میشوند، با یک نویسهٔ بزرگتر پایان میپذیرند. اکثر این دستورها به صورت جفتی هستند، یعنی یک دستور قبل و یک دستور بعد از متن دلخواه قرار میگیرد. دستوری که بعد از متن دلخواه قرار میگیرد، یک نویسهٔ / هم بعد از نویسهٔ کوچکتر لازم دارد. (مثال: آغاز دستور گالری تصاویر به صورت <gallery> و پایان آن به صورت </gallery> است.)
- دستورهای تجزیهکننده (parser functions) که علت نامگذاری آنها این است که این دستورهای توسط قسمتی از برنامهٔ مدیاویکی که به آن تجزیهکننده (به انگلیسی: parser) گفته میشود، تحلیل میشوند. تمام این دستورها با {{ شروع میشوند و با }} پایان میپذیرند (که از این جهت، بسیار شبیه به الگوهای ویکیپدیا هستند.) مثالی از این دستورها، دستور شرطی if است که به صورت
{{#if:....}}
نوشته میشود. (این دستورها به فارسی ترجمه شدهاند). - متغیرها؛ این قبیل واژههای جادویی هم، با {{ شروع میشوند و با }} پایان میپذیرند، منتها توسط تجزیهکننده تحلیل نمیشوند بلکه به سادگی با مقدار متغیر جایگزین میشوند. به عنوان مثال، دستور {{CURRENTDAYNAME}} به طور اتوماتیک نام امروز را نشان میدهد.
- پیرایندههای الگو (به انگلیسی: template modifiers) که در زیر توضیح داده میشوند.
- پیرایندههای تصویر (به انگلیسی: image modifiers) که توضیح آنها نیز در ادامه میآید.
لازم است در همین ابتدا نکتهای تذکر داده شود. واژههای جادویی تا مدتها فقط به صورت انگلیسی قابل استفاده بودند. از تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۰۷، این امکان در ویکیپدیا فارسی فراهم شد که ترجمهٔ فارسی این دستورها نیز استفاده شود. در حال حاضر این ترجمهها برای دستورها مربوط به تجزیهکننده هنوز فعال نشدهاند، که به محض فعالشدنشان، این صفحه به روز رسانی خواهد شد. در متن زیر، دستور فارسی و انگلیسی در کنار هم توضیح داده شدهاند، و شما مختارید از هرکدام که برایتان راحتتر است در ویرایش ویکیپدیا استفاده کنید.
- نکته: آن چه پایینتر میخوانید فقط شامل مواردی از واژههای جادویی میشود که در ویکیپدیای فارسی کاربرد دارند. برخی از واژههای جادویی فقط در نسخههای قدیمی مدیاویکی استفاده میشدند، و برخی فقط برای زبانهای آسیای شرقی و غیره کاربرد دارند. فهرست کاملتری از واژههای جادویی را در این صفحه از فراویکی میتوانید ببینید.
نکته مهم دیگری که لازم است به آن اشاره شود این است که اگر الگویی همنام یکی از واژههای جادویی ساخته شود، اجرای دستور {{(کلمۀ جادویی)}} باعث میشود که حاصلِ اجرایِ کلمهٔ جادویی، نمایش داده شود؛ و نه نتیجۀ اجرایِ دستورهایِ الگو. به همین دلیل باید همواره توجه داشت تا الگویی همنام هیچیک از واژههای جادویی، ساخته نشود.