دیرگداز
From Wikipedia, the free encyclopedia
مواد نسوز یا دیرگداز (به انگلیسی: refractory material) به کلیه موادی گفته میشود که در درجه حرارت بالا خواص فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و ترمومکانیکی آن تغییر نمیکند و به خصوص در مقابل فشار، سایش، شوک حرارتی و خوردگی شیمیائی از خود مقاومت لازم را نشان میدهند.[1] چنین موادی در طیف گسترده از صنایع کاربرد دارند و به عنوان کالای استراتژیک تلقی میشوند. تقسیمبندی نسوزها بر اساس کاربرد به شرح زیر میباشند:
- محصولات شکل دار: که با استفاده از روشهای ریختهگری، کوبیدن یا پرس در کارخانجات نسوز تهیه میشوند.
- محصولات بیشکل: که در محل مصرف با روشهای مناسبی از جمله ریختهگری، پاشش و کوبیدن به صورت لایه، حاملهای مصرف را پوشش میدهد.
- محصولات ویژه: به صورت شکل داده شده یا بیشکل مورد استفاده قرار میگیرند.
- محصولات عایق و سبک: نیز به صورت شکل داده شده و بیشکل در صنعت نسوز مصرف میگردند.
مواد دیرگداز گرانبها هستند و هرگونه خرابی در این مواد باعث افزایش زمان تولید، از بین رفتن ادوات و در برخی مواقع باعث از بین رفتن محصول می گردد. نوع دیرگداز مصرفی بر روی میزان مصرف انرژی، کیفیت محصول نهایی و همچنین بر فرایند ایمن در تولید مواداثر گذار است. نباید برای پرسنل خط تولید و کسانی که آنها را نصب میکنند، شرایط خطرناک ایجاد کنند. در ضمن دیرگدازها نباید در شرایط استفاده شدن و همچنین پس از اینکه به صورت زباله صنعتی در میآیند، باعث آلودگی زیستمحیطی شوند؛ بنابراین انتخاب نوع دیرگداز برای کاربردهای معین بسیار مهم میباشد.