قومی از ریشه مردم سامی بینالنهرین باستان From Wikipedia, the free encyclopedia
آشوریها[persian-alpha 1]، مردمی هستند که ریشه آنها به مردم سامی در بینالنهرین باستان میرسد. آنها علاوه بر زبان محل سکونت خود، به زبان آرامی نو آشوری (زبانی از خانواده زبانهای سامی) سخن میگویند و بیشتر آنها پیرو مسیحیت سریانی هستند.[47] سرزمین آشوریها اکنون در شمال کشور عراق (استانهای دهوک و نینوا)، جنوب شرقی ترکیه (در منطقهی حکاری و طور عبدین)، شمال شرقی سوریه (استان حسکه) قرار دارد.[48]
کل جمعیت | |
---|---|
۳٫۳–۴٫۲ میلیون[2][3][4] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
سوریه | ۲۰۰٬۰۰۰–۸۷۷٬۰۰۰ (تا پیشاز جنگ داخلی سوریه)[5][6][7][8] |
عراق | ۱۵۰٬۰۰۰–۲۰۲٬۰۰۰[9][10][11] |
ترکیه | ۲۵٬۰۰۰[12] |
ایران | ۷٬۰۰۰–۱۷٬۰۰۰[13] |
ایالات متحده آمریکا | ۱۱۰٬۸۰۷–۶۰۰٬۰۰۰[14][15][16][17][18] |
سوئد | ۱۵۰٬۰۰۰[19] |
اردن | ۳۰٬۰۰۰–۱۵۰٬۰۰۰[20][21] |
آلمان | ۷۰٬۰۰۰–۱۰۰٬۰۰۰[22][23] |
لبنان | تا ۸۰٬۰۰۰[24] |
استرالیا | ۶۱٬۰۰۰ (۲۰۲۰)[25] |
فرانسه | ۱۶٬۰۰۰[26] |
روسیه | ۱۴٬۰۰۰[27] |
کانادا | ۱۰٬۸۱۰[28] |
هلند | هزاران نفر[گنگ][29] |
یونان | ۶٬۰۰۰[30] |
اسرائیل • اورشلیم | ۵٬۰۰۰[31] ۱٬۰۰۰[32] |
ارمنستان | ۲٬۷۶۹–۶٬۰۰۰[33][34] |
اتریش | ۲٬۵۰۰–۵٬۰۰۰[35][36] |
بریتانیا | ۳٬۰۰۰–۴٬۰۰۰[37] |
گرجستان | ۳٬۲۹۹[38][39] |
اوکراین | ۳٬۱۴۳[40] |
نیوزیلند | ۱٬۴۹۷[41] |
دانمارک | ۷۰۰[42] |
قزاقستان | ۳۵۰[43] |
فنلاند | ۳۰۰[44] |
زبانها | |
زبانهای سریانی (آرامی نو، کلدانی و طوریه) | |
دین | |
عموما مسیحیت سریانی و اقلیتی یهودیت و اسلام | |
قومیتهای وابسته | |
مردم عرب,[45] یهودیان,[45] مندائیان |
در طول قرن گذشته میلادی بسیاری از آشوریها به نقاط دیگر دنیا از جمله قفقاز، آمریکای شمالی، اروپا و استرالیا مهاجرت کردند. حوادثی چون کشتارهای دیاربکر، نسلکشی آشوریها (همراه با نسلکشی یونانیها و نسلکشی ارمنیها) توسط امپراتوری عثمانی در طول جنگ جهانی اول، کشتار سمیل در ۱۹۳۳ در عراق، سیاستهای ملیگرایی عربی، حزب بعث عراق و انقلاب ۱۳۵۷ ایران، حمله داعش و اشغال مناطقی از عراق و سوریه، از عوامل برونکوچی آشوریها بودهاند.[49][50]
تخمین زده میشود که تعداد آشوریهای جهان ۵ میلیون نفر باشد. تعداد آشوریهای ایران تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ حدود ۷۰ تا ۹۰ هزار نفر بود. بیشتر جمعیت آشوریها در شهرهای اروميه، تهران، شاهين شهر، سلماس، تبريز، اهواز، همدان، كرمانشاه، شيراز، مشهد، بندرعباس، ماهشهر، بابلسر، بندر انزلی، فرديس و قزوين واقع شدهاست.[51]
بیشتر آشوریها، مسیحیت سریانی و عموما پیرو کلیسای کاتولیک کلدانی، کلیسای آشوری مشرق و کلیسای باستانی مشرق و عدهای دیگر پیرو کلیسای کاتولیک سریانی یا کلیسای ارتدکس سریانی هستند.[52][53] آشوریهای جهان بازماندهٔ قوم آشور نوه نوح پیامبر میباشند که در کتاب عهد عتیق بخش آفرینش به آن اشاره شدهاست.
آشوریها در قرون اول اسلامی با ترجمهٔ علوم و معارف دنیای باستان به زبان عربی خدمت بزرگی به توسعهٔ دانش در میان مسلمانان و نگهداری آثار علمی دوران باستان کردند.[نیازمند منبع] بعضی از بزرگترین دانشمندان و مترجمان خلافت اسلامی از این مردم بودند. آشوریها بعد از قرون وسطی مورد توجه کلیسای کاتولیک و پس از آن کلیسای پروتستان قرار گرفتند. در جریان حوادث ناشی از جنگ جهانی اول و حضور ارتشهای روسیه و عثمانی در آذربایجان و جنگهای قومی و مذهبی که پس از کشتن مارشیمون بنیامین، رهبر آشوریها، آسیبهای فراوان دیدند و بسیاری از آنها ناگزیر به نقاط دیگر مهاجرت کردند.
آشوریهای شمال عراق و سوریه که خود را آرامی مینامیدند، پس از گرویدن به مسیحیت خود را سریانی یا سوریایا نامیدند، تا از هم نژادان غیر مسیحی خود که آنها را آرامایا مینامیدند، متمایز باشند.[54]
آشوریها مردمانی هستند که از دوران باستان در بین النهرین زندگی کردهاند و امروزه میتوان آنها را در سرتاسر جهان یافت. آنها به خاطر امپراتوری آشور و شهرهایی چون نینوا و نمرود شناخته میشوند.[55]
در دوران باستان، تمدن آشوری معمولا در مرکز شهر آشور قرار داشت، که نام آن برگرفته از نام آشور خداوند بزرگ آشوریها بود. محققان معمولا تاریخ آشوریها را به سه قسمت، آشور کهن، آشور میانه و آشور نو تقسیم میکنند. [55]
آشوریان پس از نسلکشی بزرگ برای زندگی آسوده و امن به کشورهای غربی رفتند.
زبان و فرهنگ آشوری از جمله گویشهای نوین آرامی و در شمار زبانهای سامی شرقی- شمالی است و با زبان آشوری باستانی تفاوت دارد. آشوریان به گویشهای گوناگون آشوری سخن میگویند و مینویسند. ازجمله این گویشها میتوان اورمژیانا (گویش ارومیهای) و صلمسنایا (گویش سلماسی) را نام برد. گویش اورمژیانا تنها گویش آسوری است که دستکم از حدود سال ۱۸۴۸ به این سو ادبیات مکتوب ویژه خود را پدیدآورده است. نخستین فراوردههای مکتوب آشوریان، متون مذهبی بودهاست. در پی آن اشعار و داستانهایی به این زبان پدید آمد. برگردان آثار ادبی از زبانهای دیگر به شکلگیری ادبیات آشوری سرعت بخشید. مارتوما او دو مشهورترین شاعر آشوری است. از برجستهترین نویسندگان آسوری میتوان شموپیل بیت کولیا دگوپتایا و پیره سرمس (نویسنده تاریخ ادبیات آسوری به زبان آسوری) را نام برد.
«انجمن ادبی جوانان آشوری» در تهران مهمترین مرکز ادبی آشوریان در ایران است. چاپ و انتشار مجلات گاهگاهی به زبان آسوری از دوره پهلوی دوم به این سو رونق داشتهاست. در ایران آشوریان اقلیتی رسمی بهشمار میروند و نمایندگانی نیز در مجلس دارند.
آشوریها نخستین قومی بودند که یکجا همه با هم مسیحی شدند. یکی از حواریون مسیح تمام آنان را در دریاچه ارومیه غسل تعمید داد.[56] نسطوریت یا نستوری ریشه عمیقی در فرهنگ مردم آشوری دارد. با این حال عده ای نیز یعقوبی، کاتولیک کلدانی، مارونی و قلیلی نیز ارتدکس یونانی و پروتستان هستند. تسرت.[57] محلّمیان نیز از آشوریان محسوب میشوند.[58]
جمعیت آشوریان ایران در میانهٔ قرن نوزدهم میلادی به ۱۳۸۰۰۰ نفر میرسید[59] که عمدتاً در آذربایجان غربی ساکن بودند و به دو گروه عمدهٔ مذهبی نستوری و کاتولیک تقسیم میشوند.[60] جمعیت آشوریان ایران در میانهٔ قرن بیستم میلادی به ۲۰٬۰۰۰ نفر کاهش پیدا کرد.[59]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.