فیزیولوژی

فیزیولوژی (به فرانسوی: Physiologie) یا کاراندام‌شناسی^[1] یا تن‌کردشناسی^[2] دانش عملکرد سامانه‌های زنده است^[3] و یکی از شاخه‌های زیست‌شناسی است که به مطالعه اعمال حیاتی موجود زنده، اندام‌ها، بافت‌ها، سلول و عناصر آن می‌پردازد. برای درک عمیق اعمال حیاتی، سعی می‌گردد که خواص و روابط بین این اعمال و تغییراتشان در محیط‌های مختلف یا در شرایط گوناگون موجود زنده و با استفاده از روابط علم زیست‌شناسی، زیست‌شیمی مورد بررسی قرار گیرد. فیزیولوژی، تکامل و توسعه این اعمال در یک گونه و در یک موجود زنده و همچنین تغییرات و تطابق آن‌ها با شرایط محیطی متغیر را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

عملکرد ریز اجزای بدن

موضوع

فیزیولوژی دانش بررسی شیوه کارکرد اندام‌های مختلف بدن است. فیزیولوژی از شاخه‌های زیست‌شناسی است که خود به زیرشاخه‌های فیزیولوژی جانوری، فیزیولوژی دامی، فیزیولوژی گیاهی، فیزیولوژی سلولی، فیزیولوژی پزشکی (انسانی)، نوروفیزیولوژی و فیزیولوژی ورزشی… تقسیم می‌شود. فیزیولوژی یکی از دانش‌های پایه‌ای در پزشکی است که ارتباط تنگاتنگی با دانش کالبدشناسی (آناتومی) دارد.

در فیزیولوژی به بررسی کارکرد اندام‌های (ارگان) مختلف بدن، مثلاً وظیفه قلب در بدن، وظیفه مخچه در بدن، وظیفه کلیه در بدن، کار شُش‌ها در بدن… و نیز درک دقیق عملکرد این ارگان‌ها و سیستم‌ها با کمک روابط و اصول فیزیک و ریاضی پرداخته می‌شود.
برای مثال، در فیزیولوژی سیستم تنفسی، توسط قوانین فیزیکی مربوط به موج، شاره، فشار و غیره به محاسبه حجم هوای مورد نیاز هر یک از شش‌ها و مشکلات و بیماری‌های مربوط به آن و تغییر در محاسبات، در صورت تغییر در محیط به دلیل بیماری پرداخته می‌شود.

اهمیت

فیزیولوژی در آموزش پزشکی، روان‌شناسی، علوم دامی، دامپزشکی و جانورشناسی اهمیت بسیاری دارد و یکی از گرایش‌ها یا واحدهای درسی این رشته‌ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی است. در کنار آناتومی و بیوشیمی، فیزیولوژی به شکل‌گیری طرح کلی بدن سالم در ذهن دانشجویان حوزه علوم پزشکی، پیراپزشکی، علوم دامی، دام‌پزشکی، کشاورزی و علوم ورزشی کمک می‌کند؛ همچنین برای اطلاع از پاتولوژی بیماری‌ها فهم فیزیولوژی، بسیار مهم است.

جستارهای وابسته

• کالبدشناسی

منابع

1. «کاراندام‌شناسی» [زیست‌شناسی] هم‌ارزِ «physiology»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ کاراندام‌شناسی)
2. فرهنگ هزاره، علی‌محمد حق‌شناس، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۸۶، ص ۱۲۳۶
3. Encyclopædia Britannica Online, s. v. "physiology", accessed October 10, 2015, http://www.britannica.com/science/physiology

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Physiology». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.

کتاب‌شناسی

فیزیولوژی انسانی

• Widmaier, E.P. , Raff, H. , Strang, K.T. Vander's Human Physiology. 11th Edition, McGraw-Hill, 2009.
• Marieb, E.N. Essentials of Human Anatomy and Physiology. 10th Edition, Benjamin Cummings, 2012.

فیزیولوژی جانوری

• Hill, R.W. , Wyse, G.A. , Anderson, M. Animal Physiology, 3rd ed. Sinauer Associates, Sunderland, 2012.
• Moyes, C.D. , Schulte, P.M. Principles of Animal Physiology, second edition. Pearson/Benjamin Cummings. Boston, MA, 2008.
• Randall, D. , Burggren, W. , and French, K. Eckert Animal Physiology: Mechanism and Adaptation, 5th Edition. W.H. Freeman and Company, 2002.
• Schmidt-Nielsen, K. Animal Physiology: Adaptation and Environment. Cambridge & New York: Cambridge University Press, 1997.
• Withers, P.C. Comparative animal physiology. Saunders College Publishing, New York, 1992.

فیزیولوژی گیاهی

• Larcher, W. Physiological plant ecology (4th ed.). Springer, 2001.
• Salisbury, F.B, Ross, C.W. Plant physiology. Brooks/Cole Pub Co. , 1992
• Taiz, L. , Zieger, E. Plant Physiology (5th ed.), Sunderland, Massachusetts: Sinauer, 2010.

فیزیولوژی قارچ‌ها

• Griffin, D.H. Fungal Physiology, Second Edition. Wiley-Liss, New York, 1994.

فیزیولوژی آغازیان

• Levandowsky, M. Physiological Adaptations of Protists. In: Cell physiology sourcebook: essentials of membrane biophysics. Amsterdam; Boston: Elsevier/AP, 2012.
• Levandowski, M. , Hutner, S.H. (eds). Biochemistry and physiology of protozoa. Volumes 1, 2, and 3. Academic Press: New York, NY, 1979; 2nd ed.
• Laybourn-Parry J. A Functional Biology of Free-Living Protozoa. Berkeley, California: University of California Press; 1984.

فیزیولوژی جلبک‌ها

• Lobban, C.S. , Harrison, P.J. Seaweed ecology and physiology. Cambridge University Press, 1997.
• Stewart, W. D. P. (ed.). Algal Physiology and Biochemistry. Blackwell Scientific Publications, Oxford, 1974.

فیزیولوژی باکتری‌ها

• El-Sharoud, W. (ed.). Bacterial Physiology: A Molecular Approach. Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, 2008.
• Kim, B.H. , Gadd, M.G. Bacterial Physiology and Metabolism. Cambridge, 2008.
• Moat, A.G. , Foster, J.W. , Spector, M.P. Microbial Physiology, 4th ed. Wiley-Liss, Inc. New York, NY, 2002.

پیوند به بیرون

• physiologyINFO.org public information site sponsored by The American Physiological Society