کمبود آهن

کمبود آهن (به انگلیسی: hypoferremia) شایع‌ترین گونهٔ سوءتغذیه در جهان است.^[1][2][3] آهن در همهٔ یاخته‌های بدن انسان وجود دارد^[4] و چندین کارکرد حیاتی در بدن دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بردن اکسیژن به عنوان جزء اصلی پروتئین هموگلوبین، از شش‌ها به بافت‌های بدن^[5]
• ساده‌سازی واکنش‌های آنزیم اکسیژن در بافت‌های مختلف^[6]
• کارکرد به عنوان ابزاری برای جابجایی الکترون‌ها در میان یاخته‌ها در قالب سیتوکروم

Iron deficiency
آهن در هم
تخصص	خون‌شناسی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
دادگان بیماری‌ها	6947

در صورتی که آهن بدن کافی نباشد به فرایندهای یادشده آسیب وارد می‌شود و منجر به بیماری و مرگ فرد می‌گردد.^[7] کل آهن موجود در بدن یک مرد ۳٫۸ گرم و در بدن یک زن ۲٫۳ گرم است.^[8][9]

نشانه‌ها

نشانه‌های کمبود آهن می‌توانند قبل از اینکه بدن به وضعیت کم‌خونی فقر آهن برسد، پدیدار شود.^[10] نشانه‌های کمبود آهن تنها برای کمبود این مادهٔ معدنی نیست و در موارد دیگر نیز ممکن است دیده شود:

• خستگی
• گیجی^[11]
• ریزش مو
• هرزه‌خواری
• نازک شدن موها
• ناخن‌های ترد و شکننده یا ناخن‌های شیاردار
• ضعف در ماهیچه‌ها
• تحریک پذیری و کج‌خلقی
• گرفتگی ماهیچه
• تغییر رنگ پوست
• اختلال در دستگاه ایمنی^[12]
• سندروم پای بی‌قرار^[13]

پیشرفت کمبود آهن می‌تواند منجر به کم‌خونی شود و پس از آن به خستگی مداوم فرد.^[14][15]

علت کمبود آهن

علت این بیماری می‌تواند به اختلال در جذب آهن، از دست رفتن آهن بدن یا عدم مصرف منابع آهن ایجاد می‌شود. عوامل زیر می‌تواند کمبود آهن در بدن شوند^[16]

• خونریزی
• التهاب طحال
• سپتیسمی
• بیماری G6PD
• آنمی همولیتیک
• اسهال مزمن
• مصرف آنتی اسیدها

عوامل بالا مهم‌ترین علت کمبود آهن به‌شمار می‌رود.^[17][18]

منابع

1. Centers for Disease Control and Prevention (2002). "Iron deficiency – United States, 1999–2000". MMWR. 51: 897–9.
2. Hider, Robert C.; Kong, Xiaole (2013). "Chapter 8. Iron: Effect of Overload and Deficiency". In Astrid Sigel, Helmut Sigel and Roland K. O. Sigel (ed.). Interrelations between Essential Metal Ions and Human Diseases. Metal Ions in Life Sciences. Vol. 13. Springer. pp. 229–294. doi:10.1007/978-94-007-7500-8_8.
3. Dlouhy, Adrienne C.; Outten, Caryn E. (2013). "Chapter 8.4 Iron Uptake, Trafficking and Storage". In Banci, Lucia (Ed.) (ed.). Metallomics and the Cell. Metal Ions in Life Sciences. Vol. 12. Springer. doi:10.1007/978-94-007-5561-1_8. ISBN 978-94-007-5560-4. electronic-book ISSN 1559-0836 electronic-ISSN 1868-0402
4. "Recommendations to prevent and control iron deficiency in the United States. Centers for Disease Control and Prevention". MMWR. Recommendations and Reports. 47 (RR-3): 1–29. April 1998. PMID 9563847.
5. "Women of reproductive age (15-49 years) population (thousands)". www.who.int (به انگلیسی).
6. "Iron and Iron Deficiency". Centers for Disease Control and Prevention. 23 February 2011. Archived from the original on 8 September 2014. Retrieved 12 August 2014.
7. "Recommendations to Prevent and Control Iron Deficiency in the United States". Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR).
8. زنگیشه، پوریا (۲۰۲۳-۰۹-۱۶). «کمبود آهن در بدن چه علائمی دارد + درمان فقر آهن شدید». درمان بان. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۵.
9. Wintergerst ES, Maggini S, Hornig DH (2007). "Contribution of selected vitamins and trace elements to immune function" (PDF). Annals of Nutrition & Metabolism. 51 (4): 301–23. doi:10.1159/000107673. PMID 17726308. S2CID 1108612.
10. Rangarajan S, D'Souza GA (April 2007). "Restless legs syndrome in Indian patients having iron deficiency anemia in a tertiary care hospital". Sleep Medicine. 8 (3): 247–51. doi:10.1016/j.sleep.2006.10.004. PMID 17368978.
11. Badal S, Her YF, Maher LJ (September 2015). "Nonantibiotic Effects of Fluoroquinolones in Mammalian Cells". The Journal of Biological Chemistry. 290 (36): 22287–97. doi:10.1074/jbc.M115.671222. PMC 4571980. PMID 26205818.
12. Wintergerst, E. S. ; Maggini, S. ; Hornig, D. H. (2007). "Contribution of Selected Vitamins and Trace Elements to Immune Function". Annals of Nutrition and Metabolism. 51 (4): 301–323. PMID 17726308. doi:10.1159/000107673.
13. Rangarajan, Sunad; D'Souza, George Albert. (April 2007). "Restless legs syndrome in Indian patients having iron deficiency anemia in a tertiary care hospital". Sleep Medicine. 8 (3): 247–51. PMID 17368978. doi:10.1016/j.sleep.2006.10.004.
14. Kluger MJ, Rothenburg BA (January 1979). "Fever and reduced iron: their interaction as a host defense response to bacterial infection". Science. 203 (4378): 374–6. Bibcode:1979Sci...203..374K. doi:10.1126/science.760197. PMID 760197.
15. Chatard JC, Mujika I, Guy C, Lacour JR (April 1999). "Anaemia and iron deficiency in athletes. Practical recommendations for treatment". Sports Medicine. 4. 27 (4): 229–40. doi:10.2165/00007256-199927040-00003. PMID 10367333. S2CID 32504228.
16. Moshfegh A, Goldman J, Cleveland L (September 2005). "Table A12: Iron" (PDF). What we eat in America, NHANES 2001-2002: usual nutrient intakes from food compared to dietary reference intakes. National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) (Report). US Department of Agriculture, Agricultural Research Service. Archived from the original on 6 January 2015.
17. "What We Eat In America, NHANES 2013-2014" (PDF). National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES). US Department of Agriculture, Agricultural Research Service.
18. "Iron". Fact Sheet for Health Professionals. Office of Dietary Supplements. National Institutes of Health. February 2020.

Harrison's Principles of Internal Medicine Translated by the Health Medicine and Treatment Association