شیمی سوپرامولکولی
From Wikipedia, the free encyclopedia
شیمی سوپرامولکولی (به انگلیسی: Supramolecular chemistry) (یا شیمی فرامولکولی)، شاخهای از دانش شیمی است که سیستمهای شیمیایی را در تعداد زیادی از مولکولهای یک ماده را مورد بررسی قرار داده و همچنین به مطالعه نیروهای بین مولکولی میپردازد و در سال ۱۸۷۳ توسط یوهان دیدریک وان در والس پیشنهاد شد. این شاخه از دانش همچنین با نامهای شیمی سوپرامولکولی، یا شیمی فرامولکولی نیز شناخته میگردد. این بخش بر گستره شیمی فراتر از مولکول تمرکز میکند. نیروهایی که فضا را سامان دهی میکنند ممکن است از ضعیف (نیروهای بین مولکولی الکترو استاتیک یا پیوند هیدروژنی) به نیروهای قوی (پیوند کوالانسی) تغییر کنند، که میزان جفت شدگی الکترونیکی بین اجزای مولکولی باقی مانده کوچک رابه پارامترهای انرژی اجزاء مرتبط فراهم میکند. درحالی که شیمی سنتی بر روی پیوند کوالانسی متمرکز است، شیمی سوپرامولکول برهمکنشهای غیر کووالانسی برگشتپذیر و ضعیف را بین مولکولها بررسی میکند. این نیروها شامل پیوند هیدروژنی، کئوردیناسیون فلزی، نیروهای چربی دوست، نیروهای وان دروالس، برهمکنشهای و اثرات الکتروستاتیک است. مفاهیم مهم که توسط شیمی سوپرامولکول نشان داده شدهاست عبارتند از مونتاژ خودمولکولی، تاشو، تشخیص مولکولی شیمی میزبان –میهمان، ساختار مولکولی در هم قفل- مکانیکی وشیمی کووالانسی پویا. مطالعه برهمکنشهای غیرکووالانسی برای درک بسیاری از فرایندهای زیستی مهم است که به این نیروها برای ساختار و عملکرد وابسته هستند. سیستمهای زیستی اغلب الهام بخش تحقیقات سوپرامولکول هستند.
مونتاژ خود مولکولی، تاشو، تشخیص مولکولی شیمی میزبان - مهمان، معماری مولکولی در هم قفل - مکانیکی و شیمی کوالانسی پویا از مفاهیم مهمی هستند که توسط شیمی فرا مولکول نشان داده شدهاند.[1]