شمس‌الدین محمد مجتهدی نجفی (۱ فروردین ۱۳۰۲ – ۸ اسفند ۱۴۰۰)، مرجع تقلید شیعه و از مدرسین حوزه‌های علمیه نجف، قم و تهران بود. وی دارای فتواهای فقهی با تلفیق و تقریب اصول سنتی و نوگرا و نیز صاحب فتواهایی با عناصر روادارانه و دگراندیشانه است.[1] وی در ۷ اسفند ۱۴۰۰ در سن ۸۸ سالگی به علت بیماری درگذشت.[2]
شمس‌الدین محمد مجتهدی نجفی | |
|---|---|
 | |
| عنوان(ها) | آیت‌الله العظمی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | شمس‌الدین مجتهدی نجفی ۱ فروردین ۱۳۱۲ |
| درگذشته | ۷ اسفند ۱۴۰۰ (۸۸ سال) |
| آثار معروف | رسالهٔ علمیه و عملیه النظر الثاقب و نیل الطالب فرهنگ اصیل، دوره ادبیات گفتار شیعه در اصول و فروع فرهنگ دانشوران در تفسیر قرآن (سورهٔ منافقون) |
| تحصیلات | قم، تهران، نجف |
| استادان | محمدحسین کاشف الغطاء سید روح‌الله خمینی آقا بزرگ تهرانی عبدالکریم حائری یزدی محمدحسین کاشف الغطاء آقا ضیاءالدین عراقی محمدحسین نائینی محمدحسین غروی اصفهانی |
خانواده و خاندان
شمس الدین محمد مجتهدی نجفی از خانواده و خاندانی تا ۷–۶ نسل از عالمان دینی، سادات، مراجع است، پدرش شیخ نجم الدین مجتهدی و مادر سادات حسینی، خواهر یکی از مراجع گذشته به نام سید سیف الدین حسینی و برادران، عموها و اقوام و عموزاده‌های او مثل جمال الدین مجتهدی و کمال الدین مجتهدی از فقها و مدرسین حوزهٔ قم و نجف بوده‌اند.[3]
تحصیلات
آغاز تحصیل را در مکتب‌خانه مادرش سادات حسینی و سپس پدرش نجم‌الدین مجتهدی از قرآن، ادبیات، تجوید، گلستان و بوستان سعدی، نصاب‌الصبیان، الفیه ابن مالک، مقدمات، مطول، مغنی و … شروع نموده است. بعد به همراه برادران بزرگتر راهی حوزه می‌شود و مقامات حریری، الفیه، شرح جامی، شمسیه، قوانین، منطق منظومه، شرح الاشراق، شوارق الابهام را با یحیی مدرسی، دین محمدی زنجانی، سید مجتبی انگورانی، عبدالکریم خوئینی می‌گذرانند.
برخی تألیفات
- رسالهٔ علمیه و عملیه
- مناسک حج
- النظر الثاقب فی کتاب المکاسب- النظر الثاقب و نیل الطالب
- فرهنگ اصیل[4]
- گفتار شیعه در اصول و فروع
- فرهنگ دانشوران در تفسیر قرآن (سورهٔ منافقون)
- مثنوی آدم
- مثنوی انبیاء
- منظومه آدم
- منظومه پیامبران
- رساله‌ای در قاعدهٔ إذن
- دانشنامه جامع خدیجه کبری
- جلوه‌های عشق (دیوان اشعار)[5][6][7]
- نغمه‌های عشق
- رساله‌ای در قاعدهٔ لوث و قسامه
نقد اشعار منتسب به فردوسی
مجتهدی نجفی؟ شعر و موسیقی را نیز مورد توجه داشته و از سالهای ۱۳۲۵ و ۱۳۲۸ به تدریج اشعارش در کنار کتاب‌ها و رساله‌ها و آثارش منتشر شده است.[8] وی در حمایت از مقام زنان و مادران به انتقاد از اشعار منتسب به فردوسی نیز پرداخته است:[9]
| ... | ... | |
| همی گفت اگر بنده‌ای پند ده | زن و اژدهاهردو در خاک به | |
| من اینک نگویم سخن اینچنین | که بس دلخراش است و نی دلنشین | |
| اساس مقالم جز این نیست بیش | که هر چیز نیکوست در جای خویش | |
| زن و اژدها هر دو پاک است و راد | که دارند از حق نشانی به یاد | |
| هر آن ذرّه‌ای کز خدایافت جان | وجودش فروغی بود بر جهان | |
| فروغ جهان از زن و اژدهاست | اگر زن، زن و اژدها، اژدهاست | |
| هرآنکس ز اندازه بیرون رود | وجودش جهان را بلائی بود | |
| بلای جهان ناکسان است و بس | نه هر مرد و هر زن، نه هر خار و خس |
اصلاح نظام مرجعیت و روحانیت
در کتاب‌ها و رساله‌های شمس‌الدین محمد مجتهدی نجفی[10] دو نگاه اصلاحی برای نظام مرجعیت و روحانیت، در همان دههٔ ۳۰ و ۴۰ مطرح می‌شود، یکی اصلاح به منظور خارج ساختن طلبگی و روحانیون از حالت شغل و کسب و کار که می‌شد با حفظ اقتصاد و زندگی روحانیت، آنها را به منزله یک خانوادهٔ بزرگ زیر سایهٔ مراجع تقلید و نواب عام حجت بن الحسن قرار داد و به تأمین معیشت همه آنها پرداخت؛ و نگاه دیگر هم تقویت اهداف روحانیت و مرجعیت، طلبگی و تحصیلات حوزوی به سوی تبلیغ دین و آمادگی برای ظهور و فداکاری در جهت حفظ اعتقادات شیعه.
بازنگری در خمس و زکات
طبق آرا و فتاوی شمس‌الدین محمد مجتهدی نجفی، برفرض اگر از قیل و قال اعاظم فقه و اصول نیز بگذریم و شبهات و سئوالات پیرامون اصل خمس و زکات و همچنین فلسفه و اهداف این دوراهم در عصر غیبت امام زمان برای فقها و مراجع جامع‌الشرایط شیعه بپذیریم و همهٔ ابهامات برحق علمی و فقهی را نیز پاسخ گوئیم، باز هم این روش اخذ و موارد وصول و دریافت تا شیوه‌های خرج و برج، فراوان محل اشکالات جدی و نیازمند اصلاح و تحولات اساسی است.
جستارهای وابسته
منابع
پیوند به بیرون
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
