جین (پارچه)

جین یا لی به شلوارهایی گفته می‌شود که با پارچه دنیم یا Dungaree دوخته شده باشند. دنیم نام نوعی پارچه کتان با بافت راه‌راه و ضخیم است که اگرچه همه‌گونه پوشاک با آن دوخته می‌شود ولی این پارچه عمدتاً برای دوخت شلوار به کار می‌رود. در ایران در لفظ عوام به «جین»، «لی» هم گفته می‌شود که در حقیقت لی نام یک نماد بازرگانی (برند) است؛ (برند Lee). نخستین سازندگان شلوار جین آبی ژاکوب دیویس، کالوین راجرز و لوی اشتراوس (لیوایس) در سال ۱۸۷۳ بودند؛^[1] ولی از سال ۱۹۵۰ در میان نوجوانان محبوبیت یافتند.^[2]

تاریخچه

واژه جین^* یا جینز (به انگلیسی: Jeans) از واژهٔ فرانسوی bleu de Gênes به معنی "آبی از جنوا" آمده است، جنوا (Genoa) نام شهری در ایتالیا است که برابر فرانسوی آن، " Gênes" می‌شود.^[3]^[4]

پارچه جین

پارچه جین اولیه مبدأ فرانسوی و ایتالیایی دارد، در شهر نیم (Nimes) کشور فرانسه، بافندگان تلاش کردند تا پارچه جین را بازتولید نمایند ولی به جای آن، یکپارچه مشابه با الگوی بافتی از دنده‌های موازی مورب (Twill) توسعه دادند که به نام دنیم شناخته می‌شود، واژه "دنیم" از عبارت فرانسوی "de Nimes" به معنای "از نیم" آمده است.

برای نخستین بار لباس ملوانان از پارچه جین اولیه یا دنیم تهیه شد. در دهه ۱۹۵۰ بود که استفاده از این نوع شلوار ابتدا در میان نوجوانان و سپس در میان همه مردم فراگیر شد. امروزه آمریکائیان سالانه ۱۴ میلیارد دلار جین خریداری می‌کنند.^[5] قدیمی‌ترین مارک‌های شلوار جین: لی، لیوایز (لِویز: Levi's) متعلق به لوی استراوس (با کلود لوی استراوس جامعه‌شناس اشتباه نشود) و رنگلر نام دارند. شلوارهای جین معمولاً آبی رنگ (نیلی) هستند. برای رنگ این شلوارها از رنگ نیل استفاده می‌شود که هند نخستین مرکز تولید و پروش گسترده آن بود ولی این ماده هم‌اکنون اغلب با فرایندهای شیمیایی تولید می‌شود. در حالی که تنها چند گرم نیل برای رنگ کردن یک شلوار لازم است، سالانه بیش از ۲۰ میلیون تن نیل در این صنعت مصرف می‌شود.^[6]