سیده ملکخاتون
مادر سه پادشاه بویی و آخرین فرمانروای شاهنشاهی آل بویه (۹۸۷–۱۰۱۹) / From Wikipedia, the free encyclopedia
سیده ملکخاتون یا شیرین دختِ اسپهبد رستمِ طبری ملقب به امالملوک ملکه و از فرمانروایان آل بویه بود.[1] او اولین زن حکومتگر شیعی مذهب در تاریخ ایران و از خاندان باوندیان طبرستان بود. وی همسر فخرالدوله دیلمی و همچنین مادر دو تن از شاهان آل بویه به نامهای شمسالدوله دیلمی و مجدالدوله دیلمی بود. پس از مرگ همسرش در شعبان ۳۸۷ قمری، دو پسر او به پادشاهی ری و همدان رسیدند و به سبب اینکه هنوز در سنین خردسالی به سر میبرند، ادارهٔ امور و نیابت سلطنت به ملکهٔ فخرالدوله واگذار شد. او از شعبان ۳۸۷ تا مرگاش در ۴۱۹ هجری قمری رسماً ۳۲ سال حکومت را کامل در دست داشت و به صورت قانونی بر پادشاهی بوییان حکومت میکرد.[2]
سیده ملکخاتون | |||||
---|---|---|---|---|---|
ارباب فرمانروایان بوییان | |||||
سلطنت | ۳۸۷–۴۱۹ | ||||
تاجگذاری | ۳۸۷ | ||||
پیشین | فخرالدوله دیلمی | ||||
جانشین | پسرانش: مجدالدوله دیلمی و شمسالدوله دیلمی و عینالدوله دیلمی | ||||
ملکه اعظم بوییان | |||||
سلطنت | ۳۸۰–۳۸۷ | ||||
شاهدخت باوندیان | |||||
زاده | نامشخص (سدهٔ ۱۰ میلادی) طبرستان | ||||
درگذشته | ۴۱۹ هجری قمری _ ۱۰۲۹ میلادی ری | ||||
آرامگاه | |||||
همسر(ان) | فخرالدوله دیلمی | ||||
| |||||
خاندان | باوندیان | ||||
پدر | اسپهبد رستم باوندی |
سرآغاز قدرت سیاسی خاندان «باوندی» در طبرستان را میتوان به زمان اسپهبد قارن باوندی (قرن سوم هجری) مربوط دانست. از این زمان، آنان را «مَلِکالجبال» (شاهان کوهها) لقب دادند.