ساتراپ
شهربان یک ایالت در دوران هخامنشی / From Wikipedia, the free encyclopedia
ساتراپ یا شَهرَب یا شهربان(به پارسی باستان: 𐎧𐏁𐏂𐎱𐎠𐎺𐎠 / xšaθrapāwn)، به معنای نگهبان شهر (قلمرو)، فرماندار یا استاندار یکی از بخشهای شاهنشاهی هخامنشی گفته میشد. ساتراپ یونانیشدهٔ واژهٔ خْشَثْرَپاون است که در پارسی نو به شکلهای شَهرَب و شَهربان درآمده است.
در کنار هر ساتراپ، یک فرمانده که عهدهدار نظامیان هخامنشی مستقر در ساتراپی و یک دستیار، به ساتراپی اعزام میشدند. وظیفه فرمانده سپاهیان این بود تا کنترل نظامیان از دست ساتراپها خارج باشد و امکان شورش به حداقل برسد. وظیفهٔ دستیار مدیریت مالیات و خراج به دولت مرکزی بود. در کنار این اقدامات، مأموران مخفی نیز به ایالتهای شاهنشاهی فرستاده میشدند تا بر عملکرد ساتراپهای اعزامی نظارت داشته باشند و در صورت نیت ساتراپها برای شورش، به دربار و شاهنشاه اطلاع بدهند. این مأموران به «چشم و گوش شاه» مشهور بودند.