From Wikipedia, the free encyclopedia
مغالطه ذوالحدین جعلی یا معمای غلط یا قیاس دو حدی جعلی مغالطهای است که در آن شخص تنها حالتهای ممکن را آنهایی بداند که خود بیان کردهاست درحالیکه حالتهای دیگری هم متصور باشند.[1] ذوالحدین جعلی یا دروغین از لحاظ شکل و صورت مانند قیاس ذوالحدین است، اما آنچه آن را تبدیل به یک مغالطه کردهاست این است که یکی از مقدمات آن نادرست است؛ مثلاً ممکن است رابطه شرطی میان مقدم و تالی وجود نداشته باشد یا ترکیب فصلی منحصر به موارد مذکور نباشد. به عبارت دیگر، در این مغالطه ادعا میشود که این عوامل دارای این نتایج هستند و چون او ناگزیر به برگزیدن یکی از عوامل میباشد، باید یکی از نتایج را بپذیرد؛ در حالی که او ناگزیر به برگزیدن یکی از عوامل نیست یا آن عوامل لزوماً آن نتایج را نمیدهد.
منطقدانان برای برخورد با این مغالطه چندین راه پیشنهاد کردهاند:
چنین نیست که مردم به جهت راستگویی از من منزجر شوند؛ بلکه احترامم بیشتر میشود
میتوانم گاهی راست بگویم و گاهی دروغ یا در جهان سیاست به کاری بپردازم که نیازی به سخنوری نداشته باشد.
دلیلی وجود ندارد که اگر تیم یوونتوس برنده نشود، حتماً میبازد. نتیجهٔ برابر شدن یا حتی ناتمام ماندن بازی به دلایل گوناگون فراموش شدهاست.
پروتوگوراس، سوفیست مشهور با جوانی قرارداد بست تا به او فن خطابه و جدل و سفسطه بیاموزد و قرار شد دستمزد او وقتی داده شود، که آن جوان در یک دادگاه به عنوان مدافع از یک مجرم موفق شود و بتواند رای دادگاه را آن طور که خود میخواهد تعیین کند. پس از آن که پروتوگوراس همه آداب و مهارتهای مربوط را به جوان آموخت؛ جوان از پرداخت دستمزد سرباز زد و کار به دادگاه کشید. در دادگاه ابتدا پروتوگوراس اقامه دعوا کرد:
«اگر دادگاه به نفع من حکم صادر کند که جوان باید دستمزد مرا بپردازد، اما اگر دادگاه ادعای جوان را بپذیرد و به نفع او حکم صادر کند، این امر نشانه موفقیت او در دادگاه است و بنابر قرارداد، باید جوان دستمزد مرا بپردازد؛ بنابراین دادگاه چه به نفع من و چه به ضرر من حکم کند، این جوان باید دستمزد مرا بپردازد»
آن جوان نیز ک شاگرد خوبی بود اینگونه دفاع کرد:
«اتفاقا در هیچ صورت نباید پول بپردازم، زیرا اگر دادگاه به نفع من حکم صادر کند که خوب، به نفع من حکم کرده و از دادن پول تبرئه میشوم، اما اگر در دادگاه به نفع پروتوگوراس حکم شود، بدین معناست که من نتوانستم در اولین جلسه دفاعیه پیروز شوم؛ یعنی هنوز فن خطابه را نیاموختم و مطابق قرار داد نباید پولی به پروتوگوراس بپردازم، پس، دادگاه چه به نفع من و چه به ضرر من حکم کند، در هیچ صورت نباید پولی بپردازم»
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.